Oh, je baas mag toch niet meegluren in je privéberichten op je werk?

Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens heeft in een uitspraak bepaald dat bedrijven hun werknemers moeten inlichten op het moment dat hun digitale communicatie vanaf de werkplek in de gaten wordt gehouden. Dat meldde Tweakers vorige week. Een werknemer had een zakelijk Yahoo Messenger account aangemaakt om daarmee met klanten te kunnen chatten. De werkgever monitorde dit account en constateerde op zeker moment dat er privécommunicatie (met onder meer zijn broer en zijn verloofde) was geweest, en gebruikte dat als grond voor ontslag. Het EHRM corrigeert de uitspraak: de werknemer was niet vooraf specifiek geïnformeerd, en dus was het ontslag onterecht.

De uitspraak is een vervolg op deze zaak uit 2016. Destijds werd vooral op de inhoud beslist: het account was aangemaakt voor zakelijke doeleinden, waardoor het al vrij snel redelijk is dat de werkgever daarin kijkt. Dat Yahoo Messenger een typisch consumentenchatprogramma is, doet daar niet aan af. Verder werden de berichten niet inhoudelijk bekeken in de rechtszaak, maar werd heel snel vastgesteld dat het privécommunicatie betrof, waarna de rest van de zaak ging over of duidelijk was gemeld dat dat niet mocht, hoe ernstig alles was et cetera.

De werkgever gaat echter toch onderuit op het formele aspect van notificatie, de inlichtingenplicht uit de Wet bescherming persoonsgegevens en vanaf volgend jaar de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Deze vereist kort gezegd dat de betrokkene duidelijk wordt geïnformeerd over het wat en hoe van de gegevensverwerking.

In deze zaak was geen duidelijk reglement verstrekt waarin werd uitgewerkt onder welke omstandigheden overgegaan zou worden tot monitoring van privégebruik van ICT-middelen. Weliswaar was een andere werknemer recent ook ontslagen vanwege dergelijk privégebruik, maar dat is als informatie onvoldoende voor werknemers om te weten te komen wat de aard en scope van monitoring van dergelijke middelen is. Daarnaast was het algemene reglement met een verbod op privégebruik van ICT-middelen wel verstrekt, maar dat bevatte geen waarschuwing dat gemonitord kon worden om dit verbod te handhaven.

Ook was niet duidelijk genoeg specifiek gemotiveerd waarom monitoring in dit geval nodig zou zijn. Het lijkt erop dat de monitoring als algemeen middel werd ingezet en niet specifiek tegen deze persoon omdat er gegronde vermoedens waren gerezen van privégebruik. Dat is dan te snel naar een zwaar middel gegrepen zonder na te denken of het anders kon.

Daarnaast wordt het nationale vonnis vernietigd met het argument dat te weinig naar subsidiariteit is gekeken. Het Hof ziet de monitoring van ICT-communicatie als een zwaar middel, waardoor dit zwaarwegend in de afweging van belangen moet worden betrokken. Bij voorkeur kan de werkgever geen privécommunicatie lezen, maar moet worden volstaan met het bepalen of gesprekken privé zijn. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door te constateren dat de wederpartij in de communicatie niet bekend is als klant, waarna de werknemer kan worden gevraagd of deze persoon wellicht toch een zakelijke relatie is (denk aan mensen die liever vanaf een privéadres chatten of thuiswerken en geen zakelijk account kunnen gebruiken). Hier werd direct naar het zwaarste middel gegrepen, en dat kan dus niet door de beugel.

Ik roep het vaker, maar het is echt van groot belang dat je een reglement maakt waarin je specifiek uitwerkt wat je bedrijfsbeleid is rond monitoring. En dan dus niet met dooddoeners als “vanwege security kan monitoring plaatsvinden” maar benoem de vormen van monitoring: aan/uitzetten van chatapplicaties, automatisch lezen van verkeersgegevens, automatische analyses van inhoud, handmatige kennisname van inhoud. Wie kan hierbij en waarom? Waarom is privégebruik verboden, hoe ver strekt dat verbod en wat zijn de (proportionele) sancties op overtreding?

Arnoud

2 reacties

  1. Ontslagen omdat je onder werktijd een berichtje stuurt naar je verloofde? Ik geloof niet dat ik voor de Roemeense regering (de werkgever in dit geval) zou willen werken. Misschien dat deze man het erg bont maakte, maar normaal gesproken lijkt me dit vergelijkbaar met mensen die bij de koffieautomaat hun weekend doornemen. Een gesprek dat hij niet dit zakelijke account moet gebruiken, en dat zijn productiviteit er onder moet lijden lijkt me wat proportioneler. We leven in een wereld waarin werk en privé makkelijker samengaan, en moeten daar bewust van zijn (zeker ZZP’ers). De oplossing is niet om hier zo krampachtig mee om te gaan. Mijn vrouw gaat ook niet van me scheiden omdat ik ’s avonds nog wel eens mailtje naar mijn werk stuur.

    1. Als deze persoon veel met de PC bezig was voor zijn werk, is er zelfs een punt te maken voor de afleiding van het werk door een berichtje van broer of verloofde op zijn tijd. Die afleiding kan helpen met het volhouden van het werk en zorgt mogelijk voor betere prestaties later op de dag (ten opzichte van geen sociaal chatcontact). Het is wat anders als hij het zoveel deed dat het werk bijzaak werd, maar goed.

      Wat me het meest verbaasde, overigens, dat er Yahoo Messenger werd gebruikt. Dat was al oud en impopulair toen ik het een jaar of 8 geleden een tijdje heb gebruikt.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.