“De wet gaat boven de voorwaarden”

Een regelmatig gehoorde opmerking op allerlei fora waar het over juridische zaken gaat: die EULA of voorwaarden kunnen dat wel zeggen, maar de wet gaat boven de voorwaarden dus dat is lekker niet rechtsgeldig. Klinkt leuk, maar het is lang niet altijd waar. En de irritatie over die veelgehoorde opmerking was nu zo groot dat ik er even snel een blogpost aan wijd. 🙂

De wet geldt voor iedereen, maar niet elk artikel is even streng. Juristen maken onderscheid tussen “dwingend” recht en “regelend” recht. Zoals Alex het al in zijn gastpost uitlegde:

Als partijen over een bepaald onderwerp geen voorwaarden hebben afgesproken dan gelden de wettelijke bepalingen, die als geheel regelend recht genoemd worden. De contractuele vrijheid wordt begrensd door het half-dwingend recht en het dwingend recht en zo wordt misbruik van onderhandelingspositie tegengegaan. Dwingend recht wil zeggen die wettelijke bepalingen waar nooit van afgeweken mag worden, terwijl bepalingen waar enkel onder bepaalde voorwaarden van mag worden afgeweken bekend staan als half-dwingend.

Het is dus niet juist om een set algemene voorwaarden of een EULA of wat dan ook opzij te schuiven met de opmerking “de wet gaat boven de voorwaarden”. Het kan natuurlijk dat een wetsartikel iets anders zegt dan een setje algemene voorwaarden, maar daarmee is niet gezegd dat die algemene voorwaarden dus ongeldig zijn. Je moet eerst kijken of het wetsartikel wel (heel of half) dwingend recht is.

45 reacties

  1. Primo: Er zijn zoveel wetten als er landen zijn. Niet iedere wet is overal rechtsgeldig of kent eenzelfde rechtsgeldigheid?

    Secundo: Bij het installeren van software uit welk land dan ook, verklaar je door het plaatsen van een vinkje om de software te kunnen installeren en gebruiken, dat je jezelf committeert aan de in de EULA opgenomen regels. Soms zijn deze bijvoorbeeld gebaseerd op enige wetgeving uit bv. de USA en kunnen in Nederland niet eens bestaan. Jammer, maar bij overtreding zul je jezelf dan in de USA moeten verklaren?

    Tertio: Een en hetzelfde bedrijf zoals Google Inc. die in veel landen wat doet, verschuilt zich veelal achter de USA wetgeving en is lastig aan te pakken in een land waarvan ze de wet(ten) overtreden? Om dat wel te doen heb je een sterke overheid nodig en die lijken we hier niet te hebben.

    Afsluitend: is dit een beetje conform Van Apeldoorn? Ach, dat geeft ook niet want daar was toch wat mee in WOII? Ook dat zag Nederland al snel door de vingers… En mw. Kroes gaat toch weg, ook weer opgelost.

  2. @owiknowi:

    Bij het installeren van software uit welk land dan ook, verklaar je door het plaatsen van een vinkje om de software te kunnen installeren en gebruiken, dat je jezelf committeert aan de in de EULA opgenomen regels. Soms zijn deze bijvoorbeeld gebaseerd op enige wetgeving uit bv. de USA en kunnen in Nederland niet eens bestaan. Jammer, maar bij overtreding zul je jezelf dan in de USA moeten verklaren?
    De juristen zijn het niet eens of en onder welke omstandigheden een EULA bindend is. Ook over de afdwingbaarheid van specifieke clausules in een EULA (met name keuze van recht en rechtbank) verschillen de wijzen van mening.

  3. @Mathfox: noem mij 1 jurist die serieus verdedigt dat EULAs in abstracto niet bindend zijn. Er is inderdaad discussie over de inhoud van een EULA, en ook over de relatie tot het hoofdstuk algemene voorwaarden kun je een aardige boom bouwen, maar “of een EULA bindend is” is bij mijn weten nergens een discussie.

    Een EULA kan vernietigbaar zijn wegens onjuist ter hand stellen, als je de EULA als algemene voorwaarden ziet, maar dat gaat dan om een concrete EULA in een specifieke situatie. (Hm, vernietig ik dan ook de kernbedingen uit de EULA?)

  4. Ik ben het met je eens dat een correct aangeboden EULA een bindende overeenkomst is. Ik blijf van mening dat het genoemde voorbeeld, het afdwingen van een vinkje op het moment dat je je geld voor de software niet meer terug krijgt, geen rechtsgeldige overeenkomst vormt. (Maar daar hebben we op deze website eerder een discussie over gehad en die wil ik niet opnieuw starten.)

