Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Een lezer vroeg me:

Je blog van dinsdag triggerde me: hoe ICT_vaardig zijn rechters nu eigenlijk echt anno 2018? Hoe kun je nu een domeinnaamhouder ‘hoster’ noemen van welke informatie dan ook? Ik zie zulke dingen vaker, en maak me daar zorgen over. Hoe zie jij dat, en hoe gaat dat nu in de praktijk met ICT-zaken?

Het blijft een terugkerend thema, de ICT-vaardigheden van rechters in Nederland wanneer het gaat over rechtszaken waarbij ICT een centrale rol speelt. Berucht is de anekdote “Wie is Ed“, als reactie van een rechter op een advocaat die het e-mailadres jan@home.nl voorleest bij pleidooi. En op menig advocatenborrel doen er tientallen van zulke verhalen de rondte. Maar -zo valt me dan op- altijd is het een collega overkomen en worden er geen namen bij genoemd.

Waar we nu echt staan anno 2018, is natuurlijk erg moeilijk te beantwoorden, omdat er (voor zover ik weet) geen onderzoek naar is gedaan. Je komt dus niet verder dan algemeenheden (ze hebben een academische achtergrond, krijgen continu opleiding maar zijn relatief oud) en dat schiet natuurlijk weinig op. Ook hoor ik wel argumenten als dat rechters vaak meer weten dan ze laten merken, om zo de partijen (of de verdachte, in strafzaken) uit de tent te lokken om meer informatie te krijgen over wat er nu precies gebeurd is.

Voor mij staat echter voorop dat een rechter helemaal geen ICT-specialist hoeft te zijn. Net zo min als hij verstand van huizenbouw hoeft te hebben om te bepalen of een aannemer aansprakelijk is voor een slecht dak. Er komt dan een deskundige die wél verstand heeft van huizenbouw, of liever nog specifiek van constructietechnieken voor houten balken bovenop een bakstenen muur om een betonnen dak te schragen. En die kan dan uitleggen waarom de aannemer het goed dan wel slecht heeft gedaan. Is de andere partij het daar niet mee eens, dan zet die er een andere deskundige tegenover. En dan kom je bij waar rechters goed in zijn: verklaringen en bewijs tegenover elkaar zetten en afwegen om tot een conclusie te komen.

Ik vind dat een beter systeem dan rechters die zelf gaan verzinnen hoe het zit, want daar kun je als partij niet op toetsen. Een deskundigenverklaring kun je aanvallen of van tegenbewijs voorzien. En dat is uiteindelijk hoe een rechtszaak moet gaan: partijen komen met verklaringen en bewijs, en de rechter weegt dat af.

Arnoud

De belastingdienst in Frankrijk gaat accounts op sociale media inspecteren om fraudeurs op te sporen, las ik bij Nu.nl. Het betreft een proef, waarmee de Franse Belastingdienst hoopt belastingontduikers op te sporen. Het idee is dat een Instagram-foto van jezelf met een dure auto tot een audit kan leiden: leg maar even uit hoe u aan deze auto komt, anders slaan we u aan voor ongedeclareerde inkomsten en/of bezit. Of zoiets. Het bericht is vrij kort op details, ik hoop de proef niet. Maar het roept de vraag op: zou dat in Nederland ook kunnen?

Het komt wel eens voor, en al geruime tijd ook. Zo lees ik dat al in 2008 social media accounts van mensen werden bekeken in het kader van een onderzoek door de Dienst. Heel raar is dat niet, het is een openbare bron en die kan relevante informatie geven, dus daar mag een bestuursorgaan als de Belastingdienst in kijken.

Een wetstechnisch bezwaar tegen zoeken op social media door de Belastingdienst zie ik zo niet. Je bent verplicht juiste informatie te verschaffen, en het raadplegen van openbare bronnen om dat na te gaan lijkt me een legitieme controlestap daarop. Ook onder de AVG; dit valt binnen de grondslag van een overheidstaak.

De voornaamste reden dat het weinig gebeurt, is volgens mij dat het behoorlijk arbeidsintensief is en zelden een duidelijk geval oplevert. Neem die auto. Leuk zo’n foto, maar “die heb ik voor de foto geleend” is een niet te verifiëren excuus. Dan is het wat handiger om bij de RDW na te gaan hoe veel auto’s iemand op de naam heeft. Dat is allereerst veel betrouwbaarder, en ten tweede kun je dat meer in bulk doen.

En dat lijkt me dan ook het bezwaar bij deze Franse pilot, het voelt meer als een publiciteitsstunt dan iets dat werkelijk winst voor de Franse schatkist gaat opleveren.

