Politie pakt Nederlander met bitcoinmining-farm wegens witwassen

bitcoin-cc-by-sa-flickr-zach-copleyDe Nederlandse politie heeft dinsdag een man uit Tilburg opgepakt omdat hij illegaal stroom aftapte voor zijn systemen waarmee hij bitcoins aan het minen was, meldde Tweakers gisteren. Nu is illegaal stroom aftappen strafbaar als diefstal, maar het OM neemt hier het verrassende standpunt in dat meneer hiermee schuldig is aan witwassen. Alleen wát wordt er dan witgewassen?

Bij het misdrijf witwassen (art. 420bis Strafrecht) probeer je de werkelijke aard, de herkomst of vindplaats van een goed (fysieke spullen, maar ook vermogensrechten, en dus ook digitaal geld) te verhullen terwijl je weet dat dat goed afkomstig is uit een misdrijf. Of dat je dat had moeten weten, 420quater.

Wie een vaas steelt en deze probeert te verkopen met een verhaal dat hij deze in de achtertuin opgegraven heeft, is die vaas (en de daarbij behorende opbrengst) aan het witwassen. Ook als je met je crimineel geld naar het casino gaat, de helft op rood en de helft op wit zet en met het resultaat als “winst uit kansspel” probeert weg te komen, pleeg je witwassen. En idem als je een wasserette begint en aan het eind van de maand een zak contant geld in de kas stort als zogenaamd betaald door wassende klanten (de etymologie van witwassen).

Bitcoin is in principe geschikt om vuil geld (door misdrijf verkregen geld) mee wit te wassen. Koop op een louche exchange bitcoins, en ga daar vrolijk mee handelen. Ook kun je misdrijven plegen waarbij je je slachtoffer bitcoins aftroggeld – als losgeld voor hun digitale data bijvoorbeeld, wat nu populair is bij ransomware. Dat is vrijwel automatisch witgewassen, want het is onmogelijk te zien door welke transactie de bitcoins zijn verkregen. Dat geldt ook voor contant geld maar het is veel gemakkelijker bitcoins uit te geven dan niet-triviale hoeveelheden contant geld.

Hier werden echter geen bitcoins gestolen of gebruikt als transactiemiddel in een criminele transactie. Deze Tilburgse man hield zich bezig met het delven (minen) van de digitale valuta, met het scheppen van nieuwe bitcoins. Dat is een dure grap qua elektriciteit, dus dat verklaart waarom hij die heeft gestolen. Maar om dan te zeggen dat daarmee de aldus verkregen bitcoins “afkomstig zijn uit enig misdrijf”?

Theoretisch klopt het: de bitcoins zijn gemáákt middels rekenen aangedreven door de illegale stroom. Een illegale grondstof in je bouwsel stoppen is een vorm van witwassen (gestolen potgrond in je tuin gooien). Maar het voelt wel érg gek. Ik ben héél benieuwd wat de rechter hiervan gaat zeggen.

Arnoud

21 reacties

  1. Dus als ik met meer dan 50 km/h te hard (=misdrijf) naar een klant scheur om daar net op tijd te zijn om een opdracht binnen te halen, dan is het geld wat ik daarmee verdien witgewassen omdat ik het verdiend heb met een misdrijf? Natuurlijk niet, want die snelheidsovertreding wordt niet direct omgezet in geld, mar dat zou je van die stroom ook kunnen zeggen toch?

    1. De relatie tussen het hard rijden en het geld verdienen is, m.i., te marginaal. Je hebt ook geen geld verdiend met het hard rijden maar met de opdracht. Er is wel een 1-op-1 relatie tussen de stroom en de gegenereerde bitcoins wat vergelijkbaar zou zijn met het verwerken van gestolen meel tot broden.

      Gaat het bij de aanklacht niet voornamelijk om lid b:

      hij die een voorwerp verwerft, voorhanden heeft, overdraagt of omzet of van een voorwerp gebruik maakt, terwijl hij weet dat het voorwerp – onmiddellijk of middellijk – afkomstig is uit enig misdrijf.

      [edit] Hoewel het inderdaad wat raar aanvoelt om na diefstal ook nog voor witwassen aangeklaagd te worden. Als ik een fiets steel en daarop een boodschap ga doen, ben ik dan die fiets aan het witwassen?

        1. De term ‘zwart geld’ verwijst naar geld waarover geen belasting is afgedragen (zoals btw of omzetbelasting). Witwassen gaat over ‘vuil geld’, geld dat door misdrijf is verkregen. Het inkomen van een schoonmaakster aan huis is zwart als zij het niet opgeeft voor haar inkomstenbelasting, maar een misdrijf is het niet om voor geld een huis schoon te maken. Idem voor het bedrijf dat zich contant laat betalen voor een transactie die niet in de boeken komt.