  5. Wat bedoel je? Een EULA IS een overeenkomst. En de meerderheid van de bepalingen daarin betreffen niet de kern der zaak en zijn op (elektronisch) schrift gesteld voor gebruik in meerdere overeenkomsten, en daarmee dus algemene voorwaarden.

    Met 3:37 kun je betogen dat het klikken op zo’n knop of het installeren van software een aanvaarding van de EULA inhoudt, en als de persoon die dat deed, reageert dat hij dat niet wilde, dan kun je via 3:35 betogen dat hij dan pech heeft omdat jij als licentiegever zijn klik zo mocht opvatten.

    Wat dat te maken heeft met “of en onder welke omstandigheden een EULA bindend is” begrijp ik volstrekt niet.

  6. Okay, laten we aannemen dat de EULA aangeeft dat bij overtreding de rechter in Texas, USA de zaak zal beoordelen. (Ik noem maar wat.) Deze EULA wordt op de juiste manier aangeboden aan de gebruikers. Ik, als Nederlander, overtreed de EULA en wordt vervolgens aangeklaagd door de maker van de software. Deze stapt naar de rechter in Texas en dan… Lacht die rechter hem dan uit of wordt er een uitleverings-verzoek naar Nederland verstuurd? Hoe zit dat eigenlijk met grens-overschrijdende EULA’s?

  7. Waarschijnlijk word je dan bij verstek veroordeeld door die Texaanse rechter. Er gebeurt dan niet direct iets, voor civiele zaken is er geen verdrag tussen Nederland en de VS. Maar bij je eerstvolgende vakantie in de VS krijg je waarschijnlijk een deurwaarder achter je aan die komt incasseren. En de kans is groot dat je dan moet blijven tot je alles afbetaald hebt.

  8. Overigens, de EULA Hall of Shame is interessant leesvoer. 🙂 Interessant is dat een EULA wel eens een bepaling kan bevatten die aangeeft dat schade veroorzaakt door de software gewoon dikke pech is voor de gebruiker en niet te verhalen is op de leverancier, zelfs als aangetoond kan worden dat de software voor de schade verantwoordelijk is! Schijnt onder andere een bepaling te zijn bij MS Office 2007. Google heeft ook een leuke… Je moet accoord gaan met hun privacy-verklaring en ze hebben het recht om deze verklaring op ieder moment weer te wijzigen. Ofwel, je gaat accoord met voorwaarden die gewoon veranderd kunnen worden.

    Op http://www.website-contracts.co.uk/acatalog/eula.html is ook wel een leuke situatie. (Hyperlink is bewust gesloopt!) Ze verkopen daar templates voor EULA’s. Je moet betalen voor toegang en daarna krijg je een aantal hyperlinks per email die je kunt aanklikken. Blijkt de template niet te deugen dan moet je hen een email sturen waarin je aangeeft wat er niet deugt waarna ze je een formulier sturen die je schriftelijk (analoog, niet digitaal) moet invullen en opsturen via de reguliere post of fax. En dat binnen 7 dagen na ontvangst van het “cancel” formulier. Als ze het eenmaal hebben ontvangen zullen ze meestal weer het geld terug geven. Het staat er echt! In de EULA van deze EULA makers! (Hyperlink niet gesloopt want wie dit leest, wil er niets meer kopen…) Grappig is dat ze erkennen dat consumenten het recht hebben om een aankoop-contract weer ongedaan te maken. Echter, zodra je hen betaalt doe je meteen afstand van dat recht! Maar je moet wel betalen om hun product te krijgen!

    Die juristen van tegenwoordig weten wel hoe ze EULA’s moeten schrijven. 🙂

  9. Oh, sorry. Volgens de TOS van de site die ik net heb genoemd mag ik de pagina’s van die site alleen lezen, cachen voor download-doeleinden en afdrukken. Ik mag er dus niet naar linken. En kennelijk mag ik ze ook niet uitlachen voor sommige belachelijke bepalingen… Toch vind ik het wel grappig dat ik op een tekst zocht met Google die ze bij een voorbeeld-EULA hadden gebruikt en ik vond meteen 28.000 links met (vrijwel) dezelfde tekst. Zouden ze echt zoveel templates hebben verkocht of worden deze gewoon over-gekopieerd van andere sites? Is er geen copyright op EULA’s?

  10. Wat bedoel je? Een EULA IS een overeenkomst.

    @Arnoud(6):

    Een overeenkomst komt tot stand door de aanvaarding van een aanbod. De aanvaarding is een verklaring en moet de softwaremaker natuurlijk wel bereiken. Daar zit probleem 1. (art. 37 lid 3 BW)

    En vervolgens zou ik op art. 3:35 BW verweren door te betogen dat de ander juist niet de klik zo mocht opvatten als aanvaarding daar dit product gekocht was in de (web)winkel en het onder die omstandigheden juist onredelijk zou zijn om die opvatting te hebben. Als de softwaremaker de koper wil binden aan de EULA, moet hij die maar als AV bij de eerste overeenkomst voegen.

