Mag je je extra gekregen Sonossen gratis houden?

Sommige klanten die bij de website van muziekspeelapparatuur Sonos een bestelling plaatsten, kregen meer dan ze verwachtten – maar met naheffing op de creditcard. Dat meldde The Verge onlangs. Sonos heeft excuses aangeboden en toegezegd binnen tien werkdagen een restitutie te doen zodra de speakers terug zijn. Ook regelt men retourneren van de speakers op eigen kosten. Wat bepaalde Nederlandse lezers deed vragen, maar mag je ze eigenlijk niet gratis houden, ze zijn toch ongevraagd opgestuurd?

We hebben in Nederland (net als in meerdere landen) inderdaad een regel dat je ongevraagd opgestuurde producten mag houden. Maar daar zitten wel bepaalde randvoorwaarden aan. Artikel 7:7 BW bepaalt in lid 1:

Degene aan wie een zaak is toegezonden en die redelijkerwijze mag aannemen dat deze toezending is geschied ten einde hem tot een koop te bewegen, is ongeacht enige andersluidende mededeling van de verzender jegens deze bevoegd de zaak om niet te behouden, tenzij het hem is toe te rekenen dat de toezending is geschied.
Maar let op: hier staat dus niet “als de toegezonden zaak ongevraagd is”, er staat “als de toezending bedoeld was om tot een koop te bewegen”. Dat is zeer zeker niet het geval bij deze Sonos-misgreep, zij hebben dezelfde bestelling meerdere malen ingeboekt en afgehandeld. Een slordige fout, zeker, maar uit niets blijkt dat Sonos dit deed met de bedoeling dat je zou zeggen “oh leuk doe maar, dan heb ik er nu zeven, maken we er een surround sound systeem van”.

Lid 2 van dit artikel is iets breder:

Geen verplichting tot betaling ontstaat voor een [consument] bij de ongevraagde levering van zaken, financiële producten, water, gas, elektriciteit, stadsverwarming, dan wel de ongevraagde verrichting van diensten, als bedoeld in artikel 193i onderdeel f van Boek 6. Het uitblijven van een reactie van een natuurlijk persoon, die handelt voor doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit, op de ongevraagde levering of verstrekking wordt niet als aanvaarding aangemerkt. Wordt desalniettemin een zaak toegezonden als bedoeld in de eerste zin, dan is het in lid 1 bepaalde omtrent de bevoegdheid, de zaak om niet te behouden, van overeenkomstige toepassing.
Hier staat dus “als je iets ongevraagd krijgt, ongeacht de bedoeling van de afzender, dan zit je nergens aan vast”. Daaronder valt de Sonos-situatie. Maar let op, hier mag je niet de Sonos houden. Want die zin “Wordt desalniettemin” geldt alleen als de zaak is toegezonden met het motief uit lid 1.

Zo’n per abuis extra geleverde Sonos moet dus terug, maar uiteraard op de kosten van de afzender. Ik snap dat het vervelend is (moet je weer naar het postkantoor en zo) maar daar is juridisch niets aan te doen. De wet gaat niet zo ver dat je een foutieve levering van iemand gewoon in de prullenbak mag doen.

Voor mij is storender dat je dan je geld (wat best een bedrag kan zijn, zeven keer een Move speaker van 400 euro) pas tien werkdagen na ontvangst van de retourzending krijgt. Dat kan natuurlijk alleen omdat er met creditcards betaald is, want een bedrijf kan daar eenzijdig een charge op doen. Bij een iDeal betaling of eenmalige incasso, de gebruikelijke Nederlandse betaalmethoden, is dit geen optie.

Arnoud

Sonos wint van Google in zaak over patenten

DarkmoonArt / Pixabay

Speakerfabrikant Sonos heeft een zege behaald op Google in een juridisch gevecht over patenten. Dat las ik bij RTL Nieuws onlangs. Het bedrijf wist bij de Federal Trade Comission een voorlopige voorziening te krijgen die bepaalt dat Google (Alphabet dan) inbreuk maakt op vijf van haar octrooien. Google had toegang tot Sonos-technologie gekregen toen Sonos in 2013 muziekdienst Google Play Music met zijn systeem wilde laten samenwerken. Het laat zien wat de échte reden is om patenten op software te willen.

