Mijn ex-werkgever blijft mijn stem gebruiken, mag dat?

Photo by SlashRTC on Pixabay

Via Reddit:

Zoals de titel al aan heeft gegeven: mijn vorige werkgever gebruikt nog de telefoonbandjes welke ik vorig jaar heb ingesproken. Ik ben nooit telefoniste of een assistente geweest, het is mij toen gevraagd omdat ik (blijkbaar) duidelijk articuleer en dit heb ik uit loyaliteit naar het werk gedaan. … Ik heb aangegeven dat ik wil dat ze de bandjes vervangen. Helaas is dit tot op heden nog niet gedaan door ’tijdsgebrek’.
Laten we zeggen dat het hier gaat om audiofragmenten voor het telefoonsysteem, de bekende “Welkom bij Voorbeeld punt kom, de wachttijd bedraagt – drie – minuten” teksten dus. Nuttig voor het werk als die mooi opgenomen zijn, en ergens ook wel leuk dat je een ‘eigen’ stem hanteert in plaats van een generieke stemacteur of AI gegenereerd.

Of je als werknemer na uitdiensttreding er wat tegen kunt doen, hangt in eerste instantie af van de vraag of deze audiofragmenten een persoonsgegeven zijn. In 2020 oordeelde de rechter dat dit zo was, bij gespreksfragmenten die in een muziekwerk waren opgenomen. Punt daarbij was wel dat je vrij eenvoudig de spreekster daarvan kon achterhalen met een internet-zoekopdracht.

Bij deze generieke en keurig uitgesproken teksten lijkt het me een heel stuk lastiger om de link met de ex-werknemer te leggen. Collega’s zullen het wellicht nog weten, maar dat is een heel stuk indirecter dan in die zaak uit 2020. Ik heb dus moeite met de conclusie dat het persoonsgegevens zijn.

Maar stel dat ze dat wel zijn. Dan kom je bij het recht op vergetelheid (artikel 17 AVG). In beginsel moeten de opnames dan weg en moet de werkgever een nieuwe stem zoeken. Maar er zijn uitzonderingen. Aan toestemming intrekken komen we niet toe, want werknemers kunnen geen toestemming geven.

De enige grond voor de werkgever is dus het gerechtvaardigd belang. De werknemer kan dan nu bezwaar maken (artikel 21) en de werkgever moet dan “prevalerende dwingende gerechtvaardigde gronden” aandragen om het voortgezet gebruik te onderbouwen.

De werknemer is eerst aan zet: die moet “met zijn specifieke situatie verband houdende redenen” aandragen waarom de werkgever er mee moet stoppen. Die kan ik uit het bericht niet halen, en ik zou ze zelf ook niet direct weten. In tegenstelling tot die ex-werknemer die van de bus af moest in 2019, is er hier niet direct een associatie tussen werk en ex-werknemer.

Hier is mogelijk nog een lichtpuntje: in de comments lees ik dat de werknemer het bij uitdiensttreding heeft aangestipt, en dat toen is toegezegd dat de opnames worden vervangen. Zo’n toezegging moet worden gehonoreerd, al moet je begrijpen dat er enige tijd nodig is om de opnames te vervangen.

Arnoud

 

23 reacties

  1. Even los van de vraag of er een juridische grondslag is, waarop de opnames moeten worden verwijderd, waar maakt de eiser zich druk om? Het komt op mij over of iemand koste wat het kost het gelijk wil halen, maar wat is nu werkelijk het belang van de eiser?

  2. Hoe verhoudt dit zich ten opzichte van de Auteurswet? Immers, de ingesproken tekst is mogelijk een creatief werk, en daarbij is het eigendom van de werkgever. Zou dit impact hebben op de juridische casus.

    Ik twijfel trouwens of je hier echt kunt spreken van een creatief werk, tenzij jouw welkomst boodschap een limerick is.

    1. Auteursrecht is een andere as, ik denk niet dat je daar wat mee kan. Stel er zit auteursrecht op die tekst, dan nog kan de werkgever daarmee niet betogen dat hij de geluidsopnames mag gebruiken. Auteursrecht gaat over anderen iets verbieden. Dus de werkgever kan dan de concurrent verbieden de opnames in haar voice response systeem te gebruiken, meer niet.

      1. De manier waarop de (standaard) tekst is uitgesproken was blijkbaar relatief bijzonder, en daar kan dus best wel auteursrecht op rusten.