  11. Alex, Arnoud, een mooi voorbeeld is de site van SEQL die ik eerder noemde en wel een vreemde verkoop-voorwaarde heeft. Hoewel dit een Britse site is, zegt SEQL dat de koper de overeenkomst aanvaard nadat hij heeft betaald. Op dat moment krijgt de gebruiker dan een link naar hetgeen hij heeft besteld. Onder normale omstandigheden heeft een klant na aanschaf 48 uur de tijd om de koop ongedaan te maken. (Bijvoorbeeld omdat het product niet bevalt.) Maar de site stelt als voorwaarde dat dit niet zomaar kan! Je moet SEQL eerst vertellen dat je het product toch niet wilt. Ze sturen je dan een formulier met een verklaring erop die je ondertekend terug moet sturen. (Post of fax.) Pas dan overwegen ze om je je geld terug te geven. In dit geval gaat het om de Distance Selling Regulations en ik weet niet in hoeverre deze in conflict zijn met de voorwaarden van SEQL. Maar het is duidelijk dat SEQL een vrij strenge EULA er op na houdt.

    Volgens mij is het in ieder geval een overeenkomst die niet overeen komt met de wet. Maar als koper ben je dus accoord gegaan en dus gebonden?

  12. Om even als leek terug te keren tot de kern van de zaak een klein voorbeeld.

    Ik heb een licentie voor een Engelstalig besturingssysteem uit bijv. de USA gekocht. In de EULA daarvan moet ik akkoord gaan met de daarin opgenomen voorwaarden zoals die -deels- gelden in de staat Washington (dus niet DC).

    Door daarmee in te stemmen mag ik het OS slechts 1x op een en dezelfde PC installeren! Want er staat dat de licentie geldig is voor slechts 1 “device” en daar valt volgens de definitie van de softwarereus ook een “partition” (= deel van een harde schijf) onder.

    Door akkoord te gaan – zetten vinkje – zeg ik de licentie voorwaarden te begrijpen en ga ik toch uit “vrije wil” akkoord?

    We hebben dit soort praktijken aan onze eigen overheden te danken (behalve tot voor kort Thailand) die zelf gebruikmaken en akkoord gaan met dergelijke licenties (zie de nieuwe overheidsbrede aanschaf van een besturingssysteem – juist, die kostbare raampjes – door van Heemskerk…)

    Leuk detail: er zijn al overheden op de vingers getikt die een besturingssysteem meerdere keren op een en dezelfde PC hadden staan voor testdoeleinden. Hiervoor was per installatie een licentie nodig!

  13. Ik heb een licentie voor een Engelstalig besturingssysteem uit bijv. de USA gekocht.

    Op dit moment heb je rechten gekocht die jou instaat stellen om het programma legaal te gebruiken. (Althans naar Europees/Nederlandsrecht)

    Door akkoord te gaan – zetten vinkje – zeg ik de licentie voorwaarden te begrijpen en ga ik toch uit ???vrije wil??? akkoord?

    Nadat je de koopovereenkomst hebt gesloten wordt je voor het blok gezet. Voordat je het programma kunt gebruiken moet je aanvullende voorwaarden accepteren. Als je dit niet doet kun je het programma niet gebruiken waar je wel voor betaald hebt. Daarom is er sprake van dwang.

    Hier is uiteraard geen sprake van indien je bedoelt dat je het bij een webwinkel hebt gekocht en de EULA hebt aanvaard v??r de koop gesloten was.

  14. De software als OEM bij een PC gekocht.

    Dus als ik het goed begrijp mogen ze dus wel degelijk in hun licentie opnemen wat hen goed dunkt? En door de medewerking van de overheid – dwang – is het hek eigenlijk van de dam…

    Zeker voor particulieren dus een erg kostbare zaak indien je legaal meerdere van die “raampjes” op een PC wilt zetten. En office, legale versie, op hoeveel PC’s mag ik die gebruiken?

    Louter omdat de overheden nog met die kostbare en “gesloten” software werken ben ik genoodzaakt die ook aan te schaffen. Zou de overheid die dus niet gratis/goedkoper aan haar burgers moeten aanbieden?