Sonos leek mij altijd een grote jongen – market cap 1.5 miljard – maar valt natuurlijk in het niet bij Google en haar moederbedrijf Alphabet. Samenwerken met zo’n grote partij is dan aantrekkelijk, maar komt met een bekend risico:

To hear Sonos tell the story, Google got a behind-the-scenes look at Sonos’ hardware in 2013, when Google agreed to build Google Play Music support for Sonos speakers. Sonos claims Google used that access to “blatantly and knowingly” copy Sonos’ audio features for the Google Home speaker, which launched in 2016.
Dat kopiëren gebeurt dan niet zo letterlijk dat je van auteursrechtinbreuk (copypasten van code) kunt spreken. Het gaat om algoritmes, werkwijzes, hardware-inrichting. En dat is waar patenten voor bedacht zijn. Die beschermen op een net hoger niveau van abstractie dan auteursrecht, en waren dus precies wat Sonos nodig had om deze “overname” van hun technologie tegen te houden. (Google ontkent maar gebruikt alleen marketingblabla zonder feitelijke weerlegging.)

Natuurlijk zijn er – zeker in de ICT – ook vele octrooien die onmogelijk breed zijn verleend. Dat komt omdat een abstract idee en een algoritme niet ver van elkaar liggen, en omdat patentbureaus decennia lang hebben geaccepteerd dat je “middelen om een cursor die aan een rechterkant van het scherm wordt bewogen, te laten verschijnen aan een linkerkant van voornoemd scherm, zijnde een zijde welke tegenover voornoemde rechterzijde ligt bekeken langs een verticale as” als definitie van een uitvinding kunt opnemen. Wat dus niet de bedoeling is.

De definitieve uitspraak volgt in december, en kan betekenen dat Google haar eigen speakers van de markt moet halen.

Arnoud

 

Mag Sonos een speaker in recycle oftewel deurstoppermodus zetten?

Sonos’s “recycle mode” intentionally bricks good devices so they can’t be reused. Dat twitterde Ralph waldo cybersyn onlangs. Alle mooie woorden over sustainability en minimale impact op het milieu ten spijt blijkt de maker van de slimme netwerkmuziekspelers apparaten in de “recycle mode” gewoon keihard onbruikbaar te maken en weg te gooien. Dat gaf de nodige ophef; een tweedehands Sonos kan al snel voor €250 worden doorverkocht, en nu worden ze hooguit voor onderdelen gesloopt en verkocht. Kan een bedrijf dat maken?

De “recycle mode” is een vereiste uit het Trade Up-programma van Sonos. Je kunt je oude apparatuur inruilen voor nieuwe, met meer functionaliteit. Je krijgt dan 30% korting maar moet je oude apparaten inleveren. En dat doet Sonos digitaal: het apparaat gaat in de recycle modus, en schakelt zichzelf dan keihard uit. Het apparaat werkt niet meer, en als je het toch weer werkend krijgt met bijvoorbeeld een factory reset dan zullen de servers van Sonos niet toestaan dat het ooit op een Sonos netwerk aangesloten kan worden, want het serienummer komt op een zwarte lijst.

De reden is natuurlijk simpel: Sonos wil dat je je oude apparaat inruilt, en wie het oude apparaat nog bruikbaar overhoudt kan het dan tweedehands verkopen. Daar ga je dan met je inruilkorting – en met het eigenlijke doel, het elimineren van oude meuk die maar steeds zorgt voor compatibiliteitsproblemen. Want dat oude apparaat is dan nog steeds op de markt. Met de recycle mode is doorverkopen onmogelijk, alleen extraheren van onderdelen en zo is nog mogelijk. Of gewoon op de vuilnisbelt gooien van die spullen, wat Sonos kennelijk doet als je het apparaat naar hen opstuurt (een optie in dat Trade Up programma).

In Amerika kan ik niets vinden, maar in Europa hebben we al een tijd regels over afgedankte apparatuur, die mikt op het verminderen van de hoeveelheid afval uit deze productgroep. Producenten en importeurs van elektrische en elektronische apparatuur moeten een inzamelsysteem opzetten dat het consumenten mogelijk maakt om de afgedankte apparatuur in te leveren voor verwerking. Wat dus wil zeggen, netjes slopen en hergebruiken van onderdelen, metalen enzovoorts. Maar niets over het tweedehands verkoopbaar houden van op zich nog goede maar afgedankte materialen. En dat is dus niet wettelijk verplicht.

