Het Verenigd Koninkrijk heeft een wet aangenomen waardoor zelfrijdende voertuigen vanaf 2026 toegestaan zijn op de openbare weg. Dat meldde Tweakers afgelopen weekend. De Automated Vehicles Act 2024 is bij mijn weten wereldwijd de eerste wet die bepaalt dat een auto onbestuurd de weg op mag “[if it] satisfies the self-driving test by reference to intended travel on a road”. Hoe ziet die wet eruit?
De wet ziet er op het eerste gezicht goed doordacht uit. Er moet een kader komen (zeg maar door de Rijksdienst voor het Wegverkeer) waarmee vast te stellen is dat de veiligheid van een geautomatiseerd voertuig gelijkwaardig is aan of hoger dan die van zorgvuldige en competente menselijke bestuurders. Vervolgens mag een fabrikant toetsen aan dat kader, en als dat goed gaat dan mag de auto de weg op.
De toetsing kan voor de auto als geheel maar ook feature-gewijs, bijvoorbeeld alleen op de snelweg, alleen autonoom inparkeren of alleen met maximaal 5km/uur op een parkeerterrein naar de eigenaar toe rijden.
Wel moet er te allen tijde een persoon als de “authorised self-driving entity” aangewezen zijn. Deze persoon moet van goede reputatie en financiële standing zijn en ook overigens in staat de verplichtingen na te komen. Dat betekent zo veel als “bezit een geldig rijbewijs en is verzekerd”, en dit is niet perse de persoon in de auto die kan ingrijpen. Het zal eerder de eigenaar zijn, zoals een taxibedrijf dat de auto’s de weg op stuurt.
De aansprakelijkheid is apart geregeld. Grofweg ben je als bestuurder strafrechtelijk niet aansprakelijk als het een autonome handeling was die valt binnen de goedkeuring. Minstens zo interessant is de civiele aansprakelijkheid, dit is nog niet helemaal uitgewerkt en zal neerkomen op een verzekeringsregeling. Er zijn wel expliciete verhaalsmogelijkheden voor managers en directeuren bij de fabrikant.
Als raamwerk een mooie opzet, dat net wat verder gaat dan de EU-regels die primair inzetten op veiligheid en certificering maar nog geen regels hebben over aansprakelijkheid als zo’n zelfrijdend voertuig een ongeluk veroorzaakt. Dit zal meegenomen worden in de AI Liability Directive waar nu hard aan gewerkt wordt.
In de comments de intrigerende vraag: gaat dit wel werken, zeker in steden? Als je als voetganger/fietser weet dat zo’n autonoom voertuig altijd voor veilig gaat (wat toch zal moeten), dan kun je dus gewoon rood licht negeren, voorrang pakken en andere gevaarlijke handelingen – de AI zal altijd tijdig ingrijpen. Plat gezegd: met genoeg autonome voertuigen wordt iedere stad autovrij, want die auto’s staan dan de hele dag te wachten terwijl de voetgangers overal lopen.
Arnoud
Het lijkt me dat die AI auto’s helemaal vol hangen met camera’s en andere middelen om te registreren wat er in de omgeving gebeurt. Een melding richting de handhavers van een fietser die door rood rijdt is dan zo gemaakt, compleet met een stukje film van het gebeurde en een hele rits andere gegevens die identificatie gemakkelijk maakt (imei en mac-adres van je telefoon). Kan de overtreder alsnog een boete op de deurmat verwachten, of een civiele dagvaarding vanwege schade door onnodig hinderlijk gedrag…. (Beetje distopisch, en juridisch misschien niet helemaal kosjer, maar technisch prima mogelijk.)
AI auto’s hebben geen (of weinig) camera’s, maar werken met radar. Dus er zal weinig te filmen of te fotograferen zijn denk ik.
Verder: als een AI auto omringd wordt door voetgangers, dan zal een AI auto waarschijnlijk stapvoets gaan rijden en alleen remmen als er echt iemand pal voor de auto in de rijrichting springt? Maar goed, dit zal inderdaad wel een dingetje zijn met AI auto’s.
Vraag daarover: er is nu een Twitterfittie tussen Elon Musk en Yann LeCun. Die laatste laat zich hier ontvallen dat je zonder CNNs niets aan camerabeelden hebt, dus mijn conclusie was dat je wel degelijk camera’s hebt in autonome voertuigen?
Om de rest die net als ik alleen het nieuwsnetwerk kent, het opzoeken te besparen:
artikel: Self-Driving Cars With Convolutional Neural Networks (CNN) https://neptune.ai/blog/self-driving-cars-with-convolutional-neural-networks-cnn
Tesla gebruikt inderdaad alleen (of voornamelijk?) cameras. Voorheen werd er wel gebruik gemaakt van andere technieken, maar die hebben ze uitgefaseerd: https://www.tesla.com/nl_nl/support/transitioning-tesla-vision.
Maar ik hoor vooral negatieve berichten over het volledig autonoom rijden van Teslas 🙂
Die laatste alinea klinkt me als muziek in de oren.
Is het grootste verschil tussen een AI bestuurder en een menselijke bestuurder dat de laatste meer risico durft te nemen met het oog op aansprakelijkheid?
“Grofweg ben je als bestuurder strafrechtelijk niet aansprakelijk als het een autonome handeling was die valt binnen de goedkeuring”
Kan je bestuurder zijn zonder de ““authorised self-driving entity” te zijn? Ik kan me voorstellen dat de “authorised self-driving entity” niet zelf rijdt maar in dat geval is er toch helemaal geen bestuurder.