    In Spanje, Frankrijk, etc. doen de overheden dat wel door over te stappen op Open Source software die ook voor de burgers gratis(!) beschikbaar is. Zo kan het dus ook: helemaal geen gelazer meer met licenties heer Heemskerk…

  15. Nee, dan mag men zeker niet zomaar alles opnemen wat hun goed dunkt. Als men de EULA als voorwaarden toevoegt bij de (web)winkel dan het is het namelijk een algemene voorwaarden en gelden de daarbij behorende dwingende wetsartikels.

    http://www.iusmentis.com/contracten/algemenevoorwaarden/

    Houd bij dit artikel het volgende in het achterhoofd:

    Een beding in een overeenkomst waarover niet afzonderlijk is onderhandeld, wordt als oneerlijk beschouwd indien het, in strijd met de goede trouw, het evenwicht tussen de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten en verplichtingen van de partijen ten nadele van de consument aanzienlijk verstoort. (99/13 EEG)

    @Arnoud: zou het wat zijn om dit citaat toe te voegen aan dat artikel?

  16. Around,

    Ik heb jou vaker graadpleegd over EULAs e.d., en je hebt dan ook al vaak goed en helder uitgelegd waarom ze gewoon geldig zijn in Nederland (los van het feit dat individuele bepalingen alsnog ongeldig kunnen zijn). Ook legde je uit dat het “I agree” klikken gewoon acceptabel is in Nederland.

    Dat zijn de feiten.

    Maar wat vindt jij, als jurist, daar nu persoonlijk eigenlijk van? Als simpele leek vind ik het namelijk echt volslagen idioot dat ik een “koopovereenkomst” aanga in de winkel, om vervolgens een lading toegevoegde bepalingen op m’n dak gestort te krijgen als ik thuis kom (de befaamde “post-sale restrictions”). Als gewone burger knaagt dat echt ontzettend, vooral omdat de kans dat je je geld terugkrijgt als de verpakking al open is vrij laag is over het algemeen.

    Zou het juridisch niet veel netter zijn als de EULA gewoon als onderdeel van de “koop” wordt overlegd? Ik zet “koop” tussen aanhalingstekens omdat je volgens de softwarehuizen hun software niet koopt maar in bruikleen krijgt (in Amerika zijn ze daar NOG niet over uit, overigens, zie Autodesk v. Vernor), wat naar mijn idee dus betekent dat de voorwaarden in de EULA huurvoorwaarden zijn, en het lijkt mij dat deze onderdeel moeten zijn van het “huurcontract”.

    Het is overigens grappig dat softwarehuizen deze strategie WEL toepassen als het om bedrijven gaat. Als je bijvoorbeeld Oracle software “aanschaft”, dan sluit je als bedrijf daadwerkelijk een contract af met Oracle, waarin alle voorwaarden voorgelegd worden voor je de “koop” aangaat. Naar mijn idee komt dat gewoon omdat softwarehuizen donders goed weten dat er met bedrijven niet te fcuken valt, maar dat gewone burgers geen bedreiging vormen.

    Goed, mijn vraag is dus: wat vindt jij als jurist nu van de huidige situatie? Is het wel eerlijk? Is de balans er wel tussen “koper” (huurder dus eigenlijk) en verkoper? Zou de wet op dat gebied niet gemoderniseerd moeten worden?

  17. EULAs zijn een uit nood geboren misbaksel. We hebben voor een heleboel juridische gebieden uitgebreide regelingen in het burgerlijk wetboek, en ik snap werkelijk niet waarom die er niet gemaakt worden voor gebruiksovereenkomsten voor online diensten. Natuurlijk, contractsvrijheid is een goede zaak, maar waarom wel uitgebreide regels voor aanneming, reisovereenkomsten of kopen via internet en niet voor softwarelicenties of gebruik van online diensten?

  18. En zijn EULA’s niet verrekte handig om je als bedrijf achter te kunnen verschuilen, juist bij de misbaksels waarvoor ze veelal gebruikt worden?

    Waarom de overheid hier (te)weinig actie in onderneemt laat zich slechts raden want ze weten normaliter de burger wel te vinden met feodale machtsmiddelen om hun gelijk (lees: geld) te halen.

    De overheid is veelal doof voor adviezen en vinden liever op verschillende plaatsen tegelijkertijd het – vierkante – wiel maar uit.

    Verdiept u maar eens in hoe de overheid aanrommelt met persoonsgegevens zoals bij het EPD: hier ontbreken domweg willens en wetens duidelijk gedefinieerde groepen die deze veelal erg gevoelige informatie mogen gebruiken! Over de aanpak door Klink nog maar te zwijgen.

