De Nederlandse regering greep in bij chipfabrikant Nexperia, omdat de Chinese topman bezig was de Europese tak van het bedrijf leeg te trekken. Dat meldde Tweakers vorige week op gezag van onderzoek van NRC. Daarvoor werd een nooit eerder gebruikte wet ingezet, wat mij als jurist natuurlijk de oren deed spitsen.
NRC licht toe:
Nexperia, dat een hoofdkantoor in Nijmegen heeft, maakt goedkope chips die in allerlei elektronica zit. De wafers, ronde schijven waarop deze chips gemaakt worden, worden geproduceerd in Manchester en Hamburg. Het merendeel van die chips wordt verwerkt door een ‘back-end’ fabriek in het Chinese Dongguan.Dit zou op zeer korte termijn gebeuren, en onder meer als gevolg hebben dat 40% van het Europese personeel zou worden ontslagen. Het onderzoekscentrum in München zou worden gesloten. Omdat het ministerie vreesde dat “cruciale technologische kennis en capaciteiten” verloren zou gaan, greep men in met een bevel onder de Wet beschikbaarheid goederen.[Eigenaar Zhang “Wing” Xuezheng] wilde de productie van wafers volledig naar China halen, en onderbrengen bij een andere onderneming van hem, WingSkySemi. Daarvoor eigende hij zich de recepten toe voor de productie van chips uit de Nexperia-fabriek in het Britse Manchester, die ‘mosfets’ – simpele schakelaars – maakt.
De Wbg komt uit 1952 en heeft een Koude Oorlog-motivatie. Iedere miniser mag bevelen uitvaardigen als dat “noodzakelijk is ter verzekering van het beschikbaar blijven van goederen ter voorbereiding op noodsituaties”. Achterliggend doel was onder meer hamsteren bij consumenten te voorkomen, maar ook om productie en continuïteit van de industrie te waarborgen.
De goederen hier waren de machines en andere activa van het bedrijf in Europa. Als die verloren zouden gaan voor Europa, dan zou “de Europe auto-industrie, consumentenelektronica en defensie” in gevaar komen. Het bevel verhindert de mogelijkheid tot verplaatsing of eigendomsoverdracht van die machines.
Wing zelf is ondertussen ook afgezet als bestuurder, maar dat is niet op grond van dit bevel gebeurd. De Ondernemingskamer bepaalde op 13 oktober dat Wing belangenconflicten had met zijn andere bedrijf en daar niet zorgvuldig mee omging. Ook werd de governance van Nexperia niet goed ingericht nadat het ministerie haar zorgen had uitgesproken. Juridisch heet dat samen dan “dat gegronde redenen bestaan voor twijfel aan een juist beleid en een juiste gang van zaken” en dan mag een CEO geschorst worden.
In mijn boek Wetwijs in het digitale decennium bespreek ik wetgeving als de Critical Raw Materials Act (CRMA, Verordening 2024/1252) en de Wet veiligheidstoets investeringen, fusies en overnames, die bedoeld zijn om bij geopolitieke spanningen of zorgen over soevereiniteit in te grijpen. Deze konden tegen Nexperia echter niet gebruikt worden, omdat het bedrijf al voor invoering daarvan in buitenlandse handen was.
Arnoud
Hoe is dit nog oplosbaar? Ik vermoed dat de Chinese fabriek straks wel die wafers gaat gebruiken uit China en dat zijn de Europese vestigingen zonder fabriek om aan te leveren. Gaat Europa nu haastig een fabriekje bouwen om die chips in Europa te fabriceren?
Die wafers werden altijd al in Manchester, in een eigen fab, gemaakt. NRC op 27 oktober: “Wing wilde de productie van wafers volledig naar China halen, en onderbrengen bij een andere onderneming van hem, WingSkySemi. Daarvoor eigende hij zich de recepten toe voor de productie van chips uit de Nexperia-fabriek in het Britse Manchester, die ‘mosfets’ – simpele schakelaars – maakt. Al is dit gangbare techniek, het gaat wel om bedrijfsgeheimen die ongeoorloofd met de Chinese concurrent – Wings eigen bedrijf – werden gedeeld.” De wafers gingen meestal vanuit de UK naar China om in een behuizing gezet te worden en werden dan aan de eindklant geleverd.
Wat ik niet snap is dat het om ‘goedkope chips’ ging (ik lees dat als: bulkproduct dat niet bijster moeilijk te maken is), maar dat er toch over ‘cruciale technologische kennis en capaciteiten’ wordt gesproken. Goedkoop en ‘cruciale technologische kennis’ gaan voor mij moeilijk samen.
Onafhankelijk of het terecht is dat deze wet is ingeroepen, lees ik vooral heel veel mixed-signals in de berichtgeving.
Bijvoorbeeld: de autofabrieken zijn nu bang voor een tekort aan Nexperia chips, en dat ze hun productie moeten terugschroeven, maar zet er een celeron van 10€, of desnoods een i3 van 50€ in, die kunnen vast meer dan die ‘goedkope chips’ van Nexperia, en dan is het probleem opgelost.