          Bij zowel zwart als vuil geld speelt het probleem hoe je het legitiem kunt uitgeven. De schoonmaakster komt daar wel uit want je betaalt bij de Albert Heijn gewoon contant en niemand die het merkt. Bij die auto die voor 20.000 euro contant is verkocht, is het lastiger om als bedrijf dat geld kwijt te raken zonder de boeken te raken.

  2. Ik zou hier nog een tweede aspect bij willen voegen dat ‘witwassen’ twijfelachtig maakt. Er zijn, voorzover ik uit jouw verhaal kan nagaan, geen feiten gepleegd met de primaire bedoeling van het verhullen van de criminele bron van wat dan ook. Er is simpelweg een misdrijf gepleegd op een dusdanige wijze dat die verhulling ’toevallig’ plaatsvindt. Dus zelfs áls de bitcoins ‘crimineel besmet’ zouden raken door de gestolen elektriciteit, dan nog lijkt me dat je hier niet van witwassen kunt spreken, enkel van heling (als de bitcoins worden gebruikt in een transactie).

  3. Ok, ander voorbeeld: Ik steel een vrachtwagen meel, eieren en gist en bak broodjes. Die verkoop ik en de winkel. Ik heb nu gestolen goederen gebruikt om winst mee te maken. Wat is in dit geval het misdrijf met de hogere strafeis: Diestal (de eerste keer en zoveel was het niet) of het door de verkoop witwassen van mijn winst uit de diefstal (die factor x hoger is dan de waarde van de artikelen die ik heb gestolen). Ik kan me voorstellen dat de OvJ hier probeerd voor het feit met de hogere strafeis een veroordeling te krijgen. Voor de diefstal van een beetje (of twee beetjes) stroom komt er niet werkelijk veel op je af. Het is natuurlijk een riskante aanzet, want uiteindelijk bestaat de kans dat de rechter hierin niet meegaat. Persoonlijk zou ik kijken of ik zowel de diefstal als ook het witwassen zou aanklagen. Eerst de diefstal – is die bewezen dan kan daaruit geconcludeerd worden dat ik door bitcoins te maken de winst uit de diefstal heb gelegaliseerd. Gaat de rechter in het laatste deel niet mee, heb ik in iedergeval de diefstal.

    1. Interessant voorbeeld. Als die broodjes echt een stuk meer waard zijn dan de gestolen ingrediënten, dan heb je die toegevoegde waarde zelf gecreëerd met je eigen arbeid. Daar lijkt me niets mis mee, en het lijkt me rechtvaardig als in de “waardering” van de misdaad wordt uitgegaan van de waarde van de ingrediënten, en niet van de waarde van de broodjes. Immers: alleen het stelen van de ingrediënten is illegaal, niet het bakken van broodjes.

      Dat zou ook in deze zaak relevant kunnen zijn, als de Bitcoin-mining op een winstgevende manier is gedaan (als de Bitcoins meer waard blijken te zijn dan de gestolen stroom).

      Als het gevolg hiervan is dat het geheel van diefstal + legale arbeid lonend wordt(*), dan heb ik daar geen probleem mee. Alleen: in de praktijk zal dat bijna nooit het geval zijn: in een normale, gezonde vrije markt is de winst van elke legale activiteit marginaal(**). De gevallen die ik, met mijn ruime fantasie, kan bedenken, vereisen een zodanig verstoorde markt, en een zodanig hoge maatschappelijke waarde van het legale deel, dat de diefstal op Robin Hood-achtige wijze moreel verdedigbaar wordt.

      (*) Dan bedoel ik: lonend, zelfs als je de strafmaatregelen meerekent.

      (**) Dat is in de praktijk ook het geval bij het minen van bitcoins.

  4. Ik vraag me sowieso af waarom witwassen strafbaar zou moeten zijn. De misdaad zelf is strafbaar; waarom is dat niet voldoende?

    Mocht de verdachte schuldig blijken, dan lijkt het me rechtvaardig als hij * de normale prijs van de gestolen stroom betaalt aan de rechtmatige eigenaar (is dat de netbeheerder?) * de rechtmatige eigenaar een schadevergoeding betaalt voor het feit dat die een tijd niet over zijn eigendom kon beschikken (dat zal hier wel nihil zijn) * een boete betaalt die moet voorkomen dat zijn misdaad lonend is. Hierin moet naast de winst uit de misdaad ook de pakkans meegewogen worden: als de schuldige effectieve maatregelen heeft genomen die de pakkans erg klein maken (zoals “witwassen” via bitcoins), dan moet de boete erg hoog zijn. Ik denk dat de boete betaald moet worden aan de overheid, aangezien de overheid (waarschijnlijk?) ook de kosten van de opsporing heeft gemaakt, maar ik ben er niet zeker van: dit zou voor een “perverse incentive” bij de overheid kunnen zorgen.

