Octrooien beschermen innovatie. Met een octrooi kan een uitvinder anderen beletten de uitvinding toe te passen. Ook kan hij geld (een licentie) vragen voor gebruik van de uitvinding. Het octrooi onthult hoe de uitvinding werkt, zodat anderen deze na verloop van het octrooi kunnen gebruiken. Ze kunnen natuurlijk ook een alternatief verzinnen dat om het octrooi heen werkt.
Dat lijkt eenvoudig genoeg. Maar deze ietwat naïeve visie van innovatie gaat er vanuit dat uitvindingen op zichzelf staan. Een gloeilamp, een fietsbel, het wiel. Dat valt in de praktijk van vandaag vies tegen. Het octrooi op de televisie bestaat niet. Een televisie bevat honderden uitvindingen (uitvindinkjes?) van tientallen partijen. Ook in de ICT is sprake van deze cumulatieve innovatie.
Bij cumulatieve innovatie bestaat het risico dat één van deze tientallen octrooihouders verdere innovatie tegen kan houden, door een te hoge licentievergoeding te vragen of zelfs te weigeren een licentie te verlenen. Dat heet in de literatuur de tragedy of the anti-commons. Hoe kun je dat nu voorkomen? Octrooien maar afschaffen?
Toch niet: in een uitgebreid paper getiteld Patents and Innovation: Friends or Foes? tonen François Lévêque (hoogleraar economie aan de Ecole des mines de Paris) en Yann Ménière (research fellow bij het Centre d’Économie Industrielle) aan dat octrooien ook bij cumulatieve innovatie voor een positief effect op innovatie zorgen.
Available evidence suggests that patents globally have a positive effect on innovation in Computers and Electronics. Empirical studies find substantial Equivalent Subsidy Rates (measured by dividing the value of the firms’ patents by their R&D expense to produce those patents) in these industries (Lanjouw, 1998; Schankerman, 1998; Arora et al., 2003). Such high ESR reveal that the value of patents represents a significant share of R&D expenses, without however proving that patent protection really spurs these expenses.
Een vereiste is wel een deugdelijk functionerend octrooisysteem. Met name de scope van octrooien mag niet te breed zijn. Ook moet natuurlijk het onderzoek van de prior art goed geregeld zijn. De belangwekkendste suggestie vond ik het uitbreiden van de regelingen rond verplichte toegang (compulsory licensing) van octrooien die nodig zijn bij cumulatieve innovatie:
In this context, the enforcement of tight legal standards for patentability and effective mechanisms to challenge the validity of patents and patent claims can prevent the negative effects of patents on innovation (FTC, 2003). In several countries, patent systems also include exemptions to patent law for experimental use on drugs or on research tools in Biotechnology (OECD, 2006). Some authors also suggest that the creation of similar exemptions should be considered for experimentation or interoperability purposes in the software field (Burke & Lemley, 2006).
Eerder kwam ook al Vincenzo Denicolò in Do Patents Over-Compensate Innovators? (Universiteit van Bologna) tot dezelfde conclusie. Hij pleit ook voor het versterken van octrooirechten, zodat innovators beter toegang kunnen krijgen tot elkaars octrooien.
Arnoud