Studenten raken diploma kwijt na haperend online tentamentoezicht

Denk je jouw tentamen met een mooi cijfer gehaald te hebben, krijg je twee maanden later een mailtje van de universiteit dat het tentamen toch ongeldig is, omdat het online toezicht haperde. Zo opende de NOS vorige week over een incident bij de Erasmus Universiteit School of Law. Deze had proctoring ingezet bij een aantal tentamens, maar bleek achteraf de webcambeelden niet terug te kunnen kijken door een interne fout. Daardoor kunnen vermoedens van fraude niet worden geverifieerd, waardoor de tentamens nu alsnog ongeldig zijn verklaard. En ja, dan raak je dus ook je tentamen kwijt.

Ik weet niet wat de verjaringstermijn is van ongeldigverklaring van tentamens, maar bij mij zullen die angstdromen van ineens weer tentamen moeten doen dat wel blijven. Want ik deed het allemaal op papier, en fraudecontrole was een rondlopende meneer die door je wettenbundel bladerde.

Dat kan natuurlijk nu niet meer, vandaar die proctoringsoftware en de bijbehorende zoektocht naar de balans tussen privacy en betrouwbare tentamens. Omdat we vinden dat studenten hun privacy maar even moeten parkeren tot na hun bul, wordt op grote schaal proctoring ingezet. Maar geen zorgen: weliswaar word je het hele tentamen gefilmd en wordt alles gelogd dat je doet, alleen bij een vermoeden van fraude (zoals besloten door “het algoritme” van de proctoringleverancier) kan de universiteit de beelden gaan bekijken. En ze worden echt niet ingezet om het algoritme te verbeteren, dat staat in de verwerkersovereenkomst.

Oké ja ik doe alweer zakelijk. In ieder geval, het punt is dus dat je als universiteit een seintje krijgt en dan de beelden kunt bekijken: was iemand aan het hoesten of aan het overleggen? Keek iemand opzij omdat er werd gesouffleerd of moest ze even de ogen rusten? Dat controleert een mens, en zo hoort het ook lijkt me.

Alleen: als die beelden dan weg zijn, dan heb je een probleem. “Wat er precies is gebeurd en of het gaat om technische problemen of de verbinding, is niet duidelijk” maar het is niet mogelijk om nu te verifiëren wat er is geregistreerd. Mogelijk heeft de software de beelden niet kunnen uploaden, zo lees ik tussen de regels door, terwijl de studenten geen foutmelding over hun internetverbinding kregen.

Dit voelt wel erg cru en dat is het natuurlijk ook. Want je bent op deze manier echt overgeleverd aan de techniekleverancier, en jij krijgt een herkansing omdat die zijn zaakjes niet op orde heeft. Een analogie is moeilijk voorstelbaar, dat de menselijke proctor zijn bril kapot ging halverwege en toen niet meer de hele zaal kon overzien? Ga je daarvoor een tentamen ongeldig verklaren? Of hebben we daarvoor noodprocedures zoals een reservebril of een collega die het overneemt?

Ik denk dat de universiteit dit wel mag doen: er was een redelijk vermoeden van fraude en dat kon niet worden nagegaan. Dan heb je denk ik weinig keus anders dan het tentamen (voor die studenten dus) ongeldig verklaren. Maar ik zou als student nu wel de studievertraging gaan verhalen bij de technologieleverancier.

Arnoud

36 reacties

  1. Lijkt me toch beter om mee te laten wegen wat het fraudepercentage in het verleden is en of er sprake kan zijn van opzettelijk technisch onklaar maken. Als percentage doorgaans nihil of heel klein is en er geen blijk is van sabotage, dan is ongeldig verklaren nogal cru en niet goed te verdedigen. De camera’s werken preventief, ook al blijken in een enkel geval niet te werken.

  2. ‘Ik denk dat de universiteit dit wel mag doen: er was een redelijk vermoeden van fraude en dat kon niet worden nagegaan.’ Ik zie dat redelijke vermoeden van fraude niet in het originele artikel, maar misschien heb jij meer achtergrondinfo. Ik zie alleen een theoretische mogelijkheid van fraude zonder aanwijzingen dat dit inderdaad zo is, en dat lijkt de consequentie wel buitenproportioneel.

    Sowieso, als individuele student heb je alleen een contract met de universiteit. Wat je collega-studenten doen, daar heb jij niets mee te maken. De universiteit heeft maar te zorgen dat het technisch in orde is. Zo niet, dan licht er toch een vermoeden van onschuld, niet een vermoeden van schuld?

  3. In de examenreglementen van de studierichting staat een termijn waarbinnen het oordeel/cijfer over een tentamen of werkstuk vastgesteld moet worden. Twee of drie weken is een gebruikelijke termijn. Het lijkt me niet redelijk dat een tentamen na die termijn alsnog ongeldig verklaard wordt. Als er sprake is van een vermoeden van fraude zul je dat ook binnen die termijn moeten onderbouwen en niet pas daarna met een beschuldiging komen.