    Binnen de artsenij is er nu een systeem in ontwikkeling, buiten de overheid, die hetzelfde beoogd maar wel met duidelijke definities over bijvoorbeeld toegang tot en gebruik van de data en dus een deugdelijke bescherming van de pati?nt. Zij blijken wel in staat een soort van EULA op te stellen op basis van bestaande wetgeving en dat is niet eens hun veld van expertise…

  19. Wellicht heeft dit er niet helemaal mee te maken, maar ik durf het toch te vragen 😉

    Mijn vrouw koopt wel eens haakpatronen. Daarmee kun je dus een poppetje of een muts of iets anders knutseligs in elkaar haken. Op zo’n patroon staat dan soms wel eens: “prima als je de dingen die je maakt van dit patroon verkoopt in je (fysieke) winkel, maar het mag niet in je webshop”.

    In hoeverre is dat rechtsgeldig? Zou je dat moeten weten voor je het patroon koopt? En waarom zou je iets wat je zelf hebt gemaakt, niet mogen verkopen via internet?

  20. Als je die tekst kunt lezen v??rdat je het haakpatroon koopt, dan zit je er in principe aan vast. Zeker bij zakelijke klanten, die hebben een strengere onderzoeksplicht omtrent beperkende voorwaarden. De voorwaarde is wel merkwaardig: waarom wel in een fysieke en niet in een virtuele winkel?

  21. > Ook legde je uit dat het ???I agree??? klikken gewoon acceptabel is in Nederland.

    Tja… Ik heb op deze website de nodige discussies gelezen en ook gevoerd en ik heb nog weinig sterke argumenten gelezen waarom dat het geval is. Dat niet alleen, er ik heb nog geen sterke argumenten gezien waarom het grote tegenargument van 3:33 en verder niet zou deugen. Of een overeenkomst gesloten wordt is mijn inziens ernstig te betwijfelen.

    Mocht dat toch zou zijn, dan is de koop bezwaard met last die je dwingt een overeenkomst te sluiten, en kan je verkoper dwingen die last te verwijderen.

    Mocht ook dat falen dan is de laatste verdedigingslinie algemene voorwaarden; alle overeenkomsten voor dat produkt zijn gelijk, dus de overeenkomst bestaat voor 100% uit algemene voorwaarden, die moeten voldoen aan de grijze en zwarte lijsten.

    Maar al dit alles leidt nog af van het hoofddoel van de EULA. De doorsnee-EULA zegt dat er niets verkocht is en dat je alleen een gebruiksrecht krijgt. Hoe kun je in hemelsnaam een overeenkomst sluiten dat je iets niet gekocht hebt terwijl je even terug precies dat gedaan hebt?? Dat kan gewoon niet en slaat de hele basis onder de EULA vandaan.

    Een producent mag gewoon niet bepalen hoe je een programma mag gebruiken. Die bevoegdheid heeft hij helemaal niet, alleen de eigenaar van het betreffende exemplaar heeft dat recht.

  22. @Arnoud: En wat als je gewoon particulier bent, en het leuk vindt om de dingen die je maakt via te verkopen? Je maakt ze voor je hobby, en biedt ze vervolgens te koop aan omdat het leuk is om er ook nog wat aan te verdienen?

  23. In hoeverre zijn die algemene voorwaarden op minderjarigen? In principe kan een minderjarige gewoon in de winkel een spelletje kopen voor zijn eigen leeftijdsgroep en deze vervolgens zelf installeren. Dit kan gebeuren zonder dat de ouders daar bij betrokken zijn. De minderjarige wordt dan geconfronteerd met de EULA, snapt er niets van en klikt er dus gewoon voorbij. (Dit kan ook gebeuren met EULA’s bij allerlei websites.)

    Maar hoe zit het daarna, wanneer de minderjarige in problemen komt met de EULA? Is deze wel rechtsgeldig als de ouders/voogd deze niet hebben gezien? Of horen minderjarigen gewoon geen spelletjes te kopen?

    Hoe zit het dan met sites voor minderjarigen die ook een EULA hebben?

  24. Dan zou dat dus ook gelden voor EULA’s die in een andere taal dan het Nederlands zijn opgesteld? Er hierbij vanuit gaande dat de potenti?le gebruiker die taal niet (juridisch)machtig is.

    Dat laatste is sowieso een heikel punt dunkt mij: welke leek begrijpt nu werkelijk wat er in zo’n EULA staat en waarmee gedreigd wordt? Zoals bijvoorbeeld wetsartikelen, vervolging “to the full extend of applicable law” en meer van die zaken die het computergebruik er niet prettiger/gebruiksvriendelijker op maken.

