Marktplaats niet aansprakelijk voor illegale handel

marktplaats-triptrap.pngDe klassieker over aansprakelijkheid van tussenpersonen bij internetrechtjuristen is Stokke/Marktplaats. Op de virtuele, eh, marktplaats worden nogal eens namaakartikelen verkocht, waaronder de Tripp Trapp stoelen van Stokke. Stokke maakte daartegen bezwaar, handel in namaak is immers schending van hun auteurs- en merkrechten. En als Marktplaats niet al zelf aansprakelijk is, dan moet ze toch zeker filteren en de NAW-gegevens van de plaatsers afgeven. Inderdaad, precies dezelfde discussie als bij Pirate Bay. Hoewel, niet helemaal – het percentage illegale handel is bij Marktplaats ietsje kleiner dan bij de piratengekkies. En daarom is de uitspraak ook anders.

Het arrest begint met vast te stellen dat Marktplaats een tussenpersoon is in de zin van de wet, en dus in principe niet aansprakelijk voor wat mensen aan inhoud daar plaatsen. Pas als ze daadwerkelijk weet van onrechtmatige handelingen (bv. via een tip van een derde) moeten ze iets doen. En doen ze iets, dan zijn ze niet aansprakelijk voor eventuele schade.

Logisch. In het Europese Oreal/Ebay-arrest werd bepaald dat een tussenpersoon (eBay) niet aansprakelijk is voor inhoud van gebruikers, ook niet als ze meer doet dan alleen kale hosting. Je mag faciliteiten bieden die gebruik van de dienst vergemakkelijken, of de inhoud aantrekkelijker presenteren. Uitleggen hoe je een slimme advertentie maakt of automatische suggesties presenteren voor te gebruiken trefwoorden is dus geen probleem. Pas als je inhoudelijk bezig gaat met wat mensen willen doen, bijvoorbeeld mee onderhandelen naar de klanten toe, zou je buiten de beschermde positie vallen.

Marktplaats doet niet méér dan een neutraal platform bieden. Goed, dat platform is helemaal geoptimaliseerd voor het verkopen van producten, maar dat maakt dus niet uit. Uit niets blijkt dat ze in het bijzonder illegale producten willen laten verkopen, en dat is echt wat er nodig is om buiten de bescherming voor tussenpersonen te vallen.

Natuurlijk moet Marktplaats wel optreden bij (onmiskenbaar juiste) klachten – notice/takedown. En dat doet ze. Stokke had zelfs een speciaal antinamaakbedrijf, React, ingeschakeld. Voor zo’n 5000 euro per jaar klagen die over elke nepadvertentie, waarbij ze een speciale interface hebben gekregen om eenvoudig advertenties te selecteren en een weghaalverzoek in te dienen. Zo kon het bedrijf via een aparte weg sneller ingrijpen dan normaal.

“Wij doen notice en takedown” werkte bij Mininova niet als argument, maar dat had vooral te maken met de percentages. Waarbij torrentsites 90% van het aanbod verwijst naar illegaal online gezet materiaal, is het juist bij Marktplaats in 90-95% van de gevallen legaal aanbod. Het is immers geen merkinbreuk om je tweedehands Tripp Trapp stoel te verkopen en daarbij de merknaam te noemen. Of om je advertentie te voorzien van dat trefwoord om een alternatief te presenteren. Of zelfs om als particulier één keertje een namaakstoel te verkopen – het is pas merkinbreuk als je bedrijfsmatig namaak verkoopt.

Daarna kwam de discussie of Marktplaats moest gaan filteren, net zoals bij internetproviders die discussie speelt bij auteursrechten. Bij Marktplaats lijkt dat iets makkelijker: je kunt screenen op trefwoorden, deep packet inspection is niet echt nodig. En juridisch kan het. Want ook als tussenpersoon die niet aansprakelijk is, kun je een filterplicht op je krijgen. Maar zo’n filterplicht moet wel proportioneel zijn: niet verder gaan dan nodig voor het doel. Dat is hier niet het geval, zo’n filter zou veel te bot zijn of veel te duur. Bovendien is er dat React-systeem waarmee eigenlijk alle inbreukmakende advertenties wel verwijderd worden. Dus waarom dan ook nog een filter?

Een opmerkelijk argument vind ik nog wel dat het Hof herhaaldelijk constateert dat Marktplaats duurder uit zou zijn met filteren of na een eigen beoordeling weghalen dan Stokke. Stokke huurt immers React in, en Marktplaats zou het zelf moeten doen (maar mist de expertise). Plus, als Marktplaats het voor Stokke gaat doen dan komen ook andere rechthebbenden eisen dat Marktplaats voor hun rechten opkomt. Dat snap ik niet helemaal. Natuurlijk, in eerste instantie is het duurder maar Marktplaats kan de kosten uitsmeren over álle gebruikers. Plus, zij kan ook React inhuren en zo de expertise krijgen die ze nodig heeft. Dit leest een beetje als een doelredenering.

