Een lezer vroeg me:
De Autoriteit Persoonsgegevens legt boetes op aan organisaties die de AVG overtreden. Waar gaat dat geld van die boetes eigenlijk heen en waar wordt dat geld vervolgens aan uitgegeven?Onder de AVG kunnen organisaties stevige boetes krijgen: dit kan oplopen tot maximaal 20 miljoen euro voor de zwaarste soort overtredingen en 10 miljoen euro voor de meer administratieve soort overtredingen. Dit getal kan zelfs worden vervangen door 4 procent of 2 procent van de totale wereldwijde omzet van het concern waar de verwerkingsverantwoordelijke of verwerker deel van is.
In Nederland is er voor gekozen om de opbrengst uit AVG-boetes niet aan het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens toe te kennen, maar om ze in de algemene middelen te laten belanden (art. 14 lid 6 Uitvoeringswet AVG). De rijksoverheid mag dan zelf bepalen waar ze dat aan uitgeeft.
Dit is niet in alle landen zo, in Italië bijvoorbeeld gaan de boetes naar de toezichthouder die daar dan haar activiteiten mee kan versterken. En in Nederland is ook de hoofdregel dat boete-opbrengsten naar de toezichthouder gaan (art. 1:1 lid 4 Awb). Specifiek bij verkeersboetes is in 2017 het beleid gewijzigd: boete-opbrengsten gaan sindsdien niet meer naar het ministerie van Veiligheid en Justitie, maar ook naar de algemene middelen.
De achterliggende reden is het voorkomen van “perverse prikkels”, waarbij de AP iedereen boetes gaat geven om zo zelf veel budget binnen te harken. Waarom we ons specifiek bij de AP daar zo’n zorgen over moeten maken (en niet bij bijvoorbeeld de Autoriteit Financiële Markten of de politie), is echter nooit expliciet uitgewerkt.
Arnoud
Van dit soort onverklaarde verschillen moeten we af, want ze zijn een voedingsbron voor samenzweringstheorieen en het is ook gewoon niet transparant. In dit geval de niet eens zo heel erg vergezochte dat de overheid eigenlijk alleen maar hinder ervaart van die vervelende AP, of meer specifiek dat ze eigenlijk liever zouden zien dat de AP alleen kijkt naar private partijen en een oogje dichtknijpt als het de overheid zelf betreft.
Bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) betalen alle financiële ondernemingen die onder AFM-toezicht staan de kosten voor dit doorlopend toezicht. Het geld dat de AFM het ene jaar int aan boetes en dwangsommen tot een totaal bedrag van 4,5 miljoen euro, wordt het volgende jaar verrekend met de toezichtkosten. Het bedrag aan ontvangen boetes en dwangsommen boven de 4,5 miljoen euro dragen wij af aan de Rijksoverheid.
Bij de politie hebben we gezien waar perverse prikkels toe kunnen leiden met de boete quota’s en LAF. De AFM gaat (voornamelijk) achter partijen aan met veel financiële en juridische middelen, partijen die zich goed kunnen verdedigen. De AP zou zich kunnen gaan richten veel hele kleine partijen, relatief lage boete uitschrijven die vervolgens maar betaald werden omdat je verdedigen meer tijd/geld zou kosten.
Om te perverse prikkels zo veel mogelijk te voorkomen, zou ik het liefst zien dat de opbrengst van alle boetes (na aftrek van kosten) naar een zo ver mogelijk verwijderd goed doel gaan, denk aan Unicef of het Rode Kruis.
Als de boetes naar Unicef (of een ander “goed doel”) gaan zou dat voor mij juist een reden kunnen zijn om zoveel mogelijk boetes te schrijven… Besteden aan een neutraal doel (Algemene middelen of staatsschuld aflossen) voorkomt die prikkel.