Internetrecht door Arnoud Engelfriet

GDJ / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Toevallig vond ik een vonnis waarin Youtube vrijgesproken wordt vanwege hun weghalen van een antivax video met een interview met Tweede Kamerlid Wybren van Haga. De video’s werden van YouTube verwijderd omdat deze in strijd zouden zijn met het Covid-beleid van het platform. Omdat dit conform beleid was gegaan, mocht Youtube dit doen. Maar hoezo heeft een platform een reglement nodig? Een café mag toch ook zonder schriftelijk beleid mij eruit gooien als ik irritant doe?

Het is inderdaad zo dat een social media dienst gewoon een privaat bedrijf is en dus mag weigeren diensten te leveren, net zoals een café je een biertje mag weigeren te verkopen omdat je kop hen niet aanstaat of je eruit zetten omdat je irritant doet naar andere mensen.

Alleen is hier een complicatie: bij Youtube héb je al een dienst, een duurovereenkomst zeggen we dan in juridische taal. En dat is iets anders dan aanwezig mogen zijn in een caféruimte en steeds een productaankoop doen. Een aanbod (verzoek tot offerte, handopsteken) weigeren is juridisch een stuk simpeler dan een bestaande overeenkomst opzeggen. Voor dat laatste heb je een goede reden nodig, en “deze server is mijn eigendom net als dat café” is niet goed genoeg.

Werk je met huisregels (algemene voorwaarden), dan kom je al een stuk sneller aan die goede reden, want overtreding van de voorwaarden van een overeenkomst noemen we juridisch een tekortkoming en op grond daarvan mag de wederpartij een overeenkomst opzeggen.

Heb je geen expliciete regel, dan wordt het lastiger maar niet onmogelijk. Je doet dan juridisch gezien een beroep op de aanvullende werking van redelijkheid en billijkheid: dit stáát nergens maar kom op, je snapt dat dit gewoon deel van de afspraken is. Dat je niet off-topic mag gaan, is bij veel forums geen expliciete regel maar afgezien van hardnekkige trollen snapt iedereen het als ze daarop aangesproken worden.

De lastiger vraag is of zo’n regel zelf redelijk is. In principe mag je zelf je regels maken, maar hoe groter je platform hoe groter je verantwoordelijkheid naar de maatschappij toe. Zeg maar net zoals de Consumentenbond niet zomaar een mening mag blèren over een product zonder onderbouwing vanwege hun maatschappelijke omvang.

Aansluiten bij wetenschappelijke consensus en overheidsbeleid lijkt mij voor een op algemeen publiek gericht forum een prima keuze. Waarmee ik niet wil zeggen dat ieder algemeen forum dat zou moeten, of dat een andere keuze onredelijk is, maar het lijkt me niet onredelijk dat Youtube die keuze maakt.

Arnoud

Een lezer vroeg me:

Ik las dat in augustus tijdens de Defcon-hackerconferentie de zoekmachine Punkspider opnieuw gelanceerd zal worden. Deze zal dan dagelijks miljoenen websites op kwetsbaarheden scannen. De resultaten zijn vervolgens via de zoekmachine te vinden, wat volgens de ontwikkelaars voor een veiliger web moet zorgen. Hoe is dat in vredesnaam legaal, laat staan ethisch verantwoord?

Of het legaal is, komt echter neer op de vraag wat Punkspider precies doet met hun doorzoekactie. Het leest als een vorm van portscannen, men toetst op bekende kwetsbaarheden zoals SQL injectie of cross-site scripting.

Zo te lezen publiceert men niet in detail welke kwetsbaarheid gevonden is, alleen grofweg “deze site is kwetsbaar voor gegevensdiefstal vanwege SQL injectie, laat hier niets achter alsjeblieft”. (Ik zag al de categorie “dumpster fire” dus ik hoop dat de boodschap overal in zulke duidelijke taal gecommuniceerd wordt.)

Portscannen en onderzoeken naar kwetsbaarheden is strafbaar wanneer je het doet met de bedoeling (het “oogmerk”, juridisch gezegd) om daarna computervredebreuk te plegen, of om anderen aan te zetten dat te doen. De Punkspider-eigenaren zijn dat zeker niet zelf van plan, zij publiceren immers deze rapporten juist zodat brakke sites de beoel eindelijk eens repareren en er dus géén computervredebreuk gaat plaatsvinden.

Blijft dus over, zetten zij criminelen aan tot misbruik van de gevonden kwetsbaarheden? Dat lijkt me op het eerste gezicht niet het geval. Ik zie dus niet meteen het strafbare aan deze zoekmachine, tenzij blijkt dat men het wel héél eenvoudig maakt om met een gegeven exploit direct een inbraak uit te voeren. Daarvoor moeten we de definitieve publicatie afwachten, maar het lijkt me sterk.

Arnoud

ds30 / Pixabay

Tijdens een zitting bij het Gerechtshof in Leeuwarden is dinsdagochtend een 71-jarige man uit Assen aangehouden, las ik in de Leeuwarder Courant (spiegel). Hij maakte daar heimelijk geluidsnames van een zitting, en wel ten behoeve van het slachtoffer dat thuis was. Het Hof noemt het een “unieke situatie”; de verdachte en zijn advocaat hebben allebei aangifte gedaan. Ik moet zeggen, dit voelt erg raar aan.

Een medewerker van de parketpolitie zag tijdens de hogerberoepzitting van een diefstalzaak dat een man op de publieke tribune bezig was met opnames maken op zijn iPhone. Dat is verboden onder de huisregels van de rechtbanken. De reden daarvoor is niet dat rechters heel ouderwets zijn, maar omdat kort gezegd het de waarheidsvinding niet ten goede komt.

