Een vrouw uit Kerkrade heeft aangifte gedaan omdat ze is opgedoken in een advertentie waarin ze eigenlijk helemaal niet voorkwam. Dat meldde de NOS onlangs. Op sociale media gaat een gemanipuleerde video rond waarin ze een online casino lijkt aan te prijzen. Pijnlijk: ze is voormalig gokverslaafde en vertelt in de bronvideo juist over de gevaren van online gokken.
Bij L1 hebben ze meer informatie:
Aanleiding voor het interview waren strengere regels voor gokbedrijven. Haar interview was te zien op tv en op de website van L1. Maar tot haar grote verbazing zag Lia zondag dat het bewuste filmpje is bewerkt, waarschijnlijk met kunstmatige intelligentie. Er is nu een reclamevideo van gemaakt die kijkers juist moet aansporen om online te gaan gokken.“Vermoedelijk is dit met AI gedaan”, heet het dan, maar uiteindelijk maakt de gebruikte techniek niet uit. Maar hoe verklaren we dit strafbaar?
Sinds een paar jaar is identiteitsfraude strafbaar. De wet (art. 231b Strafrecht) bepaalt:
Hij die opzettelijk en wederrechtelijk identificerende persoonsgegevens, niet zijnde biometrische persoonsgegevens, van een ander gebruikt met het oogmerk om zijn identiteit te verhelen of de identiteit van de ander te verhelen of misbruiken, waardoor uit dat gebruik enig nadeel kan ontstaan, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren of geldboete van de vijfde categorie.(‘Verhelen’ betekent ‘verhullen, achterhouden’.) Meestal gaat dit over gevallen waarin de ander zich voordoet onder de naam van het slachtoffer. Dat speelt hier niet: het slachtoffer heeft een andere naam gekregen, enkel haar gezicht en figuur worden gebruikt.
Ook dat valt er onder. Iemand is herkenbaar ook zonder naam – dat is hier feitelijk ook gebeurd, anderen herkenden haar – en de aldus gebruikte persoonsgegevens worden misbruikt door de pleger. Het geeft “enig nadeel”, namelijk reputatieschade door de hier zeer ongewenste associatie met gokken.
Uiteraard blijft de praktijk weerbarstig. Het gaat om een illegaal casino, dus die zullen niet snel benaderd kunnen worden om de advertentie te verwijderen. De tussenpersonen wassen hun handen in onschuld, en je moet maar hopen dat je hard genoeg kunt aandringen bij Meta en consorten om de video verwijderd te krijgen.
Arnoud
Kunnen partijen als Google die reclame plaatsen niet verantwoordelijk gehouden worden voor deze praktijken. Geef ze regres op de onderliggende adverteerders en dan moet ze zelf maar zorgen dat de alleen werken met legale bedrijven.
Ja, zoals hier al eerder gepubliceerd is. Je moet dan wel eerst klagen bij het platform dat de (gemanipuleerde) uiting verspreidt, voordat je naar de rechter stapt als er te weinig actie komt.
(Verhaalrecht op criminelen die zich verschuilen is niet veel waard. Lege BV’s zijn te koop.)
Er is een vrij eenvoudige oplossing. Ook voor advertentieboeren kun je verlangen dat ze een “know-your-customer” systeem hebben willen ze niet zelf verantwoordelijk zijn. Dit is natuurlijk iets duurder en onder zo’n systeem wordt het wel moeilijker voor kleine klanten om advertenties te plaatsen, maar met een tussenpersoon (met eigen verantwoordelijkheid) kan dat best.
Natuurlijk is het vooral voor advertentieboeren minder leuk omdat ze minder inkomsten hebben van slechte/misleidende/grijs-gebied/illegale advertenties. Daarom is zoiets iets dat waarschijnlijk wettelijk geregeld moet worden.