Grmbl. Weet u nog, die zaak uit 2011 waarin IP-beheersclub RIPE een rechtszaak begon tegen het OM vanwege een IP-adresbevriesbevel? Het vonnis is er, maar wat een teleurstelling: géén inhoudelijke uitspraak of het mag maar een afwijzing op de formele grond dat RIPE “onvoldoende belang” heeft bij de ingestelde eis.
In 2011 werd RIPE bevolen een aantal IP-adressen te “bevriezen”, omdat deze gebruikt zouden worden bij een crimineel botnet. Klinkt nobel, alleen: waar staat in het wetboek dat de politie zo’n bevel mag geven? Een specifiek artikel dat hierover gaat, is er niet, dus de byte_fightende officier van Justitie gooide het op artikel 2 Politiewet. Dit artikel omschrijft in algemene bewoordingen de taak van de politie: zorgen voor de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde.
Ja, dat is heel generiek en het was dan ook terecht dat RIPE zich afvroeg of daarmee wel een rechtsgeldig bevel gegeven kan worden om IP-adressen te blokkeren. We hebben immers voor iets andere categorieën van data bevriezen hele specifieke regelingen (artikel 126ni Strafvordering en nog een paar). En zo’n specifieke regeling is belangrijk, omdat de politie (waar het gaat om grondrechten) alléén dingen mag bevelen met zo’n specifieke regeling. Dus hoezo kan het dan juist voor IP-adressen zonder regeling, gewoon met de kapstok van artikel 2?
De rechtbank wijst de eis af vanwege een formeel argument: je moet als eiser wel “voldoende belang” hebben bij je eis, een theoretisch interessante maar niet direct dringende kwestie is niet genoeg. RIPE had op zeker moment de bevriezing eraf gehaald, en hoewel de officier enige boze piepgeluiden had gemaakt, werd er niet daadwerkelijk vervolgd noch was daar een reële dreiging voor. Zonder zo’n dreiging kun je niet preventief naar de rechter rennen en vragen of deze wil verklaren of de officier je wel mág vervolgen. En omdat er dus geen reële, concrete aanleiding (meer) is dat de officier iets gaat doen dat hij misschien niet mag, wil de rechter niet nader ingaan op de vragen van RIPE.
Buitengewoon frustrerend dit. En nee, het betekent niet dat de officier dit soort bevelen dus wél mag geven (of dat het niet mag) maar alleen dat de rechtbank het een té theoretisch verhaal vindt. De volgende keer moet RIPE dus bij de eerste wapper met zo’n bevel de agent in kwestie de deur wijzen, hopen dat de officier dan concreet gaat dreigen met dwangmiddelen en dán snel opnieuw de procedure opstarten.
Arnoud