Bijvoorbeeld 2: De technische kennis (‘recepten’) zijn ongetwijfeld alreeds verhuisd naar China. Is de maatregel dan geen mosted-na-de-maaltijd? Je kunt wel voorkomen dat de fabrieken in Manchester en Hamburg op korte termijn gesloten worden en het personeel ontslagen wordt, maar als die fabrieken geen klanten (intern in de Nexperia groep of extern) meer hebben, zullen ze toch wel gesloten worden, lijkt me. Wat heb je dan gewonnen met deze maatregel?
Embedded systemen, zoals die bijvoorbeeld in de auto-industrie gebruikt worden, maken heel vaak gebruik van “Systems on Chip”. Dat is een processor met RAM en Flash en/of EEPROM, plus I/O modules allemaal op een chip. Een typische processor voor een laptop of desktop heeft een bergje extra chips nodig om vergelijkbare functies te bieden, waardoor de printplaat aanzienlijk groter (en duurder) uitvalt. Hebben we het nog even niet over het probleem dat de software aangepast en opnieuw gecertificeerd moet worden.
Hoe cruciaal die chips zijn zou ik niet weten; het zou me verbazen als China de blauwdrukken en technologie voor deze chips nog niet had. Aan de andere kant, het is voor de auto-industrie wel van belang dat deze chips beschikbaar blijven en niet geraakt worden door een volgend embargo in de wereldwijde handelsoorlog.
Het Chinese Espressif levert, aan de hele wereld, ESP32 SOCs. Dat zijn in China ontworpen chips, waar en processor, ROM, RAM en een Wifi modem op zit. Kost 3 euro, op voorraad bij alle westerse componentendistributeurs. Rekenkracht (dual-core 32-bit 240MHz) vergelijkbaar met een High-end PC van begin deze eeuw (dus ja, je kunt er Doom op spelen). Detail: Productie gebeurt in Taiwan.
Er is op elektronicagebied echt geen enkel consumenten product (behalve misschien een high-end videokaart of de laatste generatie Intel processoren) waarbij China niet allang een functioneel vergelijkbaar product kan maken. (Of al maakt)
De reden dat er nog steeds westerse chipfabrikanten zijn is dat chipfabricage heel erg geautomatiseerd is en weinig mensenhanden nodig heeft: Lage loonkosten zijn geen groot voordeel, behalve misschien bij het verpakken. Dat Nexperia dus in China deed 🙂
Autofabrikanten zitten niet op Bluetooth en wifi te wachten, maar zijn meer geïnteresseerd in UARTS voor een CAN bus. Ik ben al een aantal jaar uit de embedded wereld, maar relatief capabele SOCs zijn voor een paar Euro te koop.
“Made in Taiwan” zegt wel iets over de kwaliteiten van TSMC, een van de weinige bedrijven ter wereld die high-end chips kan produceren. Op het vasteland van China lopen ze enkele chipgeneraties achter. (Mede dankzij exportbeperkingen van de Amerikaanse en Nederlandse overheid.)
Desondanks blijft het probleem dat je je software niet zomaar overzet naar een andere SoC en dat je moet hercertificeren.
De “chips” van Nexperia zijn basiscomponenten. Transistors (soort elektrische schakelaar). Intel kan die niet eens maken al zouden ze het willen, met een Celeron schiet je dus helemaal niets op. Alsof je een spijker in de muur wil timmeren met een vliegdekschip ipv. een hamer. Ja ze zijn allebei van staal.
Wat Nexperia in Europa maakt zijn de (bewerkte!) wafers: het actieve hart van de componenten, die alleen nog in een huisje gezet moeten worden en voorzien moeten worden van bruikbare aansluitingen. Dat laatste (afmonteren) deed Nexperia in China.
De meeste transistoren van Nexperia worden ook door anderen gemaakt (OnSemi: Amerikaans, Taiwan Semiconductor: “Anders Chinees” of Yanjie Semiconductor: Vaste Land Chinees, en nog vele anderen).
Maar een autofabrikant moet een transistor hebben die Automotive-qualified is: Werkt ie nog bij de temperatuurswisselingen in de motorruimte? Gaat ie lang genoeg mee? Wellicht dat die andere leverancier een geschikte vervanging levert, maar voordat VW er 10000 auto’s mee gaat maken willen ze dat tot de bodem uitgezocht hebben. Dat is goedkoper dan 10000 auto’s terug laten komen omdat de radio het na 3 jaar begeeft. Laat staan als dat onderdeel gebruikt is in de LED-lamp van het derde remlicht..
Nexperia kan die dingen met constante kwaliteit leveren, dat is hun technische kennis. Anderen kunnen dat wellicht ook, maar dat kost tijd om te evalueren, en die tijd hebben de autofabrikanten nu niet.
In hoeverre dit nu relevant is voor de EU defensieindustrie is discutabel, maar feit is wel dat Nexperia veruit de grootste fabrikant hiervan in Europa is.
Bedankt allemaal voor jullie nadere uitleg