Een lezer vroeg me:
Laatst werd ik in de bus gecontroleerd op vervoersbewijs. Ik bleek de ov-chipkaart van mijn vrouw bij me te hebben. Dat was niet goed volgens de controleurs, maar ik ben in gemeenschap van goederen getrouwd. Dus is het dan eigenlijk niet onze gemeenschappelijke kaart?Gemeenschap van goederen (art. 1:94 BW) is het concept dat je bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap alles met elkaar deelt. De juridische term ‘goed’ verwijst daarbij naar “alle zaken en alle vermogensrechten” (art. 3:1 BW).
Zaken zijn “dingen die pijn doen als ze op je voet vallen” (art. 3:2 BW). Vermogensrechten zijn
subjectieve rechten die, hetzij afzonderlijk, hetzij tezamen met een ander recht, overdraagbaar zijn of ertoe strekken de rechthebbende stoffelijk voordeel te verschaffen ofwel verkregen zijn in ruil voor verstrekt of in het vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel (art. 3:6 BW).Een ov-chipkaart is op zichzelf een ding (zij het dat het weinig pijn doet), maar het gaat natuurlijk niet om dat stukje plastic. Het gaat om wat het vertegenwoordigt: het autoriseert gebruik van een abonnement of saldo middels het proces van in- en uitchecken.
Ik formuleer dat heel wollig, omdat een abonnement als hoofdregel geen vermogensrecht is. Het is een overeenkomst om vervoerd te worden (art. 8:20 BW) waarbij de kaart dient om de overeenkomst te sluiten en het begin/einde van de rit aan te geven. Zoiets noemt de wet een persoonlijk recht of relatief recht, en dat zijn naar hun aard geen vermogensrechten. Zo’n recht valt dus niet in de boedel.
Dit staat dan nog helemaal los van wat TLS en vervoersbedrijven zeggen over “op naam” of “persoonsgebonden”, want aan algemene voorwaarden kom je pas toe nádat je hebt vastgesteld wat voor recht iets is. Maar hoe dan ook, de ov-chipkaart van je partner gebruiken is dus niet te rechtvaardigen met een beroep op gemeenschap van goederen.
Arnoud
Maakt het hier nog een verschil of je puur op saldo reist (dus zonder abonnement) of met een (kortings)abonnement? Het lijkt me dat het saldo op een ov-chip kaart van mijn vrouw wel voor de helft van mij is, en ik bij een scheiding de helft ervan krijg.
Het saldo is een vordering op TLS, en die komt inderdaad in de boedel. Dus jij hebt indrdaad bij de scheiding recht op de helft van haar saldo. Alleen verandert dat niets aan de vervoersovereenkomst die je sluit met bijvoorbeeld de NS. Die is en blijft uitsluitend van jou.
Maar wanneer sluit je de vervoersovereenkomst? Daarvoor lijkt me dat de reis bekend moet zijn (aankomst- en vertrekpunt) en dat is dus pas bij uitchecken. Of eventueel bij inchecken, waarbij je in feite de intentie tot het gebruik maken van vervoer kenbaar maakt (en dat kun je ook annuleren)
Hoe dan ook ben jij degene die de overeenkomst sluit, met het saldo (vermogen) van je vrouw.
De vervoersovereenkomst voor openbaar vervoer is niet gekoppeld aan een OV kaart maar aan het instappen in een vervoermiddel. Stap je in een trein dan ga je een overkomst aan. Met of zonder OV kaart!!
Je hebt ook nog de niet-persoonsgebonden kaart (ten onrechte weleens de anonieme kaart genoemd, maar je kan hem niet anoniem opladen, dus dat is een foute naam). Die kun je wel aan een ander uitlenen om mee te reizen. Ik vraag me af hoe ze dat gaan afvangen als ze straks abonnementen via OVpay (dus met een betaalpas) gaan uitrollen. Die zijn in principe ook persoonsgebonden, maar bevatten geen foto’s of geboortedatum, dus dan kunnen zij echt niet meer controleren of ik met het abonnement van mijn zoon (met dezelfde initialen) reis, tenzij ze die gegevens er snel on-line bij kunnen zoeken, of weer gaan werken met de ouderwetse stamkaart (wat vanuit privacy standpunt veel beter is).
Er is geen probleem, op een anonieme kaart kunnen geen abonnementen gezet worden. Je betaald per definite de volle prijs. Automatisch opladen is ook niet mogelijk.
Een anonieme ov-chipkaart is per definitie wel overdraagbaar, je reist dan altijd op saldo. Alleen, wat als je op saldo reist met een persoonlijke ov-chipkaart zonder dat je een abonnement gebruikt, dan is het feit dat jouw naam toevallig op de kaart staat niet iets dat gerelateerd is aan je reis. De kaart functioneert dan simpelweg als een soort strippenkaart, of er nou wel of niet een naam en foto op staat. Dus ik snap wel waarom men dit denkt, alleen is het voor het OV-personeel ook niet echt handig om hier verschil in te moeten maken bij de controle.
