Een lezer vroeg me:
In retailland is een trend gaande waarbij retailers kosten willen besparen op hun winkel ruimte. Je ziet dan dat ze in de winkel slechts een beperkt assortiment aanhouden en dat ze in plaats daarvan een zuil in de winkel hebben met een PC en internet verbinding. De consument kan in de winkel browsen voor een bepaald artikel en als de keuze is gemaakt dit toevoegen aan het winkelmandje. Bij het uitchecken kan de consument ervoor kiezen om in de winkel te betalen met een fysieke EMV+PIN pas. (dus niet dmv een 3DS transactie). Valt dit nu onder de Wet koop op afstand, oftewel heb ik dan bijvoorbeeld 14 dagen retourtermijn?Voor deze vraag moeten we even helemaal terug naar de wet, want dit wordt een definitiespelletje. Daarbij maak ik gelijk van de gelegenheid gebruik om op te merken dat de Wet koop op afstand eigenlijk niet meer bestaat maar dat we eigenlijk spreken van “Overeenkomsten op afstand”. Maar op grote lijnen komt het nog steeds op hetzelfde neer. Goed, de definitie dan (art. 6:230g lid 1 item e BW):
overeenkomst op afstand: de overeenkomst die tussen de handelaar en de consument wordt gesloten in het kader van een georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand zonder gelijktijdige persoonlijke aanwezigheid van handelaar en consument en waarbij, tot en met het moment van het sluiten van de overeenkomst, uitsluitend gebruik wordt gemaakt van een of meer middelen voor communicatie op afstand;Onder het begrip “middelen voor communicatie op afstand” valt wat mij betreft zeer zeker zo’n zuil, dat is gewoon een computer met internetverbinding die naar de website van deze handelaar gaat, waar je dan uitzoekt wat je wilt hebben en dat afrondt tot een winkelmandje. Het gaat er dus om of er “tot en met het sluiten van de overeenkomst” alleen van die zuil gebruik gemaakt wordt. (Wat het “zonder gelijktijdige aanwezigheid betreft”, ik ga er vanuit dat het winkelpersoneel zich niet bemoeit met je online uitzoekgedrag.)
Wanneer sluit je dan de overeenkomst? Nou ja, volgens de wet is dat wanneer je aangeeft dat je akkoord bent. Niet relevant is wanneer je betaalt of wanneer je het product krijgt (weet u nog). Dus dat je bij het uitchecken kiest voor betalen in de winkel bij het pinapparaat in plaats van online betalen, dat is niet relevant. De locatie van de zuil ook niet. De enige vraag is of er een stap in het proces zit waarmee de bestelling definitief wordt. Zou de winkel jou eraan kunnen houden, even kort gezegd.
Zonder het proces te kennen met screenshots (ik houd me aanbevolen) is het lastig, maar ik neig er algemeen altijd naar om de knop “Bestelling met betalingsverplichting” als zwaarwegende aanwijzing te zien. Van de wet (art. 6:230v lid 3 BW) moet die stap er zijn vóórdat je eraan vast zit, dus lijkt het mij logisch dat de overeenkomst pas tot stand komt nadat je daarop geklikt hebt:
De handelaar richt zijn elektronische bestelproces op zodanige wijze in dat de consument een aanbod niet kan aanvaarden dan nadat hem op niet voor misverstand vatbare wijze duidelijk is gemaakt dat de bestelling een betalingsverplichting inhoudt.Ik weet (hoi Alex) dat er achteraan in dat lid staat “Een overeenkomst die in strijd met dit lid tot stand komt, is vernietigbaar.” Het is dus mogelijk dat je op een andere manier aangeeft dat je deze bestelling wil, en dat er dan een overeenkomst is ontstaan. Ik vind het wat moeilijk om in de internetomgeving me voor te stellen wat zo’n manier kan zijn. Desondanks, dan ben je dus per definitie online de overeenkomst aangegaan en dan gelden de regels voor overeenkomsten op afstand.
De enige uitzondering die ik zie is als die zuil als een soort van reserveer-systeem fungeert: haal dit product naar deze vestiging, dan ga ik het bekijken en dan beslis ik of ik het wil hebben. Als het zo werkt – en je dus inderdaad van de regels na bekijken gewoon mag weglopen zonder product – dan levert die zuil geen overeenkomst op afstand op.
Arnoud
Een lezer tipte me over 
Aanbieders van digitale infrastructuur verenigd in de Stichting DINL zijn gefrustreerd over het opnieuw achterhouden van informatie over een belangrijke hack door het NCSC. Dat