De politie heeft het socialmediabeleid aangepast voor agenten die bijvoorbeeld op Instagram of X zitten. Dat meldde RTL Nieuws vorige week. Hierdoor zijn er persoonlijke accounts van wijkagenten verdwenen. Diverse lezers vroegen zich af of dat zomaar kan, dat een werkgever ‘beleid’ invoert of aanpast en dat je dan je socialmediaaccount moet stoppen?
RTL belde een voorlichter en kreeg zowaar inhoudelijk antwoorde:
Een woordvoerder van de korpsleiding bevestigt dat er ‘een kleine aanpassing’ is geweest in het beleid. “We willen een eenduidig socialmediabeleid, zodat alle collega’s eenzelfde soort naam voor hun profiel gebruiken.” Volgens de woordvoerder hoefde deze operationeel expert, zoals zijn functie officieel heet, niet helemaal te stoppen met zijn account, maar moest hij zijn naam veranderen. “Zodat het account niet aan de persoon hangt.Het lijkt er dus op dat de politie deze accounts wil verbinden met de werkgever. Zoals ik het lees, moet men in staat zijn het account aan een collega te geven. En dan is “politieteam Utrecht binnenstad” handiger dan “wijkagent Tim”, zeg maar.
Juridisch zie ik daar wel een grondslag voor. Zo’n socialmediaaccount beheer je tijdens je werk en het gaat over werk. Dat is dan een dienst afgenomen door de werkgever, en dat de werknemer dit op eigen houtje deed en het misschien aan een eigen Gmailadres koppelde in plaats van zijn werknemersmail is dan niet relevant.
(Het deed me denken aan Giel Beelen die in 2017 zijn social media moest inleveren toen hij wegging bij de publieke omroep. Maar dat is volgens mij nooit juridisch uitgevochten.)
Dit zie ik terug in het oude(?) socialmediabeleid uit 2020:
In het verlengde van webcare is het goed om te benoemen dat accounts die namens de politie spreken op social media geen persoonlijk eigendom zijn van de beheerder, maar een middel om te communiceren met burgers.Je kunt als agent ook een privéaccount hebben, maar dat moet dan gaan over “persoonlijke intresses, hobby’s en/of passies” en niet over je werk als politieagent. Volgens RTL zijn er nu nieuwe richtlijnen, maar die kan ik even niet vinden.
Arnoud
Ik snap het beleid wel. Maar ik heb juist van een social media expert gehoord dat het voor SEO/algoritmen juist goed is om experts zelf aan het woord te laten, vanuit hun eigen account.
Denk je dat de politie wat geeft om SEO? Ze hebben een monopolie wat betreft politiediensten, dus of ze hoog of laag scoren op Google, zou ze eigenlijk worst moeten zijn.
(en vanuit het oogpunt van effectieve besteding van belastingcenten zou ik zelf ook liever hebben dat ze zich op hun kerntaken richten dan op social media, en al helemaal op beleid daarover en al helemaal op geschillen uitvechten over hoe dat beleid te interpreteren)
Lijke me dat aanwezig zijn op social media, zeker voor wijkagenten, valt onder het kopje Bekrachtigen. Zeker als je het over Bekrachtigen hebt bij het jongere segment van de bevolking.
Hmm, ik kan me er iets bij voorstellen dat dat onder hun taak valt, maar ik kan me ook goed voorstellen dat juist het deel van jongere bevolking dat geen bekrachtiging nodig heeft dat social media account leest, en dat het andere deel dat niet doet.
Ik snap het niet helemaal, Arnoud, maar misschien mis ik een deel van het verhaal.
1) Wijkagent Tim start op eigen initiatief, en verbonden aan een eigen emailaccount, een social media account en na een paar weken blijken dat posts over zijn werk aanslaan, dus daar focust hij zich op. 2) Management vind dat eigenlijk wel best, dus laat toe dat dat in werktijd beheerd wordt. 3) Er komt een social media beleid dat accounts die namens de politie spreken van de politie zijn.
Waar zit nu precies de eigendomsoverdracht?
Enerzijds zeg je in je blog: bij stap 2 (maar ik zie zelf niet precies in waarom. Als ik mijn banksaldo raadpleeg onder werktijd wordt de bankrekening ook niet ineens van de werkgever) Anderzijds zeg je: bij stap 3, vanwege beleid. Maar hoe kan beleid (of dat uitgeschreven is, is daarbij irrelevant) de basis vormen voor eigendomsoverdracht?
Het grote punt is: Alle argumenten die je noemt zijn eenzijdig bepaald vanuit de politie. Waar zit in dit verhaal het akkoord van wijkagent Tim met de overdracht? Of je het nu verpakt als ‘beheer is gedaan onder werktijd’ of ‘beleid’, het blijven, mijns insziens, mooie verpakkingen voor ‘afpakken, niet goedschiks, dan kwaadschiks’.
Maar misschien mis ik iets?
Volgens mij is social media niet een eigendom wat valt onder eigendomsrecht. Het is volgens mij ook irrelevant dat Wijkagent Jan zijn social media-account is aangemaakt met een privé e-mailadres, dit valt volgens mij gewoon onder werk wat redelijkerwijs verbonden is aan de taakomschrijving van een wijkagent. Check https://www.politie.nl/informatie/dit-doet-een-wijkagent.html .