Gerelateerde vraag: Is het zwartrijden als je per abuis incheckt met de verkeerde chipkaart (er van uit gaande dat je daardoor het tarief betaald dat je verschuldigd bent en niet onterecht met korting reist)? Je hebt immers ingecheckt voor het juiste bedrag, dus ik zou zeggen dat je gewoon aan alle redelijke eisen voldaan hebt; ik zie het verschil niet tussen een niet-persoonlijke (“anonieme”) pas en eentje van iemand anders.
Zelf heb ik een persoonsgebonden kaart met dalurenkorting. Heb geen partner en dus geen problemen. 😉
Wel viel me op dat de bus opeens een stuk oedkoper werd. Er staat een geboortedatum op en opeens kreeg ik 65+ korting in de bus. Dit lijkt me al een goede reden om hem niet overdraagbaar te maken, tenzij je partner op dezelfde datum is geboren.
Het abonnement is een overeenkomst, eens, maar de daaruit voortvloeiende verbintenissen (art. 6:261 lid 1 BW) zijn toch wel vermogensrechten in de zin van art. 3:6 BW? Dat voor de reiziger het vermogensrecht persoonlijk is en dus onoverdraagbaar (art. 3:83 lid 2 BW), maakt mijns inziens niet dat het daardoor geen vermogensrecht is.
Je hebt gelijk, overdraagbaarheid is niet vereist om iets een vermogensrecht te laten zijn. Het alternatief is dat je stoffelijk voordeel hebt of kunt verkrijgen met het recht. Algemeen wordt dat vaak samengevat als dat vermogensrechten op geld waardeerbaar moeten zijn. Ik denk dat de vraag dan wordt of een vervoersovereenkomst jou ‘stoffelijk voordeel’ geeft. Is vervoerd worden ‘stoffelijk’, op geld waardeerbaar? Volgens mij niet, omdat je niet moet kijken naar “wat kost een ritje Amsterdam Haarlem” maar de abstracte overeenkomst zelf.
Er is nog een ander alternatief criterium. Het recht op vervoer is een vermogensrecht, want het is een subjectief recht dat is verkregen in ruil voor geld:
De overdraagbaarheid is bij dit vraagstuk totaal niet van belang. Het recht op vervoer valt in de boedel en wordt niet overgedragen.
Een persoonlijk recht of relatief recht is juist wel een vermogensrecht.
Waar het hier om gaat is of het recht op vervoer een recht aan toonder is, of een recht aan order. Je moet bepalen of de NS zich verplicht om de houder van de ov-chipkaart te vervoeren, of om mevrouw Engelfriet te vervoeren. Is dat laatste het geval, dan kan meneer Engelfriet niet vorderen dat hij wordt vervoerd, ook al zit de vordering in de boedel.
Ik zou het gewoon vergelijken met een rijbewijs of paspoort, dat is persoonsgebonden, die vallen ook niet onder ‘gemeenschap van goederen’. Mogelijk dat de kosten die er voor gemaakt zijn onderdeel kunnen uitmaken van ‘gedeelde kosten’, maar het bewijs zelf niet.
In mijn paspoort staat op de laatste pagina: “Dit paspoort is het eigendom van de staat der Nederlanden …”
En dus? Grote kans dat je niet door de douanekomt met iemand anders paspoort. Of denk je dat jij dat wel kan? Is dus persoonsgebonden.
Eigendom SdN, doet daar niets vanaf. Je mag een paspoort wettelijk niet eens afgeven.
En dus… is het geen persoonlijk eigendom en dus compleet irrelevant als argument in een discussie over eigendommen in een gedeelde boedel.
Het zou natuurlijk anders zijn als de persoon in kwestie een “zakelijke” kaart, verstrekt door de werkgever van zijn echtgenote, bij zich zou hebben en gebruiken. Kan ik er van uitgaan dat er hier geen sprake van is?
Het gaat om de eigen particuliere kaart voor reizen op eigen niet-zakelijke rekening, niet een NS businesscard of abonnement op naam van een werkgever of iets dergelijks.
Ik had begrepen dat, zolang je geen gebruik maakt van persoonsgebonden abonnementen, dit eigenlijk gewoon was toegestaan.
Echter, volgens https://www.degeschillencommissie.nl/uitspraken/reizen-op-persoonlijke-ov-chipkaart-van-iemand-anders-is-niet-toegestaan/ is dit blijkbaar niet meer toegestaan want de NS kan niet makkelijk controleren of je die desbetreffende OV kaart met toestemming gebruikt en dat zou in overtreding zijn met artikel 71 van de Wet personenvervoer 2000 (belemmering van controle, in mijn ogen een vergezocht en ridicuul argument)
Waarom de NS dat zou moeten kunnen controleren is mij verder een raadsel. De kaart zelf is geldig en dat is het enige dat in mijn ogen zou moeten uitmaken. De NS vraagt toch ook geen verklaring van mijn bank dat het wel mijn -legaal verkregen- geld is dat ik overmaak als ik een kaartje koop?