Internetrecht door Arnoud Engelfriet

AlLes / Pixabay

Een lezer vroeg me:

Mag ik drones die herhaaldelijk boven, voor en achter mij zijn uit de lucht schieten met een drone blaster?

Logisch dus dat mensen daar wat aan willen doen. In 2017 hadden we een rechtszaak over een buur die een drone uit de lucht schoot met een luchtbuks. Dit leverde een schadeclaim op van de piloot, die vervolgens 50/50 werd verdeeld omdat beide partijen schade hadden.

Een drone-blaster is niet een populaire naam voor een luchtbuks met antidronemunitie, maar een /jammer/ die de besturing van de drone verstoort. Een voorbeeld is de DroneBlaster MKIII:

With its fully integrated rifle style, the DroneBlaster™ MKIII Tactical Anti-Drone Gun is a hand-held tactical drone jammer which is capable of disrupting multiple RF frequency bands simultaneously without compromising safety or risking collateral damage.

Lastig is natuurlijk dat de inzet van jammers als deze in Nederland in beginsel verboden is. Er zijn uitzonderingen (zoals in het Vrijstellingsbesluit IVD en nog een paar) maar die zijn gericht op specifieke organisaties of personen toestaan om jammers te gebruiken. Er is geen grond voor gewone burgers om met jammers de werking van drones te verstoren. Ook de verkoop van zulke apparaten is niet toegestaan, in de hele EU niet trouwens.

Arnoud

Het journalistieke platform De Correspondent heeft vandaag een deepfake-filmpje van demissionair premier Mark Rutte geplaatst, las ik bij het Algemeen Dagblad. In de neptoespraak, die amper van echt te onderscheiden is, luidt Rutte de noodklok over de klimaatveranderingen en kondigt hij aan verregaand beleid door te voeren. “Een toespraak waarvan we vinden dat de premier die zou moeten geven”, zo rechtvaardigt het medium haar stap. Er was meteen de nodige kritiek: ondergraaf je als journalist zo niet bepaalde kernbeginselen, als je meewerkt aan het normaliseren van deepfakes? Maar ook juridisch: mag dat wel, zo iemand deepfaken?

Zoals wel vaker bij juridische vragen: er mag niets zomaar, het zit hem eigenlijk altijd in de details. Er is geen specifiek wetsartikel dat het publiceren van deepfakes verbiedt, afgezien van deepfakeporno (art. 139h Strafrecht). Je moet dus eigenlijk altijd even verder kijken, wat is de inhoud of strekking van de video en wat vinden we daarvan.

Een voor de hand liggende insteek is smaad: je kunt met een deepfake iemand voor gek zetten, door hem of haar iets te laten zeggen dat niet waar is. Of door het gezicht te monteren in een aanstootgevende of beledigende context, zoals bij vervalst bewijs dat die persoon een misdrijf zou plegen. Die zal daarop aangekeken worden, en dat is in principe wel te zien als een aantasting van diens eer of goede naam.

Een andere mogelijkheid is het portretrecht en/of de AVG, door te zeggen dat er geen redelijk belang (art. 21 Auteurswet) dan wel geen gerechtvaardigd belang (art. 6 sub f AVG) is om het portret zo te manipuleren en te vertonen. Dat is iets makkelijker aan te tonen dan smaad, maar er is wel een probleem: is er inderdaad geen belang?

Specifiek bij deze deepfake zie ik dat namelijk wel, getuige de uitgebreide verantwoording van de Correspondent. Ik citeer:

Om de toekomst van ons land veilig te stellen zijn verregaande maatregelen nodig. Politiek leiderschap is daarvoor essentieel. Rutte heeft dit leiderschap tot nu toe niet getoond; integendeel, hij grijpt vaak terug op sussende uitspraken als ‘We moeten een leuk leven kunnen blijven leiden’ en ‘Ik ben niet van de sweeping statements’. Dat laatste zei hij nota bene toen hij in juli dit jaar de schade van de overstromingen in Limburg opnam.

Dat wil natuurlijk niet zeggen dat iedere deepfake met Rutte erin, of iedere deepfake waarin een politicus een controversieel (of tegengesteld) standpunt inneemt, automatisch legaal is. Die belangenafweging uit de wet moet je elke keer opnieuw maken, en er is geen algemene lijn.

