Mag je in een winkel producten scannen of ze op internet goedkoper zijn?

Photo by iMin Technology on Pexels

Via Reddit:

Zojuist ben ik in een winkel van een grote drank keten gewezen op het feit dat ik daar geen foto’s mocht maken van de wijnen. Ik scan de wijn in een bepaalde app in om te achterhalen wat de druifsoort. Er hangt om hoek wel een algemene sticker met wat regels (zoals verboden te eten etc) waaronder ook staat dat het verboden is om beeld/film materiaal te maken.
Voor wijn zijn er diverse apps waarmee je meer informatie kunt krijgen op basis van een scan van het etiket. Een bekende app is Vivino, maar er zijn er meer. (Dit gaat niet op streepjescode maar op beeldherkenning van het feitelijke etiket.)

Al heel wat jaartjes zijn er apps die wél streepjescodes herkennen, en dan op internet nazoeken waar dat product het goedkoopst te krijgen is:

De app van Prijsvergelijk werkt op basis van streepjescodes. De barcode wordt gescand met de camera van de telefoon en binnen enkele seconden worden de voordeligste aanbieders van het product getoond. De vergelijking en oriëntatie vindt mobiel plaats waarna de gebruiker een e-mail ontvangt met alle prijzen. Zo is het eenvoudig om vanaf de desktop verder te winkelen en is het ook mogelijk om bij webwinkels te kopen die nog geen mobiele site hebben.
Winkels vinden dit bepaald niet leuk, en ik heb dan ook genoeg signalen gekregen van mensen die de winkel uit gezet zijn vanwege dergelijk prijsvergelijken. Dit zal bij slijterijen niet anders zijn dan bij supermarkten.

Een winkel mag huisregels stellen, en wie daar wil winkelen moet zich daar aan houden. (De sanctie is dan er uit gezet worden natuurlijk, geen boetes of dat soort zaken.) Vanuit dat perspectief is “verboden foto’s van de producten te maken” net zo rechtsgeldig als “maak gebruik van een mandje/wagentje”.

Ik heb nog nooit een dergelijk expliciete regel gezien. Een verbod op foto’s maken in de winkel wel, maar het doel daarvan is meestal om de privacy van werknemers en andere shoppers te beschermen. Producten hebben geen privacy, dus voelt het wat gezocht om het scannen van een wijnetiket aan te pakken met een beroep op het fotografieverbod. In juridische termen: dat is een onredelijke uitleg van dat verbod, en dus niet rechtsgeldig.

Of een winkel je er uit mag zetten zonder overlast en zonder expliciete regel die je overtreedt, is een leuke vraag voor een minorscriptie bij een rechtenopleiding. Maar praktisch gezien doen ze dat, en daar heb je het mee te doen.

Arnoud

25 reacties

  1. Tsja, je kunt je ook door de lokale slijter uitgebreid laten voorlichten welke wijnen het beste bij jouw smaak passen, een doosje van 6 verschillende kopen, thuis op je gemak proeven en van de lekkerste op internet kijken waar die het goedkoopste is. De prijsverschillen kunnen best flink zijn, dus als je daar plezier aan beleeft…

  2. Jaren geleden waren we bij een lampenwinkel in Rotterdam. Wij zagen daar een lamp die ons mooi leek, maar we wilden nog even verder kijken. Daarom noteerden we (op een papiertje) het type. De verkoper (vermoedelijk ook eigenaar) was hier niet van gediend en werd zeer boos op ons. Wellicht dacht hij dat we de lamp via internet zouden gaan bestellen. Dat waren we helemaal niet van plan, als onze keus op deze was gevallen dan zouden we hem zeker gewoon hier gekocht hebben.

    Na zijn boze reactie zijn we vertrokken en nooit meer teruggekeerd. Inmiddels bestaat de winkel niet meer. Ik wil maar zeggen: mensen de winkel uitzetten is geen manier om meer omzet te krijgen.

  3. Het gebruik van Vivino hoeft niet te gaan om prijsvergelijken maar kan ook een algemeen hulpmiddel zijn om de informatie op een gestructureerde manier voor te schotelen zonder een enorme speuractie op het etiket.