Over de NAW-gegevens had Stokke nog geëist dat Marktplaats die zou gaan verzamelen en vervolgens afgeven bij Stokke als de advertentie inbreuk maakte. Dus niet geven wat je hebt, maar verplicht vragen aan je klanten en dan afgeven. Zo ver wil het Hof niet gaan. We weten dat afgifte soms moet (Lycos/Pessers) maar een plicht om te verzámelen is nog wel een stapje verder. Bovendien heeft dit voor Stokke weinig praktisch nut. Een advertentie die meteen weg is, dankzij React, richt geen schade aan. Hooguit zou je mensen nog willen aanspreken en ze een stevige onthoudingsverklaring met boetebeding laten tekenen, maar kom op – het gaat hier om particulieren die één keertje een stoel verkopen.

Uiteindelijk komt het dus zoals altijd neer op een afweging van alle belangen en omstandigheden. Wie zich neutraal opstelt en zich duidelijk vooral op legaal handelen richt, kan aanspraak maken op bescherming tegen aansprakelijkheid voor het restant aan illegale zaken. Wie structureel en systematisch werkt met (links naar) illegaal aanbod, valt erbuiten. Logisch wel. Het doet niets af aan de cynische piratenbaaifrustratie die ik heb maar ik heb nu wél weer een sprankje hoop dat gewone sites die gebruikers dingen laten plaatsen, niet met Brein-jurisprudentie offline worden gemept.

Arnoud

13 reacties

  1. Op zich een logisch en redelijk verhaal, maar het is waarschijnlijk wel telkens hetzelfde kleine groepje mensen dat die valse Tripp Trapps te koop zet, waarschijnlijk met telkens nieuwe accounts. Als Stokke zou ik graag toch die mensen willen kunnen opsporen en/of zorgen dat ze geweerd worden van Marktplaats. Ik vind het toch wel de verantwoordelijkheid van Marktplaats zulke overduidelijke rotte appels te weren of zelfs aangifte te doen.

  2. Ooit bood ik op Marktplaats een hometrainer te koop aan.

    Op de hometrainer stond naast het merk het opschrift “spin bike”. Zo had ik dat ook in mijn advertentie gemeld: Sven Sport SP4600 “Spin Bike”.

    Plaatje, niet de mijne maar een identieke, ironisch genoeg via Google op Marktplaats gevonden..

    Na een paar dagen ontving ik een bericht van Marktplaats dat mijn advertentie was verwijderd “omdat een eigenaar van intellectuele eigendomsrechten ons in een ondertekende verklaring heeft laten weten dat hiermee inbreuk wordt gemaakt op een auteursrecht, handelsmerk of ander recht”. Toen ik uitleg vroeg kreeg ik een mail van spinning.com. Zij beschikten blijkbaar over mijn naam en e-mail adres.

    Mad Dogg Athletics Inc (MDA) is rechthebbende van de merken SPIN, SPINNING en SPINNER en de daarmee overeenstemmende handelsnamen. (…). MDA heeft geconstateerd dat u op Marktplaats gebruik maakt van het merk Spinning om een product aan te bieden. Door zonder toestemming van MDA gebruik te maken van dit merk maakt u inbreuk op de merkrechten van MDA.

    Maak ik inderdaad inbreuk als ik nietsvermoedend mijn gebruikte hometrainer omschrijf in een advertentie?

  3. Je mag een merk gebruiken om aan te geven dat je het merkproduct verkoopt (bv. tweedehands) of om de bestemming of het doel van jouw product aan te prijzen (schoenen die vastgeklikt kunnen worden op de trappers van spinning fietsen). Je mag niet een merk gebruiken als generieke term, dus niet “zak met 28 senseos” als je 28 koffiepads van het Albert Heijn huismerk bedoelt.

    Bij spinning is er het probleem dat dit woord een geregistreerd woordmerk is maar óók ondertussen de generieke term voor “fietsen op een stationaire fiets in de sportschool”. Het is dan discutabel of het merk nog wel rechtsgeldig is. Maar áls het merk geldig is, mag je niet een fiets van een ander merk verkopen als een “spin bike” of spinningfiets.

  4. Maar áls het merk geldig is, mag je niet een fiets van een ander merk verkopen als een ???spin bike??? of spinningfiets.

    Ook niet als dat nou eenmaal op die fiets opgedrukt staat en tevens duidelijk is dat die fiets van een ander merk is?

  5. @Richard: Als het op de fiets staat, dan mag je er vanuit gaan dat ie een licentie van MDA heeft. Dus dan mag je het erbij zetten. Wel zo veel mogelijk de originele omschrijving hanteren.

    @Rik: Er zit auteursrecht op en dat duurt tot 70 jaar nadat de ontwerper van de stoel is overleden.

  6. Ah ok het complete stoeltje namaken mag niet, want auteursrecht op ontwerp. Het technisch innovatieve deel, het treden systeem, in een eigen ontwerp gebruiken zou wel mogen want >20 jaar oud.