Voor zover ik kan zien, mag Sonos dit dus doen. Mits ze – in Europa – de ingeleverde Sonos (Soni?) maar netjes uit elkaar laten halen. En dat voelt best wrang, want die apparaten doen het nog prima. Daar is een woord voor: planned obsolescence, geplande veroudering. Dat wil zeggen dat je een systeem ontwerpt met slijtage ingebouwd, terwijl dat eigenlijk helemaal niet hoeft. Dat is dit niet helemaal, je hóeft je oude apparaat niet in te ruilen, maar het lijkt er genoeg op om het toch een rare move te vinden.

Arnoud

Sonos-speakers mogelijk onbruikbaar bij weigeren privacyvoorwaarden

Gebruikers die niet instemmen met de nieuwe privacyvoorwaarden van Sonos, riskeren mogelijk dat hun speakers op termijn niet meer werken. Dat meldde Nu.nl eerder deze week. De speakerfabrikant gaat de apparaten voorzien van stemassistent Alexa van AmazonGoogle, en dat vereist een akkoord op privacyvoorwaarden. Wie dat weigert, kan geen updates meer installeren en zal dus op zeker moment functionaliteit verliezen. Ja, dat krijg je er van als je van een producten- naar een dienstenmaatschappij verschuift.

Voor veel mensen is dit nogal een verrassing: koop je een duur apparaat, en krijg je na een jaar of zo te horen dat er ineens allerlei privacy-dingen aan vast zitten waar je mee akkoord moet gaan als je niet wilt blijven zitten met een dure presse-papier. Maar juridisch klopt het, en niet omdat je bij aankoop maar beter de voorwaarden had moeten lezen: een Sonos is een abonnement, geen productaanschaf.

Natuurlijk, dat ding met stekker is een best wel feitelijk object dus dat koop je. Maar dat ding is op zich voor weinig dingen bruikbaar. Daar heb je een account voor nodig, zodat je bijvoorbeeld radiostations kunt ontvangen, een koppeling met Spotify of andere diensten kunt maken en andere muziekbronnen kunt streamen. En daar zit hem de crux: het zwaartepunt van de transactie om de Sonos te krijgen is die dienstverlening, dus wordt die transactie in principe als dienst gezien.

De wet kent al heel wat decennia regels over dienstverlening. Alleen zijn die geschreven voor situaties waarin mensen (of bedrijven met mensen) die diensten leveren. Denk aan schoonmakers, nannies, bezorgdiensten, vuilophaling, onderhoudscontracten en dergelijke. De regels uit de wet zijn dan ook geschreven om die situaties te reguleren. Zo staat er best goed geregeld wanneer een dienstverlener mag opzeggen of hoe en wanneer hij recht heeft op geld.

Wat niet in de wet staat, is hoe de voorwaarden mogen worden gewijzigd. Daar komen mensen onderling wel uit, was de gedachte. Specifiek bij consumentencontracten staat er een en ander op de zwarte en grijze lijsten voor algemene voorwaarden, om hen te beschermen tegen al te eenzijdige voorwaarden van dienstverleners. Kort gezegd komt het erop neer dat je kosteloos van je contract af kunt als men het zomaar ineens helemaal omgooit.

Dat is heel leuk bij een vuilophaaldienst of een schoonmaker, maar bij een Sonos heb je daar weinig aan. Daar wil je juist niet opzeggen, want dan heb je niets meer aan het apparaat. Je wilt eigenlijk juist dat bij afwijzen van de voorwaarden de huidige diensten geleverd blijven, zodat je in ieder geval kunt genieten van de dienst zoals oorspronkelijk afgenomen. Maar daar biedt de wet geen grondslag voor.

Conformiteit van het apparaat dan? Dat doet ineens niet meer wat je ervan mocht verwachten. Daar twijfel ik dus over. Volgens mij is er nog steeds niets mis met het apparaat. De slechte werking of geschonden verwachtingen zitten hem in de dienst die bij het apparaat hoort, en volgens mij kun je dat niet toerekenen aan het apparaat. (Iets juridischer: ik zie de overeenkomst namelijk niet als een koopovereenkomst, maar als een gemengde koop/dienst-overeenkomst met het zwaartepunt op de dienst.)

Nieuw mantra: Je bent geen eigenaar van je data, alle diensten die je koopt mogen zomaar stoppen of wijzigen en apparaten kunnen zomaar onbruikbaar worden. Leuk man, die informatiemaatschappij.

Arnoud