Kennelijk is de KB weer met een rondje spideren bezig, want van diverse lezers kreeg ik de vraag of ze dat wel mogen, zomaar je website indexeren en in hun archief opnemen. “In het kader van het initiatief van de Koninklijke Bibliotheek (KB) om een selectie van Nederlandse websites te bewaren voor toekomstig onderzoek, willen wij ook uw website archiveren” zo opent de e-mail. Leuk en aardig, maar men werkt met opt-out: reageer je niet op deze mail, dan wordt je website in het openbare archief opgenomen. Eh, wacht, wat?
Het auteursrecht vormt een obstakel als men grote aantallen websites wil archiveren, zo constateert men zelf al op de site. Er is geen wet die de KB toegang geeft tot digitale werken en onduidelijk is of er een auteursrechtelijke uitzondering is die voor haar opgaat.
Recenter dan deze tekst is artikel 16n Auteurswet, dat onder omstandigheden “voor het publiek toegankelijke bibliotheken, onderwijsinstellingen en musea of archieven die niet het behalen van een direct of indirect economisch of commercieel voordeel nastreven” (zoals de KB) toestaat om werken zonder toestemming te reproduceren. Alleen: dat recht is beperkt tot restauratie en veiligstellen van oude werken, en omvat geen publicatie in openbare archieven. Dus dat helpt niet echt.
Toestemming vragen is het veiligste, maar hier geldt de 80-procentregel: 80% van de mensen reageert niet op je vraag. Wat moet je dan?
Om te voorkomen dat het archiveren van websites blijft steken in langdurige administratieve handelingen heeft de KB voor een meer pragmatische benadering gekozen, de opt-out aanpak.
Oftewel: formeel mag het niet, maar we gaan er vanuit dat niemand het een probleem vindt dat de KB dit doet, dus bij deze. Een begrijpelijk standpunt; een perfecte handhaving van het auteursrecht gooit per direct het hele internet op slot.
Wat me dan weer wel opvalt, is dat de meeste klachten van die lezers gaan over het stukje dat daarop volgt:
Eventuele beperkende aanwijzingen in het zgn. robots.txt-bestand zullen we daarbij negeren.
Dit wordt als zeer onbeleefd ervaren. Robots.txt is er niet voor niets, en wie dat negeert is geen nette internetter.
Het argument van de KB lijkt te zijn dat robots.txt een ‘verzoek’ is en geen wet. Ik twijfel daar wel over: het zijn toch gewoon regels die de eigenaar van een website (server) stelt, net zoals “Geen sportschoenen” bij een disco of “Neem een mandje” bij de supermarkt? Waarom vinden we dát regels en robots.txt een verzoek? En waarom hebben we geen moeite met de auteursrechtschending maar wel met de beleefdheidsnormschending?
Arnoud