    Ik maak soms ook een foto van een etiket om goed te kunnen inzoomen zodat ik de kleine lettertjes goed kan lezen. Als een winkelier mij daarom uit zijn winkel wil zetten dan prima. Dan koop ik mijn spullen toch ergens anders en dan heb ik weer een mooi verhaal op verjaardagen (al wordt NPS als indicator vaak overschat, ik denk dat ondernemers onderschatten hoe killing negatieve mond-op-mond reclame is). Ik ben een klant, als ik niet welkom ben dan zijn er zat plaatsen waar ik wel welkom ben en waar mijn klandizie en de bijbehorende omzet wel op prijs wordt gesteld.

    In het algemeen denk ik dat een klantvriendelijke opstelling veel meer oplevert dan dat dit soort defensief en angstig gedrag voorkomt. Die klanten die moeilijk prijzen gaan scannen dat zijn toch al niet je ideale trouwe klanten, maar voor hetzelfde geld komen ze erachter dat je wel de goedkoopste bent, en dan kopen ze meteen fors in.

    De vraag is dus niet “mag dit juridisch” maar “ben je nou echt goed bezig als winkelier / ondernemer?” Maar goed, daar is dit dan misschien niet het goede blog voor.

  4. Een winkel mag huisregels stellen, en wie daar wil winkelen moet zich daar aan houden.

    Akkoord, maar zijn daar geen grenzen aan?

    Een klant verbieden het etiket te lezen alvorens de klant besluit wel of niet te kopen is toch wel uitermate onredelijk? (dat staat gelijk aan de etiketten eraf halen, maar dat is ook verboden).

    En als de klant voor dat lezen dan een foto van het etiket wil nemen (omdat hij weet dat hij dan meer info krijgt, of omdat hij dat makkelijker te lezen vind (kleine lettertjes)), dan lijkt me dat gewoon een normale hedendaagse maatschappelijke ontwikkeling.

    Het is volgens mij lang geen uitgemaakte zaak dat ‘mijn winkel…mijn regels’ zover mag gaan als: je mag geen kennis nemen van het etiket.

    1. Terecht punt. Algemeen ligt de grens bij de redelijkheid & billijkheid. Het komt in de praktijk al snel neer op een belangenafweging. Ik heb recht om informatie tot me te nemen (grondrecht: informatievrijheid) en de winkel heeft het recht om zijn bedrijf zo te voeren als die wil. Waar ligt dan de grens?

      Ik zou een verschil zien tussen “ik wil het etiket lezen” en “ik wil een foto maken en via internet zoeken of het elders goedkoper is”, dat zijn twee heel verschillende doelen.

      1. Ik denk dat je niet eens naar grondrechten hoeft te gaan. Er is allerlei wetgeving die verplichte info op een voedingsproduct bepaalt. Klanten niet toelaten het etiket te lezen is eigenlijk equivalent aan het verkopen van ongeetikeerde producten. Komt die wijn echt uit Frankrijk? Is dat echt een Bordeaux AOC? Wat is het alkoholgehalte? Zit er sulfiet in? Zijn er gezondheidsrisico’s? Zijn die groter voor zwangeren? Die info MOET de consument tot zich kunnen nemen.

        Ik zou een verschil zien tussen “ik wil het etiket lezen” en “ik wil een foto maken en via internet zoeken of het elders goedkoper is”, dat zijn twee heel verschillende doelen.

        Dat ben ik met je eens, maar hoe doe je dat in de praktijk?

        ‘Ik wil het etiket lezen’ kan heel goed omvatten ‘ik wil het etiket vergroot lezen, ik wil etiket thuis rustig nog eens lezen, ik wil de info op het etiket vervolledigen met tools die ik op mijn telefoon heb’.

        De winkelier kan niet weten waarvoor de foto gebruikt zal worden, dus het verschil dat we beiden zien, daar kan hij niets mee.

  5. In principe mag een winkelier zelf bepalen wie hij binnen laat. Dit mag natuurlijk niet gebaseerd zijn op discriminatie of willekeur. Na 2x vorderen kan er sprake zijn van huisvredebreuk, ongeacht of iemand zich vooraf schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit. Tegenwoordig zijn er veel klanten die onaangenaam zijn of zelfs ronduit onbeschoft waarbij ze duidelijk maken dat ze ‘niets strafbaars’ doen. Ze filmen jou en plaatsen alles ongefundeerd op socials waarbij mensen al veroordeeld zijn zonder hoor en wederhoor. Iets scannen kan de winkelier alert maken met de gedachte dat jij concurrentie onderzoek doet, een veelvoorkomende praktijk bij (elektronica/bouwmarkt) ketens die met de laagste prijsgarantie werken. Normaal zal dit in een rustig gesprek duidelijk worden. Iets opzoeken op internet zal meestal geen scheve gezichten opleveren.