  7. @6 Zoals @2 aangeeft, had hij keurig het merk (Sven Sport) van de fiets beschreven; en dus niet “spin” oid als merk. Dan blijft nog het gebruik van “Spin” als aanduiding van het model of beschrijving op de fiets, en dat zou eigenlijk gewoon kunnen 13.A.1d Benelux merkenwet (de geldige reden is dan het correct beschrijven van het produkt).

    Voor de rest lijkt me het “spinning” merk erg wankel gezien de inburgering van deze term voor spinning… Zoiets als Windsurfer van vroeger…

    Wel een beetje kinderachtig om zo achter prive personen aan te gaan. Zelf op de zaak hier doen wij ook veel van dit soort take-downs, maar bijna nooit van particulieren en nare briefjes schrijven aan particulieren al zeker niet; je gaat toch niet je potentiele klanten tegen je in het harnas jagen? Met commerciele aanbieders van fakes doen we wel wat meer, maar ook hier blijkt het snel en consequent hanteren van take-downs zeer effectief.

  8. Hoewel, niet helemaal – het percentage illegale handel is bij Marktplaats ietsje kleiner dan bij de piratengekkies.

    In welke zin is er bij de ‘piratengekkies’ sprake van handel? Ik dacht dat het probleem was dat er juist niets werd verhandeld, maar dat er wel goederen dingen zaken kopietjes van opnames van materiaal waarop auteursrecht berust van eigenaar wisselen van bezitter wisselen verdeeld worden gedupliceerd worden. 😉

  9. Leuk nog om op te merken is dat Markplaats ???133,000 aan proceskosten vergoed krijgt (immers de volledige proceskosten voor een intellectueel eigendom zaak volgens art. 1019h Rv). Het Hof heeft daarbij geoordeeld dat 65% van de zaak over IE gaat, en dat van de volledige kosten dus ook 65% vergoed moet worden.

  10. Ik wordt niet blij van de gelegenheidsrechtspraak. Als je een innovatieve internetenterpreneur bent en je bedenkt een website waar advertenties gepubliceerd worden ben je legaal bezig. Als je net zo innovatief bent en je bedenkt een website waar links gepubliceerd worden ben je illegaal bezig.

    Althans, dat is de uitkomst na veel rechtspraak.

    Het komt erop neer dat je als internetinnovator niet weet waar je aan toe bent. Letterlijk, want er werd rekening gehouden dat de mensen achter Youtube kapotgeprocedeerd zouden worden. De dobbelsteen rolde anders en Youtube werd door Google overgenomen. Tegen Google durfde niemand te procederen. Google legde rechthebbenden het mes op de keel, deed enkele concessies en warempel, Youtube kon blijven bestaan.

    We zijn met dit soort uitspraken ver verwijderd van een wet die zegt wat mag en niet mag. De reden dat er wetten zijn, is dat burgers niet overgeleverd zijn aan willekeur, maar weten waar ze aan toe zijn. Als iets volgens de wet mag, dan moet je een hele industrie kapot kunnen maken. Dat heet innovatie. Verstorende technologiën, we hebben het er al eens over gehad, doen hun scheppende en vernietigende werk overal, behalve als het om auteursrechten gaat.

    De jurisprudentie die nu geschapen wordt en waarin slechts een filterdun onderscheid gemaakt kan worden tussen Marktplaats en de Piratebay, betekent dat innovatoren niet meer weten waar zij aan toe zijn. Zij zijn overgeleverd aan de willekeur van de rechter die zij treffen.

    Bah!

  11. Ik wordt niet blij van de gelegenheidsrechtspraak. Als je een innovatieve internetenterpreneur bent en je bedenkt een website waar advertenties gepubliceerd worden ben je legaal bezig. Als je net zo innovatief bent en je bedenkt een website waar links gepubliceerd worden ben je illegaal bezig.

    Althans, dat is de uitkomst na veel rechtspraak.

    Het komt erop neer dat je als internetinnovator niet weet waar je aan toe bent. Letterlijk, want er werd rekening gehouden dat de mensen achter Youtube kapotgeprocedeerd zouden worden. De dobbelsteen rolde anders en Youtube werd door Google overgenomen. Tegen Google durfde niemand te procederen. Google legde rechthebbenden het mes op de keel, deed enkele concessies en warempel, Youtube kon blijven bestaan.

    We zijn met dit soort uitspraken ver verwijderd van een wet die zegt wat mag en niet mag. De reden dat er wetten zijn, is dat burgers niet overgeleverd zijn aan willekeur, maar weten waar ze aan toe zijn. Als iets volgens de wet mag, dan moet je een hele industrie kapot kunnen maken. Dat heet innovatie. Verstorende technologiën, we hebben het er al eens over gehad, doen hun scheppende en vernietigende werk overal, behalve als het om auteursrechten gaat.

    De jurisprudentie die nu geschapen wordt en waarin slechts een filterdun onderscheid gemaakt kan worden tussen Marktplaats en de Piratebay, betekent dat innovatoren niet meer weten waar zij aan toe zijn. Zij zijn overgeleverd aan de willekeur van de rechter die zij treffen.

    Bah!

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.