  4. Kan je eisen dat de universiteit aantoont dat het vermoeden redelijk is? “Computer says so” lijkt me onvoldoende. Als het argument is dat je te vaak van je monitor wegkeek, ontkennen en laat de universiteit het maar aantonen. O wacht, geen beelden. Of heb je onder dwang (anders geen tentamen en dus dure vertraging) akkoord moeten gaan dat “Computer says so” wel genoeg is?

    Succes met je vertraging verhalen op de technologieleverancier. Volgens mij leert het team advocaten van het Amerikaanse bedrijf je dan direct dat gelijk hebben en gelijk krijgen twee verschillende dingen zijn.

    1. Laten we eerst vaststellen waar opleidingsinstituut en student het over eens kunnen zijn: De student heeft zijn tentamenuitwerkingen ingeleverd en daar is een cijfer aan toegekend.

      Een opleidingsinstituut kan achteraf dit resultaat ongeldig verklaren, maar moet dat besluit dan wel motiveren, om willekeur te voorkomen. (Uitgelekte tentamenopgaven, discussie in chatgroepen tijdens het tentamen, etc.) Ik heb geen idee wat de motivatie in deze gevallen is; zelfs niet of er een motivatie is anders dan “proctoring software zegt ‘mogelijk fraude'”.

      Wanneer de universiteit het in dit geval schuift op “technisch falen van de proctoring software” kun jij als student ze tegenwerpen dat de universiteit die specifieke software verplicht gesteld heeft en daardoor medeverantwoordelijk is voor het fiasco. Ik voorzie dat we deze affaire op rechtspraak.nl beoordeeld gaan zien worden.

  5. Hoi Arnoud, ik vind dit als docent maar een interessante casus. Ik kan mij indenken dat een onderwijsinstelling een tentamen ongeldig verklaart omdat zij niet kunnen instaan voor de betrouwbaarheid en validiteit van deze afname. Ja, dat is wel zuur voor de studenten en eigenlijk is dit ook een van de redenen waarom ik tegen online proctoring ben. Maar waarom moeten de studenten hun schade verhalen bij de proctorleverancier en niet bij de universiteit? Zij zijn toch immers verantwoordelijk voor de afname van het tentamen en de verplichte software? Ook lees ik her-en-der op internet dat hierdoor diploma’s ongeldig worden verklaard; kan dat wel? Het lijkt mij dat zoiets alleen in een uiterste geval kan bij bewezen fraude (dus niet bij een onregelmatigheid)?

    1. Er geldt ook “redelijkheid en billijkheid” en er zijn discriminatieverboden.

      In dit geval, gelet op de afhankelijkheid van de student, geldt een motivatieplicht voor de universiteit. Je wilt geen willekeur waar het gaat om toekenning van examenresultaten. De universiteit zal moeten motiveren en aannemelijk maken dat er gerede twijfel is aan de correctheid van het cijfer.

        1. Volgens een andere regeerder waren er via andere wegen andere aanwijzingen voor fraude bij de universiteit bekend gemaakt. De proctoring-beelden werden door de universiteit opgevraagd als “ontlastend bewijs” en als die er (na uitschakelen/sabotage van de software) niet zijn…

            1. Ik weet niet hoe sterk de aanwijzingen voor examenfraude waren, welke aanwijzingen er precies waren en wat er gedurende het onderzoek nog boven water gekomen is.

              De universiteit hoeft geen (strafwettelijk) “onomstotelijk bewijs” te hebben; je moet eerder denken aan een (bestuursrechtelijk) “gegrond vermoeden”: aanwijzingen (met bewijsmateriaal ondersteund) dat er frauduleus gehandeld is.

  6. Leuk als deze situatie studievertraging oplevert terwijl je als student alles volgens de regels hebt gedaan. De herkansing die je krijgt is mag ik hopen zonder verplichting een jaar langer college geld of andere kosten te betalen. Eigenlijk zou de universiteit zelfs je tijd moeten vergoeden (zowel voor het opnieuw leren van de inhoud van het examen als de tijd van het examen). Als je hierdoor buiten enkele termijnen van DUO valt en daardoor zaken die een gift worden moet terug betalen mag ik hopen dat de universiteit dat met DUO regelt of de kosten betaald. Het kan dus in bepaalde gevallen al gauw om meer dan 10.000 euro gaan.

  7. Ik denk dat het relevant is in deze discussie te melden dat er duidelijke en concrete aanwijzingen naar boven zijn gekomen dat een bepaalde groep studenten zich niet aan het examenregelement heeft gehouden (ze zijn geassisteerd door anderen). Deze individuele studenten zijn niet zomaar het slachtoffer, er zijn duidelijke aanwijzingen dat specifiek zij gefraudeerd hebben. Of dat na twee maanden alsnog redelijk is weet ik niet.

    1. Als dit gerucht[*] correct is en blijkt dat deze studenten de software gesaboteerd/uitgeschakeld hebben om (ongezien) assistentie te kunnen ontvangen van derden, dan verdienen zij die ongeldigverklaring.