Arnoud

De ‘valsspelers’ bij Ikea, zo opende een column van Maarten Hachmang bij E-driving.com. Maarten geniet ervan om naar Ikea te gaan, omdat hij dan op vol vermogen met zijn elektrische auto kan rijden – bij Ikea kun je lekker rustig weer snelladen namelijk terwijl je winkelt. Alleen viel dat deze keer tegen: alle plekken bezet, waaronder door een benzineauto en een elektrische auto die niet daadwerkelijk aan het laden was. Heel ergerlijk, in het bijzonder die laatste:

Is eigenlijk nog een stapje erger dan een foutgeparkeerde benzinebak. Hij hoort immers de problemen te kennen die E-rijders ervaren, en tóch zet ’ie bewust zijn auto neer en sluit zélfs de kabel aan. Maar vervolgens is ‘ie te krenterig om twee euro voor een volle batterij te betalen. … Ik besloot de ‘imitatie ev-rijder’ wat stroom cadeau te doen door mijn laadpas langs de paal te swipen. Met een luide ‘piep’ blokkeerde de laadpaal zijn laadkabel en de auto startte met laden. De laadkabel kan alleen maar losgemaakt worden door mijn pasje langs de paal te swipen óf door de paal stroomloos te maken.

Creatief gevonden, en de eigenaar (“een kalende man van middelmatige leeftijd”) stond inderdaad luid klagend bij de klantenservice. Maar als ict-jurist ga ik me dan toch afvragen, dit voelt als iets dat niet moet kunnen maar hoe zou het strafbaar kunnen zijn?

Door met de eigen laadpas het laadproces te activeren, wordt de laadkabel vergrendeld totdat het laadproces is afgerond of totdat de pashouder deze opnieuw langs de paal houdt. Daarmee is de auto dus niet meer mee te nemen. Juridisch gezien heet dat vernieling, art. 350 Strafrecht:

Hij die opzettelijk en wederrechtelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, vernielt, beschadigt, onbruikbaar maakt of wegmaakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.

De reden is dat je met deze tankpas-actie de auto tijdelijk ‘onbruikbaar’ maakt, de eigenaar kan er immers niet mee wegrijden. Dat je dat doet met een technische truc in plaats van een wielklem of hem klemzetten met je Tesla, doet voor het misdrijf niet ter zake. In de praktijk verwacht ik er niet veel van, omdat dit als delict te ‘klein’ is om wat mee te kunnen. Binnen de Richtlijnen van het OM over vernieling kom ik eigenlijk niet eens bij de kleinste boete uit.

Het blijft me wel verbazen, de creativiteit van mensen in hoe je nieuwe systemen kunt gebruiken.

Arnoud

Het is vanaf binnenkort niet langer nodig om de Pokémon Go-app open te laten staan op een smartphone om de game de afstand te laten detecteren die gebruikers lopen. Dat meldde Tweakers vorige week. Met deze vernieuwing wordt het mogelijk Pokémon-eieren uit te laten komen. Die gebeurtenis in het augmented reality-spel vereist dat je een… Lees verder

Nederland is in een “cyberoorlog” met de Russen verwikkeld, zegt minister Ank Bijleveld van Defensie. Dat meldde Nu.NL onlangs. De aanval op het het wifi-netwerk van de OPCW in Den Haag door vier GRU-agenten zou deel zijn van een grotere hoeveelheid cyberaanvallen van Rusland op Nederlandse infrastructuur, waarbij de minister het desgevraagd aanduidde als een… Lees verder

Veel Nederlandse werknemers versturen weleens werkbestanden vanuit hun zakelijke mailbox door naar hun privémailadres, las ik bij Security.nl. Dat baseert zich op het recent verschenen Cybersecurity bewustzijnsonderzoek van Alert Online dat onder meer dan duizend Nederlanders werd uitgevoerd. Volgens het onderzoek zegt 15 procent van de respondenten dat ze dit “altijd of meestal” wel doen…. Lees verder

Herrie in de Linux-tent: een nieuwe Code of Conduct in het project heeft veel ophef veroorzaakt, inclusief dreigementen dat men bijdragen aan de kernel gaat intrekken. Deze zijn door vrijwilligers ingebracht onder de GPLv2 open source licentie, maar volgens partijen die het oneens zijn met de Code is het nu mogelijk deze licentie weer in… Lees verder

De Consumentenbond ontving in een half jaar tijd zo’n driehonderd klachten over apps die van smart-tv’s zijn verdwenen. Dat meldde Nu.nl vorige week. Zo was bij de helft van de melders de app van de NPO ineens van de televisie verdwenen. En geloof me, als je televisie ineens geen Sesamstraat meer kan tonen dan heb… Lees verder

De politie en de TU Eindhoven testen een systeem om data uit verschillende bronnen, met name camera’s, te koppelen en te analyseren, om winkeldieven uit Oost-Europa in een vroeg stadium te herkennen. Dat meldde Tweakers afgelopen maandag. De camera’s zijn die uit de anpr-nummerplaatherkenning, gekoppeld aan een database die de politie heeft over voertuigen die… Lees verder

Een campagne waarbij bloeddonoren een League of Legends-skin kunnen krijgen in ruil voor hun donatie heeft tot nu toe 300 nieuwe donoren opgeleverd. Dat las ik bij Tweakers, dat zich baseert op bloedbank Sanquin die de actie heeft georganiseerd. De campagne draagt de naam #myfirstblood en was een succes: in de beoogde doelgroep van 18… Lees verder