    Maar we worden als burger tenslotte geacht de wet te kennen…

  25. @Arnoud, maar een minderjarige is in principe gemachtigd om zelf computer-spellen aan te schaffen. (Zeker als het om b.v. “Cake Mania 2” voor de Nintendo DS gaat. De ouders hoeven dan ook niet bij de transactie betrokken te worden. Spel is immers PG 3+ en het doel is om taarten te bakken of zo. En nu ik het toch over spelletjes heb. Als ik de link naar dat spel volg en vervolgens aanschaf krijg ik nergens een EULA te zien. Koop ik het voor mijn kind en geef ik het meteen af als de postcode het brengt heeft mijn kind een blij gezicht maar ik zie de EULA dan nog steeds niet. Ik ben dus nergens accoord gegaan met die voorwaarden. Mijn kind, die dus 3+ is, zal de EULA ook niet lezen. Kan hij dan nog bindend zijn of kan ik dit gewoon als excuus gebruiken? “Ik gaf het spel in de dood aan mijn kind en heb geen EULA gezien.” klinkt als een geldig excuus.

    Overigens, als in de EULA een clausule staat die bepaalt dat ik de software niet mag doorverkopen, is dat dan wel rechtsgeldig? (Doorverkopen, dus ik de-installeer de software van mijn eigen systeem.)

  26. @Thom Holwerda:

    Ik heb jou vaker graadpleegd over EULAs e.d., en je hebt dan ook al vaak goed en helder uitgelegd waarom ze gewoon geldig zijn in Nederland (los van het feit dat individuele bepalingen alsnog ongeldig kunnen zijn). Ook legde je uit dat het ???I agree??? klikken gewoon acceptabel is in Nederland.

    Dat zijn de feiten. Deels feiten, deels interpretatie van de wet. Dat die interpretatie juist is lijkt me geen uitgemaakte zaak. Zoals al opgemerkt is daar op deze site al eerder over gediscussieerd, dus ik zal niet proberen om de argumenten allemaal weer te herhalen. (Maar in het kort komen die erop neer dat het nog de vraag is of een softwareproducent er wel gerechtvaardigd op mag vertrouwen dat de gebruiker op “I agree” klikt met de wil om de EULA te aanvaarden i.p.v. uit noodzaak. Stel dat ik nu schrijf “de volgende persoon die hier een bericht achterlaat gaat ermee akkoord om aan mij ??? 100 over te maken”, dan kan ik toch ook niet gerechtvaardigd erop vertrouwen dat de volgende persoon die hier een bericht achterlaat ermee akkoord gaat om aan mij ??? 100 over te maken? Bij een “I agree”-knop zou je kunnen aanvoeren dat het algemeen bekend is dat wie een softwarepakket installeert ook geacht wordt akkoord te gaan met de EULA, maar als dat zo is kunnen we die “I agree”-knop net zo goed weglaten en het installeren al zien als akkoord gaan. En waarom hebben we dan art. 45j Aw?)

    Er is een alternatief: zo’n “I agree”-EULA zou kunnen worden uitgelegd als een eenzijdig door de softwareproducent toegekende licentie. Die licentie kan de gebruiker dan rechten geven die hij op basis van de wet (art. 45j Aw) als eigenaar van een rechtmatig exemplaar nog niet heeft, maar geen rechten die onder art. 45j Aw vallen wegnemen. Overtreedt de gebruiker de voorwaarden van de licentie, dan kan de gebruiker nog slechts op basis van art. 45j Aw handelen en is hij de extra rechten kwijt.

  27. @Arnoud:

    Als je die tekst kunt lezen v??rdat je het haakpatroon koopt, dan zit je er in principe aan vast. Zeker bij zakelijke klanten, die hebben een strengere onderzoeksplicht omtrent beperkende voorwaarden. De voorwaarde is wel merkwaardig: waarom wel in een fysieke en niet in een virtuele winkel?
    Het mogen verspreiden van haaksels (die eerst nog stuk voor stuk met de hand moeten worden gehaakt) zal de zaken van de haakpatroonverkoper niet aantasten, maar eerder de verkoop van die patronen stimuleren. Het mogen verspreiden van de patronen op internet kan juist wel de zaken van de haakpatroonverkoper aantasten (of dat is in ieder geval verdedigbaar).

    Ik neem aan dat het ook niet toegestaan is om fysieke kopie?n van de haakpatronen te verkopen anders dan in de vorm van (met zweet, bloed en tranen gehaakte) haaksels.

    edit: hmmm, als je die haaksels niet mag via internet mag verkopen, dan is dat inderdaad een beetje raar! Ik ben benieuwd hoe de voorwaarden precies zijn geformuleerd.

  28. @owiknowi(#30): Even in het algemeen.

    Voor zover het om algemene voorwaarden gaat doet het er niet toe of er mag worden verwacht dat de gebruiker er iets van begrijpt. Zolang de AV van toepassing zijn verklaard, maken ze deel uit van de overeenkomst. Vervolgens kijk je of ze vernietigbaar zijn (bijv. niet correct ter hand gesteld of onredelijk bezwarend).