Een jaar of 10 geleden vroeg ik een groepje juristen op een borrel in welk jaar zij dachten dat het wettelijk verboden zou gaan worden om zelf auto te rijden op de openbare weg. Men keek mij toen aan alsof ze water zagen branden. Wat denken jullie? (lezers van dit blog). Wanneer wordt door mensen zelf rijden op de openbare weg in Nederland verboden? (ten faveure van alleen nog maar gebruik mogen maken van autonoom rijdende auto-achtigen). Technisch zal het ergens in 2035 heus wel kunnen (alles overal alleen maar zelfrijdend op basis van AI), maar er gaat natuurlijk wat tijd overheen vanaf dat moment voordat de geesten er rijp voor zijn. Ik zet daarom in op een wettelijk verbod ingaand per het jaar 2055.
Ik verwacht nooit een wettelijk verbod. Hooguit dat het praktisch onmogelijk wordt om een verzekering te krijgen wanneer zelfrijdende auto’s heel veel veiliger zijn (worden) dan menselijke bestuurders.
Ik verwacht een geleidelijke invoering waarbij individuele wegen/rijstroken/trajecten als “alleen voor autonome voertuigen” bestempeld gaan worden. Het eerste openbare experiment verwacht ik rond 2035/2040. Zolang we in Nederland mogen wandelen en fietsen zal een volledig verbod op zelf autorijden niet echt van de grond komen.
Ik verwacht over een aantal jaren rijbanen op de snelwegen die exclusief zijn voor zelf-rijdende auto’s, en op wat langere termijn dat je alleen nog maar zelf kunt sturen op daarvoor ingerichte banen.
Die exclusieve rijbanen zullen waarschijnlijk een stuk sneller doorrijden dan de zelf-stuur rijbanen, en mogelijk kunnen we dan op heel veel plekken toe met veel minder banen (die we dan op palen kunnen zetten), zodat veel ruimte weer vrijkomt voor andere doelen. Juist omdat zelfrijdende auto’s zelfstandig (desnoods leeg) naar een plek kunnen rijden waar ze nodig zijn, verwacht ik dat het autobezit minder vanzelfsprekend wordt, en dat gezinnen (of groepen samenwerkende gezinnen) met minder auto’s toe kunnen.
De gebroeders Das, futurologen, hebben dit soort dingen al decennia geleden een keer uitgedacht en gepubliceerd.
Heel wel mogelijk, maar er blijven toch nog wel heel wat hobbels te overwinnen. Een van de problemen met deelauto’s blijft toch dat iedereen het ding graag wil gebruiken ’s ochtends van 8 tot 10, en ’s avonds van 17 tot 19, en op zaterdag de middag, en graag woensdagmiddag ook, en oh ja in juli graag drie weken aaneengesloten want dan ga ik op vakantie, dus dan wil ik wel een stationwagen kunnen gebruiken. Dus delen prima, je mag er mee rijden wat je wil ’s nachts en rond het middaguur op dinsdag. Ik hoor soms het argument “gemiddeld rijden auto’s maar 1 uur per dag, dus we kunnen met 1/24e van het aantal auto’s toe”. Ja vast, en 9 vrouwen kunnen in 9 maanden 9 kinderen krijgen, dus 9 vrouwen kunnen in 1 maand tijd 1 kind krijgen.
Ook qua kosten is het in de randstad vast rendabel te maken, die speciaal ingerichte rijstroken, maar gaat dat ook lukken op het platteland in Portugal en Zuid-Italie? Ik zie het ook nog een hele tijd duren voordat een zelfrijdende auto zonder problemen in Zwitserland over bochtige bergwegen omhoog kan kruipen. Van die wegen waar je niet alleen links en rechts maar ook omhoog moet kijken om te zien of je kan gaan of moet wachten bij de volgende wegverbreding. Tot de tijd dat alles, al het gebruik, helemaal goed werkt moeten auto’s dus de mogelijkheid hebben om gewoon bestuurd te worden, en moeten daar dus ook voor ingericht zijn. Dat gegeven alleen al zal de invoering van “autonoom eerst” vertragen. En volgens mij zitten veel mensen er ook helemaal niet op te wachten. Een bepaald deel zeker wel, maar er zijn ook mensen die het gewoon prettig vinden om zelf te rijden. Al met al denk ik dat het moment dat de eerste zelfrijdende auto waar ouders hun kleine kinderen zonder verder toezicht door naar de sportvereniging laten brengen nog best ver weg is.
Dit soort problemen kun je gedeeltelijk oplossen door die dingen dynamisch te beprijzen. Als iedereen met een auto wil op een zeker moment dat wordt dat ding een stuk duurder. Hetzelfde zou ook moeten gelden voor de weg: als iedereen er tegelijkertijd op wil, dan wordt dat een stuk duurder, want het aanbod van auto’s en wegen is beperkt. De oplossing is dan meer thuiswerken, op een andere tijd met vakantie, enzovoort (en daarbij meer flexibel worden in werk- en vakantietijden, ook voor scholen, zodat je efficiënter met de beschikbare middelen kunt omgaan.)
Autobanen op palen is natuurlijk een verschrikkelijke keuze voor geluidsoverlast (banden) en horizonvervuiling. Ik hoop dat dat nooit gaat gebeuren. Als het zo nodig ruimte-efficiënt moet mag je de wegen ingraven.
Mee eens dat autowegen op palen horizonvervuiling zijn, en wegen met geluidschermen ook; in drukke gebieden is ingraven dus een prima oplossing.