Mag Sonos een speaker in recycle oftewel deurstoppermodus zetten?

Sonos’s “recycle mode” intentionally bricks good devices so they can’t be reused. Dat twitterde Ralph waldo cybersyn onlangs. Alle mooie woorden over sustainability en minimale impact op het milieu ten spijt blijkt de maker van de slimme netwerkmuziekspelers apparaten in de “recycle mode” gewoon keihard onbruikbaar te maken en weg te gooien. Dat gaf de nodige ophef; een tweedehands Sonos kan al snel voor €250 worden doorverkocht, en nu worden ze hooguit voor onderdelen gesloopt en verkocht. Kan een bedrijf dat maken?

De “recycle mode” is een vereiste uit het Trade Up-programma van Sonos. Je kunt je oude apparatuur inruilen voor nieuwe, met meer functionaliteit. Je krijgt dan 30% korting maar moet je oude apparaten inleveren. En dat doet Sonos digitaal: het apparaat gaat in de recycle modus, en schakelt zichzelf dan keihard uit. Het apparaat werkt niet meer, en als je het toch weer werkend krijgt met bijvoorbeeld een factory reset dan zullen de servers van Sonos niet toestaan dat het ooit op een Sonos netwerk aangesloten kan worden, want het serienummer komt op een zwarte lijst.

De reden is natuurlijk simpel: Sonos wil dat je je oude apparaat inruilt, en wie het oude apparaat nog bruikbaar overhoudt kan het dan tweedehands verkopen. Daar ga je dan met je inruilkorting – en met het eigenlijke doel, het elimineren van oude meuk die maar steeds zorgt voor compatibiliteitsproblemen. Want dat oude apparaat is dan nog steeds op de markt. Met de recycle mode is doorverkopen onmogelijk, alleen extraheren van onderdelen en zo is nog mogelijk. Of gewoon op de vuilnisbelt gooien van die spullen, wat Sonos kennelijk doet als je het apparaat naar hen opstuurt (een optie in dat Trade Up programma).

In Amerika kan ik niets vinden, maar in Europa hebben we al een tijd regels over afgedankte apparatuur, die mikt op het verminderen van de hoeveelheid afval uit deze productgroep. Producenten en importeurs van elektrische en elektronische apparatuur moeten een inzamelsysteem opzetten dat het consumenten mogelijk maakt om de afgedankte apparatuur in te leveren voor verwerking. Wat dus wil zeggen, netjes slopen en hergebruiken van onderdelen, metalen enzovoorts. Maar niets over het tweedehands verkoopbaar houden van op zich nog goede maar afgedankte materialen. En dat is dus niet wettelijk verplicht.

Voor zover ik kan zien, mag Sonos dit dus doen. Mits ze – in Europa – de ingeleverde Sonos (Soni?) maar netjes uit elkaar laten halen. En dat voelt best wrang, want die apparaten doen het nog prima. Daar is een woord voor: planned obsolescence, geplande veroudering. Dat wil zeggen dat je een systeem ontwerpt met slijtage ingebouwd, terwijl dat eigenlijk helemaal niet hoeft. Dat is dit niet helemaal, je hóeft je oude apparaat niet in te ruilen, maar het lijkt er genoeg op om het toch een rare move te vinden.

Arnoud