    Zelfs als je weet dat je handelt met een persoon die het Nederlands maar nauwelijks machtig is, hoef je dus wat de AV betreft je geen zorgen te maken dat die persoon later gaat zeggen dat hij niets van de AV begreep en dat jij dat had moeten weten. Zolang je hem maar wel duidelijk hebt kunnen maken d?t jouw AV van toepassing zijn (en je die ter hand hebt gesteld e.d.).

  29. > dan wordt ook de EULA ongeldig maar het kind mag dan de dienst niet meer gebruiken.

    Nee, Arnoud, je kunt de eigenaar van een exemplaar van een computerprogramma niet verbieden dat te gebruiken. Dat is nu juist de crux. Er is geen regelgeving die dat verbiedt, dus bij gebrek aan een overeenkomst, daarbij inbegrepen een vernietigde overeenkomst, is de conclusie dat het programma gebruikt mag worden.

    Dat is waarom “licensed, not sold” zo belangrijk is voor een EULA. Als je iets verkoopt verlies je het recht te bepalen wie het mag gebruiken. Daarom poogt men de software juist niet te verkopen, men geeft hem in licentie, om op die manier kunstmatig een situatie te cre?ren dat de afwezigheid van een overeenkomst leidt tot een gebruiksverbod.

    Helaas is “licensed, not sold” strijdig met de logica. Dus zelfs als de EULA een geldige overeenkomst is, dan is de vraag wat partijen nu overeengekomen zijn. Wat doe je als partijen overeenkomen dat 1+1+3 of dat de aarde plat is? Of beter gelijkend: A reist met de trein naar Amsterdam maar sluit daarna een overeenkomst dat hij met de auto naar Amsterdam is gekomen?

  30. Naar Nederlands recht gaat dat “licensed, not sold”-idee in ieder geval niet werken voor zover het gaat om software die op fysieke media wordt verkocht.

    Zodra de software via internet wordt gedistribueerd wordt het een andere zaak. Hoe art. 45j Aw precies moet worden uitgelegd is volgens mij nog steeds niet duidelijk, maar het is goed denkbaar dat dit artikel daarop niet van toepassing is. In dat geval heb je een licentie nodig voor ieder gebruik van de software. Dat is volgens mij precies het effect dat met het “licensed, not sold”-argument wordt beoogd.

  31. Dat lijkt mij af te hangen van of rechter naar de letter van de wet moeten oordelen of dat ze mogen kijken naar de bedoeling achter de woorden. In het eerste geval moet aanschoven worden bij art. 12 Aw en dan is een download niet beschermd. In het laatste geval is de geschreven bedoeling van de wetgever bepalend indien aanwezig en ander wat redelijk overkomt, lijkt me.

  32. Ik weet niet goed wat je bedoelt, maar een gedownload programma is uiteraard gewoon beschermd. Ook voor het downloaden zelf is toestemming vereist.

    De vraag is of als je een programma rechtmatig gedownload hebt, je “de rechtmatige verkrijger van een exemplaar” van dat werk bent. Als art. 45j Aw uitsluitend bedoeld is als aanvulling van art. 12b Aw (want zonder art. 45j Aw is art. 12b Aw voor software opeens veel minder nuttig i.v.m. art. 45i Aw), is er geen duidelijke reden waarom “rechtmatig verkregen exemplaar” op meer zou zien dan alleen op rechtmatig verkregen dragers met daarop het werk.

    Als ik me niet vergis hebben verschillende schrijvers verschillende opvattingen over art. 45j Aw.

    Als art. 45j Aw niet voor rechtmatige downloads geldt is dat op zich niet zo’n ramp: zolang je tenminste een downloadovereenkomst sluit met de producent kun je daarbij tegelijkertijd een EULA overeenkomen. Alleen de bescherming van art. 45j, laatste zin, zou komen te vervallen. Het zou bijvoorbeeld kunnen worden verboden om het programma meer dan 10x te draaien, of iets dergelijks (lijkt me dan wel een kernbeding waar de gebruiker van op de hoogte moet zijn).

  33. Naar mijn mening zou het goed zijn de wet wat te verduidelijken op het gebied van digitale verkopen. Voordat de auteurswet over computerprogramma’s sprak waren ze ook al auteursrechtelijk beschermd, alleen voorzag de auteurswet destijds in veel niet. Ik denk dat we met betaalde downloads nu in dezelfde fase zitten; het is geen koop, dus is er geen garantie en ga zo maar verder. Ik ben het dus met Piet eens, een betaalde download is een auteursrechtelijk gevoelige handeling en dus is het eenvoudig EULA-achtige eisen vast te knopen aan de downloadovereenkomst.