      [*] Ik noem dit een gerucht, ik kan de betrouwbaarheid van de anonieme plaatser niet beoordelen maar het zou mij niet verbazen als het grotendeels correct is.

      1. Even aannemend dat de universiteit serieuze aanwijzingen voor fraude heeft ontvangen is zij een nader onderzoek gestart door de proctoring-beelden op te vragen. Ik neem aan dat er het een en ander aan discussie tussen universiteit en software-leverancier geweest is over waarom er geen beelden waren. Het onderzoek is binnen twee maanden afgerond. Het lijkt er op dat de universiteit zorgvuldig onderzoek heeft gedaan zonder daarbij te treuzelen. Ik denk niet dat de universiteit dit redelijkerwijs sneller had kunnen uitzoeken.

        En wat staat er in het examenreglement als “verjaringstermijn” voor fraude? Het zou me niet verbazen als de examencommissie met terugwerkende kracht resultaten ongeldig kan verklaren.

    1. Ik denk dat van het bestuursorgaan zijnde de universiteit eerder zal worden gezegd dat die in redelijkheid deze keuze mocht maken. Het is geen absurde keuze als je signalen uit je software krijgt, dat je dan een verdenking koestert. En dan kom je al snel bij “de examencommissie beslist en daarmee basta”. Het alternatief is ook een diploma met een geurtje, en rechters zijn denk ik wel gevoelig voor het argument dat we dat niet moeten willen met z’n allen. (Ik zeg dit omdat rechters ook ongevoelig blijken voor het argument dat studenten thuis privacy verdienen.)

      De technologieleverancier heeft onrechtmatig gehandeld door zó belangrijke software zó slecht foutafhandeling te laten doen. En nee, hun EULA is totaal irrelevant want je hebt geen contractuele relatie met ze. Maar onrechtmatig is onrechtmatig.

      1. Maar is het dan niet zo dat de student zijn/haar schade moet verhalen op de universiteit (die hebben immers software gebruikt met problemen) en dat de universiteit deze schade dan moet verhalen op de leverancier?

        De student heeft geen contract met de leverancier waarop ze kunnen acteren en heeft ook geen enkele invloed gehad op de keuze van leverancier.

        Anders is het wel heel makkelijk voor de universiteit om maar het goedkoopste van het goedkoopste te nemen. Als het niet werkt hebben zij geen probleem (en mogelijk extra inkomsten van collegegeld). En de student staat met lege handen, want de leverancier heeft geen middelen de studenten te compenseren (want goedkoopste van goedkoopste = geen geld in kas)…

          1. Waarom twijfel je daaraan?

            In de meeste software zitten wel gebreken, maar in deze case is het een fundamenteel gebrek: De software doet niet wat hij moet doen: detecteren en documenteren van mogelijke fraude.

            Als een student een praktikum moet doen, en de universiteit stelt daar een defect tweederangs meettoestel voor beschikbaar, dan kan de student er toch niets aan doen dat het meettoestel verkeerde waarden geeft. Dan is hij daardoor toch niet gezakt voor zijn praktikum?

            Misschien is het inzetten van software met gebreken op zich niet onrechtmatig, maar het afwentelen van die gebreken op de onwetende, verplichte, gebruiker is dat wel.

          2. Levert de universiteit niet gewoon een dienst ‘opleiden’ waar die software bij hoort.

            Stel dat dit probleem veroorzaakt blijkt door defecte software die de universiteit heeft gekozen voor het leveren van die dienst. Zijn ze dan niet nalatig geweest bij het leveren van de dienst en daarmee verantwoordelijk voor eventuele extra kosten die gemaakt moeten worden voor het alsnog nakomen van de overeenkomst.

  8. Maar als ik als ouder (of wie dan ook) met VNC mee kijk op het scherm van de leerling, en dan hints geef over het antwoord. Daar merkt de onderwijsinstantie nog niets van. Net zo veiling als online stemmen. “Zeg vrouw, ik wil dat jij op partij XYZ stemt, want anders vallen er klappen” Online is voor dit soort zaken geen optie.

  9. Dus de leverancier (universiteit) faalt grandioos en legt dan de kost bij de klant.

    Van een simpele autofabrikant zouden we dat nooit accepteren.

    Een leukere wordt nog als er schade volgt door de geïnstalleerde software “proctoring”, niet iedereen kan zich een wegwerp laptop permitteren op een apart LAN segment.

  10. Is dit niet ook een datalek dat gemeld moet worden? Persoonsgegevens waren twee maanden lang niet beschikbaar of zijn permanent verloren en dat heeft aanzienlijke consequenties voor de rechten en vrijheden van de betrokkenen. Daarvoor zou dan de EUSoL verantwoordelijk zijn, ongeacht of zijn verwerker zich aan afspraken houdt.

        1. Ik verwacht hier te zijner tijd het een en ander over te lezen op uitspraken.rechtspraak.nl. Dan hebben zowel universiteit als student(en) hun zegje kunnen doen.

          P.S. Als er iemand een URL heeft met de feiten over deze affaire (bij voorkeur van beide zijden) dan zou ik die pagina graag lezen.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.