    1. Ik vraag me sowieso af waarom witwassen strafbaar zou moeten zijn. De misdaad zelf is strafbaar; waarom is dat niet voldoende?

      Omdat criminelen door witwassen illegale verkregen winsten kunne omzetten naar legale inkomsten en bezittingen. Het is ongewenst dat criminelen profiteren van hun misdrijven.

      Iedereen moet dus effectief inkomen en bezittingen legaal kunnen verantwoorden.

      Misdrijven zijn vaak niet te herleiden tot de geldstroom. Vooral bij drugs is dat lastig omdat de verkoop van drugs op duizenden plaatsen gebeurt en alleen daar het geld bij drugs tegelijkertijd zijn. Er is dus een stroom drugs en een geldstroom een andee kant op maar die kun je moeiijk keihard aan elkaar linken.
      In deze situatie is er een niet na te meten stroom van electriciteit gestolen maar die is opgemaakt. Er is vrijwel niet mogelijk om vast te stellen wat er exact gestolen is maar aan de andere kant is de opbrengst is wel duidelijk te vinden. Het is dus ook nog eens eenduidiger om de opbrengst als bewijslast in te brengen en dat kan via een witwas wetgeving

      1. – Omdat criminelen door witwassen illegale verkregen winsten kunne omzetten naar legale inkomsten en bezittingen. – Het is ongewenst dat criminelen profiteren van hun misdrijven. – Iedereen moet dus effectief inkomen en bezittingen legaal kunnen verantwoorden.
        • So what?
        • Ja
        • Nee

        Als een misdadiger wordt betrapt, dan moet hij gewoon(*) een schadevergoeding + boete betalen. Het maakt daarbij niet uit of hij de winsten uit de misdaad inmiddels al heeft “witgewassen”, verstopt en/of geconsumeerd. Zolang hij de schadevergoeding+boete niet kan/wil betalen, houdt hij een schuld, en mag hij mag hij onder een extreem steng en vervelend toezichts-regime worden gesteld, dat moet voorkomen dat hij een prettig leven heeft zolang de schuld niet is afgelost. De boete moet voldoende zijn om te voorkomen dat de misdaad lonend is.

        Ik vind niet dat mensen hun inkomen+vermogen moeten kunnen verantwoorden. Dat is nergens voor nodig, het gaat in tegen de privacy van mensen, en het vormt een omgekeerde bewijslast.

        Als het moeilijk is om een misdaad te detecteren, dan was er blijkbaar(**) ook geen slachtoffer. Als niemand er last van heeft, dan is het geen misdaad. In dit geval denk ik dat de misdaad wel te detecteren was: een netbeheerder kan meten hoeveel stroom een bepaald deel van het netwerk in gaat, en vergelijken met wat de meterstanden van de klanten in dat gebied zeggen. Bij een verschil kan je extra meetpunten plaatsen, totdat je het probleempunt hebt gelokaliseerd. In dit geval zou op die manier het illegale aftap-punt gevonden kunnen worden. De zelfde procedure is ook nuttig om niet-opzettelijke verliezen te voorkomen die het gevolg zijn van technische mankementen in het netwerk.

        (*) Althans, bij misdaden die een puur economisch karakter hebben.

        (**) Er zijn een paar uitzonderingen, met name bij misdaden waarbij het slachtoffer (mond)dood wordt gemaakt, maar die zijn hier niet van toepassing.

        1. Als het moeilijk is om een misdaad te detecteren, dan was er blijkbaar(**) ook geen slachtoffer.

          Ik vindt dat wel een erg simpele weergave van de werkelijkheid.

          Als ik elke dag bij de AH dingen mee neem dan komen ze daar pas achter als ze de producten jaarlijks inventariseren (of als ze me op heterdaad betrappen natuurlijk). Dus die eerste periode is er dan geen misdaad?

          Of als ik jouw pensioen achterover druk en je komt daar pas achter als je 65 jaar bent? Of ik druk een deel achterover waardoor je 10% minder krijgt. De meeste mensen zal dat niet opvallen als je het maar geleidelijk aan doet. Is er dan geen slachtoffer omdat hij het niet weet?

          Of jij koopt een staatslot en ik zie de trekking vóór dat jij die ziet en ik wissel jouw winnende staatslot om met die van mij? Mag dat?