De Raad voor de Rechtspraak publiceert regelmatig motivaties waarom zij pers of opnames niet toestaat. Een korte selectie:

• “De rechtbank heeft aanwijzingen dat de opnames verdachtes vrijheid om open en eerlijk te verklaren zeer waarschijnlijk belemmert.”
• “Vanwege veiligheidsrisico’s heeft de voorzitter in deze specifieke zaak het verzoek van het Openbaar Ministerie ingewilligd en daarom mogen de officieren van justitie niet in beeld worden gebracht. “
• “Dat bezwaar honoreert de voorzitter gelet op de zorgen van de verdediging over stigmatisering of negatieve beeldvorming bij die media-aandacht.”
• “Het verzoekschrift dat tijdens de zitting besproken wordt, gaat over het houden van een getuigenverhoor in een in veel opzichten gevoelige kwestie waarmee grote financiële en andere belangen gemoeid zijn. Het is van belang om die bespreking in alle rust te kunnen laten plaatsvinden. “

Bij een geheime opname zou dat niet moeten spelen, je weet per definitie niet dat dat gebeurt. Maar die risico’s van misbruik en dergelijke spelen dan net zo goed, daarom is het stiekem afluisteren en opnemen van gesprekken strafbaar gesteld (art. 139a en 139b Strafrecht).

Mijn eerste gedachte was wel: hoezo is dit afluisteren, je kunt moeilijk volhouden dat je een privégesprek aan het voeren bent in een openbare rechtszitting. Maar de wet gaat verder dan alleen met een richtmicrofoon twee babbelaars op een bankje op band krijgen. Het wetsartikel is al wat ouder, bij invoering (1967) zei de minister:

[Overigens] moet in het wetsontwerp het woord „afluisteren” niet worden opgevat in de beperkte zin van: „ongemerkt of heimelijk luisteren”, zoals dit in het gewone spraakgebruik wel geschiedt. Onder „afluisteren” wordt in het wetsontwerp, evenals trouwens in wetsontwerp no. 8911, verstaan elk luisteren naar een gesprek door een buitenstaander, het „beluisteren” dus.

Natuurlijk voelt het behoorlijk paradoxaal: een rechtszitting is openbaar, je mag van alles verslag doen achteraf dus hoezo ben je dan aan het “afluisteren” als je dat verslag niet maakt door meeschrijven maar door opnemen. Maar de kern is dus dat het opnemen de rechtszaak verstoort en daarom niet mag.

Arnoud

Via Twitter: HI EXCUSE ME, I just found out the the prof for this online course I’m taking died in 2019 and he’s technically still giving classes since he’s literally my prof for this course and I’m learning from lectures recorded before his passing ……….it’s a great class but WHAT Het blijkt te gaan om… Lees verder

Zanger en entertainer Gordon is een petitie gestart waarmee hij wil zorgen dat anoniem reageren op internetfora en sociale media niet meer mogelijk is. De SBS-presentator vindt dat mensen een identiteitsbewijs moeten indienen voordat ze een account kunnen aanmaken. “Ik wil ervoor zorgen dat er jurisprudentie komt waar andere collega’s die gestalkt worden of van wie naaktfoto’s worden… Lees verder

Een onafhankelijke toezichtsraad van Facebook heeft in zijn eerste vijf in behandeling genomen zaken geoordeeld dat Facebook vier keer een foute beslissing maakte door berichten van zijn sociale media te verwijderen. Dat meldde Nu.nl onlangs. Gebruikers kunnen bij de toezichtsraad aankloppen als zij vinden dat Facebook actie onderneemt die indruist tegen de vrijheid van meningsuiting en… Lees verder

Twitter heeft de ban op de account van de Amerikaanse president Trump, @realDonaldTrump, een permaban gegeven.  Dat meldde heel internet, waaronder Tweakers, afgelopen weekend. Aanleiding voor de aangescherpte handhaving op de account van de president is de bestorming van het Capitool door pro-Trump-demonstranten, op 6 januari. Voor velen riep dit vragen op, met name of… Lees verder

De Nederlandse ethische hacker Victor Gevers heeft vorige week naar eigen zeggen het Twitter-account van Donald Trump gehackt. Dat meldde Tweakers vorige week. Het wachtwoord (maga2020!) was eenvoudig te raden, zegt Gevers tegen Vrij Nederland. VN zegt ook dat er sterke aanwijzingen zijn dat Gevers achter een beruchte tweet van de president zat. Het gaf de… Lees verder

Een lezer vroeg me: Er zijn beperkingen bij het doorgeven van het e-mailadres aan derden. Maar contactgegevens doorgeven via WhatsApp is een standaard feature. Het zijn weliswaar geen e-mailadressen, maar kan dat volgens de wet zo maar? Voor het doorgeven van e-mailadressen, 06-nummers en alle andere contactgegevens van personen (ook indien voor zakelijk contact) gelden gewoon dezelfde… Lees verder

Facebook mag pagina’s offline halen die in strijd zijn met haar eigen COVID-19 beleid, las ik bij Rechtspraak.nl. Dat is gek, want Youtube mocht laatst juist niet bepaalde video’s offline halen omdat ze in strijd waren met haar eigen regels. De betreffende Facebook-regels dateren uit januari. Sinds die tijd “werkt Facebook samen met wereldwijde organisaties zoals… Lees verder