    Overigens kun je EULA-achtige zaken ook aan de koopovereenkomst vastknopen maar dat is nu net wat de gemiddelde EULA niet doet, omdat het lastig is, de verkoper is vaak niet dezelfde partij als de producent en de producent wil nu juist je rechten zo veel mogelijk afnemen.

  34. @Dani?l: in het algemeen ben ik het met je eens (gekregen = gebruiksrecht) maar in dit specifieke geval twijfel ik. Het kind mocht de rechtshandeling niet verrichten want het had geen toestemming van de ouders. De ouders draaien alles terug, dus het kind is het gebruiksrecht kwijt. Dan kan het niet zo zijn dat de software alsnog gebruikt mag worden.

    Neem even aan dat er geen EULA is. Het kind betaalde 10 euro (creditcard van mama) en downloadde de software. Mama ontdekt dit en meldt bij de site dat ze de transactie vernietigt. Site stort 10 euro terug. Dan is ook het verkregen gebruiksrecht weg. Anders gezegd: het kind is met terugwerkende kracht nooit “rechtmatige verkrijger” (art. 45j Aw) geweest.

  35. Je hebt gelijk, maar je legt het verkeerd uit.

    Ik wil art 45j er liever buiten laten; omdat hij meestal maar niet altijd nodig is. Neem bijvoorbeeld de Game Boy Advance, bij dit apparaat is de spelcassette een geheugenchip waaruit de processor direct instructies kan uitvoeren, er volgt dus geen tijdelijke kopie van de in het werkgeheugen van de GBA. Dus bezit je een GBA, dan doe je nooit beroep op art 45j.

    De andere reden om art 45j. erbuiten te laten lijkt me dat programma’s niet de enige werken zijn die je tegen betaling kunt downloaden, dat geldt voor alle digitale werken, in praktijk worden mp3’s vaak tegen betaling gedownload.

    Hoe zit het mijn inziens wel? Bij een download wordt terplekke een exemplaar van het programma gemaakt. Het maken van een exemplaar mag alleen met toestemming van de rechthebbende. Als mama de transactie vernietigd, dan is ook de conclusie dat het exemplaar niet langer met toestemming van de rechthebbende is gemaakt. Het is vanaf dan een illegale kopie en die moet je als consument dan vernietigen.

  36. Voor mp3’s heb je art. 45j Aw ook niet nodig, want het normale gebruik van een mp3 (het in de priv?sfeer afspelen) levert geen auteursrechtelijke inbreuk op (art. 13a Aw). Er is dus geen wettelijke licentie nodig voor het gebruik. Het feit dat art. 45i Aw voor software een uitzondering maakt op art. 13a Aw zou dus weer een reden kunnen zijn waarom art. 45j Aw voor alle rechtmatig verkregen software (zowel verkregen via een fysiek medium als via download) moet gelden.

    (Ik geef toe dat er ook weer valt te steggelen over “rechtmatig gebruik” in art. 13a sub b Aw, maar als daarmee zou zijn bedoeld dat je een licentie nodig hebt voor dat gebruik, dan had sub b m.i. niet in de wet te hoeven worden opgenomen.)

  37. Art 45j gaat wel iets verder dan art 13a, art 13a eist namelijk dat een reproductie tijdelijk en van voorbijgaande aard is, terwijl voor 45j dat niet noodzakelijk is. Dat is relevant omdat het installeren van een programma niet tijdelijk hoeft te zijn, maar wel noodzakelijk is om een programma te gebruiken, waardoor art 45j daadwerklelijk noodzakelijk is om je dat recht te geven.

    Hoe dan ook, ik vind deze artikelen een janboel, ze maken de auteurswet nodeloos technologieafhankelijk, het is prima mogelijk dit soort zaken met een enkel wetsartikel te regelen.

  38. ik heb een vraag wat betreft het plaatsen en vertalen van haak en brei patronen. en van het plaatsen van onze ontwerpers) plaatsen op illegale site’s We vertalen al jaren haak en brei patronen uit allerlei landen bv Rusland . bij de kooppatronen kan men alleen de vertaling ontvangen na het vertoon van het origineel. nu heb ik dus de volgende vraag, natuurlijk heeft elke patroon ook er instaan niet vertalen en copyright er in staan maar zoals hier in Nederland is dat verschrikkelijk duur om dat te betalen en de ontwerpers waar ik er ook een van ben, vragen ons af of we nog wel gewoon kunnen vertalen en gratis aangeboden patronen en die vertaald kunnen blijven staan op onze groep? En wat zijn de gevaren om ze toch te plaatsen op de groep en als mensen de patronen zomaar plaatsen op illegale site’s?

    groet Barbara,

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.