Ik citeer uit Arnouds blog over Giel Beelen:
‘Als uit de omstandigheden duidelijk is dat jij én de werkgever dit bedoelde als zakelijke actie, dan is het een contract op naam van de werkgever. Er is dus geen hard criterium, en ook “onder werktijd beheerd” is niet genoeg.’
Ik wil nog wel geloven dat het onder de taakomschrijving van een wijkagent valt.
Maar dat is lang niet voldoende: – het aangaan van het contract (het social media account aanmaken) moet dus BEDOELD ZIJN als zakelijke actie. Dat vereist van de kant van de werkgever een opdracht (mag impliciet, maar zonder opdracht kan er geen ‘bedoeling’ zijn) en die zie ik niet, en dat vereist van de kant van de werknemer ook een acceptatie dat het aanmaken van DAT SPECIFIEKE ACCOUNT een zakelijke actie is, en zolang die acceptatie niet expliciet is, weet je nooit of die er was. – en het bovenstaande moet ook al zo geweest zijn toen het account werd aangemaakt, niet langzamerhand zo geworden zijn door eenzijdige acties van het management.
In dit scenario heeft de socialemediadienst een duidelijke link met het werk. Dat is fundamenteel anders dan een privézaak regelen onder werktijd, zoals met jouw bankrekening. Daarmee krijgt zo’n account toch een werk-karakter.
De politie heeft vanuit de Ambtenarenwet iets meer ruimte om werknemers te controleren. Zo bepaalt artikel 10 lid 1 Ambtenarenwet expliciet dat “De ambtenaar onthoudt zich van het openbaren van gedachten of gevoelens (…) indien door de uitoefening van deze rechten de goede vervulling van zijn functie of de goede functionering van de openbare dienst, voor zover deze in verband staat met zijn functievervulling, niet in redelijkheid zou zijn verzekerd.” Je moet dus als ambtenaar neutraal zijn, maar een verplichting “alleen praten over je werk vanuit je rol als ambtenaar” kan daar zeker ook bij. Oftewel: praten over politiewerk doe je als agent, niet als privépersoon die toevallig die functie heeft. En wie als agent praat, moet de regels voor agenten in acht nemen.
Tja, ik zie dat toch lichtjes anders. Ik wil even focusen op ‘indien door de uitoefening van deze rechten de goede vervulling van zijn functie of de goede functionering van de openbare dienst, voor zover deze in verband staat met zijn functievervulling, niet in redelijkheid zou zijn verzekerd.’
‘niet in redelijkheid zou zijn verzekerd’ geeft al aan dat in een dergelijke formulering ervan is uitgegaan dat die openbare dienst een zekere robuustheid heeft die toelaat dat een bepaalde mate van dissentie best geaccepteerd kan worden.
‘Uitoefening van deze rechten’ geeft aan dat het in principe rechten zijn, en dat geformuleerde beperkingen daarop daarom smal geinterpreteerd moeten worden. Ik leid daaruit af dat de ‘mening’ nogal flink moet afwijken van het officiele beleid voordat die wordt gezien als vallend onder dit artikel, een andere mening over een klein punt valt daar niet onder.
Sowieso zal de wetgever ervan zijn uitgegaan dat de samenleving wel begrijpt dat de ambtenaren professionals zijn die goed hun best doen om hun persoonlijke mening hun werk niet te laten beinvloeden, zodat hun persoonlijke mening sowieso (tenzij er tegenindicaties zijn) als die geuit wordt, niet meteen gezien wordt als uitlating van de openbare dienst.
Kortom: voor mij is dit artikel iets om grootschalige geuite en/of ernstig afwijkende meningen mee aan te pakken, niet om een anderszins goed functionerende ambtenaar monddood te maken. In tegenstelling tot jou denk ik dus niet dat een verplichting tot “alleen praten over je werk vanuit je rol als ambtenaar” daar bij kan.
Maar goed, verschillende meningen….
Ik kan me best voorstellen dat het zo niet meer hoeft voor de wijkagent.
Voor je het weet moet die elk bericht voorleggen ter goedkeuring aan de communicatieverantwoordelijke en leidinggevende.
Of erger verplicht berichten plaatsen waar hij het niet eens is, bv. een foto van de leidinggevende in zijn nieuw uniform. en zo kan ik er me nog wel een aantal voorstellen.
Wanneer de agent als mederwerker van de Nationale Politie, dus uit hoofde van zijn functie (ex officio), gebruik maakt van een social media account is de Archiefwet 1995 van toepassing op de daar geplaatste berichten (bericht=document=archiefstuk). Dit account valt onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid (zorgdragerschap) van de korpschef. De selectielijst van de Nationale Politie is op deze berichten van toepassing (zie bijvoorbeeld https://www.nationaalarchief.nl/sites/default/files/field-file/Selectielijst%20nationalepolitie_terinzage.pdf).
Welke eisen mag de politie stellen aan een sociaal media account wat de agent als privé persoon begonnen is en waarop naast berichten gerelateerd aan het werk bij de politie ook berichten over de hobby van de agent staan? Hoeveel verschil maakt het als de politie-berichten niet op verzoek van de politie-organisatie geplaatst zijn?