Arnoud

GDJ / Pixabay

Het Openbaar Ministerie heeft twee kanalen van complotdenkers op chatapp Telegram laten blokkeren, las ik bij de NOS. Daar werden onder andere complottheorieën gedeeld over satanisch-rituele kindermoorden, door de blokkade kunnen er geen nieuwe berichten worden geplaatst. Het is voor zover bekend voor het eerst dat justitie met succes Telegram-groepen heeft laten blokkeren. En dat riep vragen op bij lezers, want hoezo is er dan geen gerechtelijk bevel nodig eerst?

Een tussenpersoon die een communicatiedienst verleent bestaande in de doorgifte of opslag van gegevens die van een ander afkomstig zijn, wordt bij een strafbaar feit dat met gebruikmaking van die dienst wordt begaan als zodanig niet vervolgd indien hij voldoet aan een bevel als bedoeld in artikel 125p van het Wetboek van Strafvordering.

Dit is een behoorlijke verbetering ten opzichte van het ‘oude’ artikel 54a, dat eigenlijk niet meer bepaalde dan dat de officier zo’n bevel kon geven op machtiging van de rechter-commissaris (zie de discussie over het meervoud daarvan).

De directe aanleiding in dit geval betreft zo te lezen het ernstig soort misdrijven waarbij deze bevoegdheid inderdaad mogelijk is:

Afgelopen week werd er aangekondigd dat op een nieuw kanaal video’s zouden worden geplaatst met bedreigende, opruiende en lasterlijke inhoud. Daarop heeft het OM besloten om maatregelen te nemen. De rechter oordeelde eerder al dat die video’s verboden inhoud bevatten en niet meer online mogen komen. Ook stond er op de nu geblokkeerde kanalen oudere content die strafbaar en bedreigend is.

Arnoud

De researcher die een ernstige bug bij messaging dienst Telegram meldde, heeft afstand gedaan van de $1000 beloning omdat er geheimhouding aan gekoppeld was, las ik bij Ars Technica. Als verantwoordelijk security-onderzoeker had Dmitrii (geen achternaam) deze netjes gemeld. Telegram moedigt dat ook aan, en je kunt zelfs een bug bounty krijgen. Maar het was nog moeilijk genoeg om… Lees verder

LinkedIn moet het verwijderde profiel van Tweede Kamerlid Wybren van Haga van de rechter binnen drie werkdagen terugplaatsen, meldde de NOS gisteren. Negen specifieke verwijderde berichten hoeven niet te worden teruggezet, en Linkedin hoeft haar handelen niet te rectificeren. Het is voor zover ik weet de eerste keer dat een sociaal medium door de Nederlandse… Lees verder

Een lezer vroeg me: Toevallig vond ik een vonnis waarin Youtube vrijgesproken wordt vanwege hun weghalen van een antivax video met een interview met Tweede Kamerlid Wybren van Haga. De video’s werden van YouTube verwijderd omdat deze in strijd zouden zijn met het Covid-beleid van het platform. Omdat dit conform beleid was gegaan, mocht Youtube dit… Lees verder

Een lezer vroeg me: Ik las dat in augustus tijdens de Defcon-hackerconferentie de zoekmachine Punkspider opnieuw gelanceerd zal worden. Deze zal dan dagelijks miljoenen websites op kwetsbaarheden scannen. De resultaten zijn vervolgens via de zoekmachine te vinden, wat volgens de ontwikkelaars voor een veiliger web moet zorgen. Hoe is dat in vredesnaam legaal, laat staan… Lees verder

Tijdens een zitting bij het Gerechtshof in Leeuwarden is dinsdagochtend een 71-jarige man uit Assen aangehouden, las ik in de Leeuwarder Courant (spiegel). Hij maakte daar heimelijk geluidsnames van een zitting, en wel ten behoeve van het slachtoffer dat thuis was. Het Hof noemt het een “unieke situatie”; de verdachte en zijn advocaat hebben allebei… Lees verder

Via Twitter: HI EXCUSE ME, I just found out the the prof for this online course I’m taking died in 2019 and he’s technically still giving classes since he’s literally my prof for this course and I’m learning from lectures recorded before his passing ……….it’s a great class but WHAT Het blijkt te gaan om… Lees verder

Zanger en entertainer Gordon is een petitie gestart waarmee hij wil zorgen dat anoniem reageren op internetfora en sociale media niet meer mogelijk is. De SBS-presentator vindt dat mensen een identiteitsbewijs moeten indienen voordat ze een account kunnen aanmaken. “Ik wil ervoor zorgen dat er jurisprudentie komt waar andere collega’s die gestalkt worden of van wie naaktfoto’s worden… Lees verder