          1. Dat zijn wel misdaden, maar het zijn allemaal voorbeelden waarbij mensen niet goed op hun eigendom letten, waardoor ze er pas laat, of helemaal niet, achter komen dat ze benadeeld zijn. In de meeste gevallen kan de detectiekans, en ook de pakkans, flink verbeterd worden als de eigenaar beter oplet. Waarom doen mensen dat niet? Omdat beter opletten zijn eigen kosten met zich mee brengt, en vaak niet opweegt tegen het risico van diefstal.

            Dat is natuurlijk geen rechtvaardiging voor de diefstal. Maar deze situaties zijn ook geen rechtvaardiging om dan maar de geldstromen van iedereen in kaart te brengen, om deze misdaden te kunnen detecteren. Bepaalde eigenaren nemen zelf een risico door niet goed op hun eigendom te letten, en ze halen daar zelf het voordeel uit van het gemak om niet op te hoeven letten. Zouden dan miljoenen onschuldige burgers in hun privacy geschaad moeten worden om die risico’s af te dekken?

            1. Tja, ik denk dat wij dan een ander ideaal wereldbeeld hebben.

              Waarom is het zo verschrikkelijk dat als jij geen inkomsten opgeeft aan de BD (of 10k per jaar) dat je dan moet uitleggen hoe je die nieuwe BMW hebt betaald?

              1. Het is goed mogelijk dat wij een ander ideaal hebben. Privacy is van belang omdat kennis macht is, en mijn ideaal wat betreft macht is dat ieder mens de volledige macht over zijn eigen leven heeft. Dit ideaal is nooit 100% bereikbaar; de overheid is een noodzakelijk kwaad, zolang er geen stabiele situatie denkbaar is zonder partij die effectief een overheid is. We moeten de “minst slechte” overheid hebben, die net machtig genoeg is om te voorkomen dat slechtere “overheden” het voor het zeggen krijgen.

                Jouw vraag over belasting-heffing past beter in die andere Bitcoin-thread, en ik pleit ook helemaal niet voor belastingontduiking. Belastingheffing is gerechtvaardigd zolang en voor zover de “minst slechte” overheid niet kan functioneren zonder die belasting-inkomsten.

                Zolang de BD alleen om “totaalbedragen” vraagt (zoals bijv. je totale inkomsten,vermogen) is de privacy-inbreuk minimaal. De BD mag eisen dat jouw opgave intern consistent is, en consistent met wat ze verder nog (legaal) van je te weten kunnen komen (zoals je BMW). Als ze meer eisen, dan kan je allerlei problemen krijgen: * extra opgegeven gedetailleerde informatie kan later tegen je gebruikt worden, ook al belooft de BD van niet (“kennis is macht”). * als het niet opgeven van gedetailleerde informatie wordt bestraft, dan kan het voorkomen dat er allemaal onschuldige mensen worden bestraft, bijvoorbeeld omdat ze niet over die gedetailleerde informatie (meer) beschikken (“omgekeerde bewijslast”).

                1. Er zijn filosofische discussies over wat voor belasting een overheid zou moeten heffen. Aan de ene kant wil je zoveel mogelijk aansluiten bij het draagkrachtbeginsel, aan de andere kant wil je niet teveel inbreuk maken op privacy. In het verleden werd wel belasting geheven op het aantal ramen in je huis of het aantal schoorstenen. Idealiter gaat de inkomstenbelasting er helemaal uit en gaat bijvoorbeeld de BTW omhoog. Dan is het privacyprobleem helemaal weg. Je krijgt dan alleen een weglekeffect in de grensstreek.

                  1. Gewoon winstbelasting heffen, inplaats van inkomstenbelasting.

                    Onee wacht dat is nederland ineens geen belastingparadijs meer, en dan gaan al die lucratieve bedrijfjes ergens anders zitten he. O.o

      2. Het politiebericht zegt:

        Dinsdag 1 april rond 11:15 uur hielden handhavers van de gemeente, controleurs van Enexis en politieagenten een controle bij een bedrijfspand aan de Nobelstraat. Ze constateerden dat er illegaal stroom werd afgenomen. Tevens stonden in het pand 21 computers aan. Het bleek om een Bitcoinproductiebedrijf te gaan. Bitcoin is een vorm van elektronisch geld.

        Dus blijkbaar is dit aan het licht gekomen doordat er stroom werd afgetapt, niet doordat iemand op onverklaarbare wijze aan bitcoins is gekomen. Dit bevestigt mijn punt: deze misdaad is uitstekend te detecteren zonder de geldstromen in kaart te brengen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.