Gebruikers die niet instemmen met de nieuwe privacyvoorwaarden van Sonos, riskeren mogelijk dat hun speakers op termijn niet meer werken. Dat meldde Nu.nl eerder deze week. De speakerfabrikant gaat de apparaten voorzien van stemassistent Alexa van AmazonGoogle, en dat vereist een akkoord op privacyvoorwaarden. Wie dat weigert, kan geen updates meer installeren en zal dus op zeker moment functionaliteit verliezen. Ja, dat krijg je er van als je van een producten- naar een dienstenmaatschappij verschuift.
Voor veel mensen is dit nogal een verrassing: koop je een duur apparaat, en krijg je na een jaar of zo te horen dat er ineens allerlei privacy-dingen aan vast zitten waar je mee akkoord moet gaan als je niet wilt blijven zitten met een dure presse-papier. Maar juridisch klopt het, en niet omdat je bij aankoop maar beter de voorwaarden had moeten lezen: een Sonos is een abonnement, geen productaanschaf.
Natuurlijk, dat ding met stekker is een best wel feitelijk object dus dat koop je. Maar dat ding is op zich voor weinig dingen bruikbaar. Daar heb je een account voor nodig, zodat je bijvoorbeeld radiostations kunt ontvangen, een koppeling met Spotify of andere diensten kunt maken en andere muziekbronnen kunt streamen. En daar zit hem de crux: het zwaartepunt van de transactie om de Sonos te krijgen is die dienstverlening, dus wordt die transactie in principe als dienst gezien.
De wet kent al heel wat decennia regels over dienstverlening. Alleen zijn die geschreven voor situaties waarin mensen (of bedrijven met mensen) die diensten leveren. Denk aan schoonmakers, nannies, bezorgdiensten, vuilophaling, onderhoudscontracten en dergelijke. De regels uit de wet zijn dan ook geschreven om die situaties te reguleren. Zo staat er best goed geregeld wanneer een dienstverlener mag opzeggen of hoe en wanneer hij recht heeft op geld.
Wat niet in de wet staat, is hoe de voorwaarden mogen worden gewijzigd. Daar komen mensen onderling wel uit, was de gedachte. Specifiek bij consumentencontracten staat er een en ander op de zwarte en grijze lijsten voor algemene voorwaarden, om hen te beschermen tegen al te eenzijdige voorwaarden van dienstverleners. Kort gezegd komt het erop neer dat je kosteloos van je contract af kunt als men het zomaar ineens helemaal omgooit.
Dat is heel leuk bij een vuilophaaldienst of een schoonmaker, maar bij een Sonos heb je daar weinig aan. Daar wil je juist niet opzeggen, want dan heb je niets meer aan het apparaat. Je wilt eigenlijk juist dat bij afwijzen van de voorwaarden de huidige diensten geleverd blijven, zodat je in ieder geval kunt genieten van de dienst zoals oorspronkelijk afgenomen. Maar daar biedt de wet geen grondslag voor.
Conformiteit van het apparaat dan? Dat doet ineens niet meer wat je ervan mocht verwachten. Daar twijfel ik dus over. Volgens mij is er nog steeds niets mis met het apparaat. De slechte werking of geschonden verwachtingen zitten hem in de dienst die bij het apparaat hoort, en volgens mij kun je dat niet toerekenen aan het apparaat. (Iets juridischer: ik zie de overeenkomst namelijk niet als een koopovereenkomst, maar als een gemengde koop/dienst-overeenkomst met het zwaartepunt op de dienst.)
Nieuw mantra: Je bent geen eigenaar van je data, alle diensten die je koopt mogen zomaar stoppen of wijzigen en apparaten kunnen zomaar onbruikbaar worden. Leuk man, die informatiemaatschappij.
Arnoud