    1. Het is geen uitgemaakte zaak dat een winkelier 2x een vordering tot weggaan kan uitspreken en dat je dan lokaalvredebreuk pleegt als je niet weggaat. Een winkel is opengesteld voor het publiek, en dat maakt het een wezenlijk andere plek dan een woning. Je moet wel iets van een aanleiding hebben waarom iemand weg moet uit een plek waar iedereen van jou naar binnen mag. Arbitrair intrekken van die uitnodiging is niet redelijk en dus niet mogelijk.

  6. Ik wordt inmiddels wat verziend en kan in winkels soms de etiketten niet meer goed lezen. Ik pak vaak de telefoon erbij om de etiketten te lezen. Ben nog wat ijdel om mijn recent aangeschafte goedkope leesbrilletje op te zetten. Een telefoon is handig om te vergroten of even een label in het licht te kunnen bekijken.

  7. Als een winkel wil voorkomen dat je prijzen online vergelijkt, zullen ze het gebruik van mobiele telefoons in de winkel volledig moeten verbieden (en dat gaat vanzelfsprekend niet werken). Barcodes scannen is immers bij de meeste producten niet nodig. Productnaam intypen volstaat meestal ook. Winkels die willen voorkomen dat mensen ter plekke online meer informatie opzoeken (en dan per ongeluk ook zien dat het online veel goedkoper is), zouden eens wat meer hun best mogen doen om meer productinformatie in de winkel zelf beschikbaar te hebben. De meeste electronica- /witgoedwinkels hebben bijvoorbeeld alleen nog maar kleine prijskaartjes met enkele basale specs bij de producten staan. En winkelpersoneel met daadwerkelijke kennis om te kunnen adviseren is dun gezaaid. Als je meer wilt weten over het product (meer dan de basale specs), ontkom je er dus niet aan om je telefoon erbij te pakken. En dan zie je al snel dat ‘alles’ online circa 20% goedkoper is en thuisbezorgd kan worden. En zelfs als je toch in de winkel wilt kopen, is de kans groot dat het product niet eens meer verkrijgbaar is. Je geeft aan dat je het wilt kopen, maar je stond naar het showmodel van een apparaat te kijken dat niet op voorraad is en dus eigenlijk niet eens daadwerkelijk te koop is in betreffende winkel (wat een oneerlijke handelspraktijk an sich zou mogen zijn). Vaak is er vervolgens niet eens een qua specs vergelijkbaar alternatief te koop en probeert het personeel je een duurder exemplaar met betere specs aan te smeren. Waarna je toch maar met lege handen de deur uitgaat. En online bestelt bij een goedkopere concurrent die wél kan leveren. Dag MediaMarkt, tot niet meer zo vaak van binnen ziens.

  8. Een winkel mag huisregels stellen, en wie daar wil winkelen moet zich daar aan houden. (De sanctie is dan er uit gezet worden natuurlijk, geen boetes of dat soort zaken.) Vanuit dat perspectief is “verboden foto’s van de producten te maken” net zo rechtsgeldig als “maak gebruik van een mandje/wagentje”.

    Als ik een label/streepjescode scan met een app, maak ik dan wel een foto? (zeker als de afbeelding nergens wordt opgeslagen)

    1. Dat is een goeie, dat komt neer op contractsuitleg: wat bedoelt de winkel als die ‘foto’ zegt, en hoe moest jij weten dat dat de bedoeling is. Vaak zie je fotoverboden onder een kopje “Privacy/gedragsregels”, dan neig ik naar uitleg in de richting van portretrecht, privacy andere klanten, overlast geven door gefotografeer (de bruidsfoto met statief en lampen bij de plek waar het stel elkaar voor het eerst ontmoette). Dan is het scannen van een label niet in scope, dat bedoelde de winkel niet.

      Heel expliciet zou het anders zijn: “Verbod op prijsvergelijken. Het is klant verboden in de winkel prijzen te vergelijken met aanbod elders”, maar ik zie niet hoe dat redelijk is zonder een of andere motivatie. “Dit hindert andere klanten die niet bij het schap kunnen omdat onze wifi brak is en jij dus moet wachten op je app” versus “daar gaat de winstmarge van onderuit” ligt al heel ver uit elkaar bijvoorbeeld.

  9. Hoe verhoud een verbod op fotgraferen zich met de scanapps die winkels (in ieder geval AH) aanbieden om met je eigen telefoon je boodschappen te scannen? Het gebruik van een camera is toch per definitie fotgraferen?

    1. Je moet zo’n verbod niet letterlijk lezen, maar uitleggen vanuit redelijkheid & bedoeling van de winkelier. Als een medewerker een foto maakt van een inbraak, dan zal ook niemand zeggen “ho ho, foto’s zijn verboden!” De voorvraag is altijd, met welk doel staat dat verbod er, hoe redelijk is dat doel en hoe past deze situatie in die omschrijving?

      Technisch is een barcode scanner hetzelfde als een camera in je telefoon (zij het met minder pixels) maar bij de toepassing van een verbod natuurlijk volstrekt niet. Nog los van het feit dat iemand die een verbod stelt, altijd ontheffing mag verlenen – ook als in het verbod niet staat dat die mogelijkheid bestaat. Dus als Albert Heijn een bruidspaar toelaat bij het vriesschap een fotoshoot te doen, dan mag dat en betekent dat niet dat jij ineens alle schappen mag fotograferen (laat staan de servicemedewerkers).

      1. “de kunst om met licht afbeeldingen vast te leggen op dunne, voor licht gevoelige lagen” staat er in van dale.

        Dat doe je dan ook soort van als je een barcode/qr met je camera leest, het licht van de barcode wordt op de lichtgevoelige laag van de sensor in je telefoon omgezet naar bitjes. Maar je legt die afbeelding niet vast, je gebruikt de cijfers/letters uit die bitjes en gaat daar dan mee zoeken?

        Dus barcode scan (of etiket scan die herkend wordt) is geen fotografie. Eindresultaat is geen vastlegging in vorm van een afbeelding.

      2. Als er een medewerker een foto wordt gemaakt van een inbraak en de werkgever daar niets van zegt, dan kom je niet toe aan contractsuitleg. Winkels hebben vaak een gebod op het dragen van een winkelmandje en ik negeer dat bijna even zo vaak. Ik heb daar slechts één keer een opmerking over gehad en dat was ruim 20 jaar terug en recenter een medewerker bij een grote bouwketen, die argwanend naar mij keek toen ik weg wilde gaan zonder te betalen. Maar dat loste ik op door de inhoud van mijn fietstas te laten zien (lucht).

  10. Het gerechtshof ging in het Otto arrest uit van de gemiddelde geïnformeerde consument, waarvan het Hof oordeelde dat van hen verwacht mocht worden dat zij zich globaal orienteren op de prijzen. Wat ik hier lees over deze grote drankketen komt toch een beetje meer op “dat vind ik niet leuk” en dat komt uiteraard voort uit de gedachten dat ze onvoldoende concurrerend vermogen hebben. Hiermee wordt alleen wel inbreuk gemaakt op het vermogen van de consument om goed geïnformeerd een besluit te nemen. Ik vind het bijzonder klantonvriendelijk. Een winkelier die niet op prijs kan concurreren moet het van iets anders hebben. Vaak is dat iets anders klantvriendelijkheid. Ik vraag mij af wat dat iets anders is de bij deze grote drankketen.

    Ik maak overigens zelf fotos als geheugensteuntje.

  11. Eigenlijk zou ik ook graag de beweegredenen van de slijter willen horen.

    In het algemeen is een fysieke winkel lastig met hogere kosten. Bij kledingwinkels zie ik wel mensen binnen, maar dan weer niet bij een kassa. Bij slijterijen die ik ken lijkt dat beter te gaan. Voordeel van een slijter is meteen menemen en nog dezelfde avond nuttigen ipv een deel van de dag thuisblijven voor een uitlopend aflevermoment.

    Met lastigdoen ga je het volgens mij altijd verliezen.

  12. Ik hoor net op het nieuws dat er plannen c.q. gedachten zijn om in plaats van een Nederlands talig etiket een QR code toe te staan op producten in de supermarkt.

    Handig voor de fabrikant, want die hoeft niet voor iedere land een aparte verpakking te maken.

    Lastig voor de winkels die niet willen dat je met een camera in de winkel loopt.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.