        De vraag is of dit wel overgedragen is van de vraagsteller naar zijn ex-werkgever. Als hij dat als gunst gedaan heeft, zonder dat hij dat als werknemer moest doen, kan best wel betoogd worden dat de vraagsteller nooit het auteursrecht heeft overgedragen en tijdelijke toestemming voor het gebruik heeft gegeven, die hij natuurlijk kan intrekken (dit gaat niet over toestemming als werknemer, maar als vrijwillig stemacteur).

        En als we nu echt creatief denken: waarschijnlijk is er wel geknipt en geplakt in de oorspronkelijke opname om tot het door de werkgever gewenste resultaat te komen: verminking. De werknemer vond dit nooit leuk maar heeft, omdat hij nu eenmaal werknemer was en ondergeschikt, daar nooit een punt van gemaakt, maar dat doet hij nu wel.

        1. Principieel zit er geen auteursrecht op hoe je een gegeven tekst voorleest of voordraagt. Dat is het gebied van de naburige rechten. Maar zowel bij auteursrecht als bij naburige rechten geldt dat je werkgever de rechten toekomen op dingen die je als deel van je werk maakt. Dat kan ook gelden bij dingen die je als uitzondering of gunst deed in plaats van dat het een formele opdracht was.

          1. Huh..? Op een nieuwe uitvoering door een andere artiest van een reeds bestaande hitsong zit toch ook weer gewoon auteursrecht? Waarom dan niet op een bijzonder mooie voordracht van een tekst die ook nog eens heel duidelijk het stempel van de maker draagt.

            1. Auteursrecht op een zogeheten mondelinge voordracht kan, maar vereist dat de voordracht zélf auteursrechtelijk creatief is. Een creatieve wijze van voorlezen is niet wat de wet bedoelt, en kan alleen als naburig recht worden gevat.

              Voor een naburig recht is vereist dat je (a) een werk (b) uitvoert. De brontekst moet een werk in de zin van de Auteurswet zijn (al mogen de rechten zijn verlopen). We moeten dus aannemen dat de voice response teksten literair zijn.

              Wat ‘uitvoeren’ is, is niet gedefinieerd in de Wet. In de T&C staat “‘Uitvoeren’ is een artistieke activiteit die moet blijk geven van enige persoonlijke inbreng.” en “Het voeren van een gesprek of het geven van een interview kan in het algemeen niet beschouwd worden als uitvoeren in de zin van deze definitie.” We moeten dus een literaire brontekst zeer expressief voorlezen.

              Ik moet nu denken aan hoe Richard Dreyfuss de iTunes EULA voorleest. Ik denk dat dit min of meer het vereiste niveau is, en vermoed dat de vraagsteller hier niet aan voldoet.

              1. Bedankt voor de uitleg.

                Wel vind ik dat je de lat voor ‘uitvoeren’ hoog legt. Het criterium ‘blijk geven van enige persoonlijke inbreng’ lijkt me IN DIT GEVAL makkelijk: de persoon is nota bene gekozen uit een groot aantal om zijn persoonlijke spreekwijze die als zeer duidelijk wordt ervaren. Hoeveel meer bewijs van ‘persoonlijke inbreng’ wil je hebben?

                1. Net als bij auteursrecht moet die persoonlijke inbreng in het werk herkenbaar zijn. De koning een lint laten doorknippen vereist weliswaar een zeer aanzienrijk persoon, maar de handeling is niet auteursrechtelijk beschermd.

                  Ik denk dat “een duidelijke stem en keurige articulatie hebben” te weinig is. Het gaat me te ver dat iedere zin van die meneer dan naburig beschermd is enkel omdat hij deze uitspreekt.

                  1. Net als bij auteursrecht moet die persoonlijke inbreng in het werk herkenbaar zijn
                    Die lat ligt ook al jaren zeer laag. Als ik een toeristenfoto van de Grand Canyon maak is die ook beschermd (want ik zal natuurlijk achteraf beweren dat ik een moment koos waarop de zonnestand kritisch was voor de belichting, en dat ik dat verbeterde door na te denken over de sluitertijd en toen bewust de sluitertijd heb bevestigd die mijn telefoon toch al voorstelde).

                    De koning een lint laten doorknippen vereist weliswaar een zeer aanzienrijk persoon, maar de handeling is niet auteursrechtelijk beschermd.
                    De handeling misschien niet, maar het doorgeknipte lint? Snede in twee stukken om te benadrukken dat deze nieuwe brug een oude brug vervangt, duidelijk nagedacht over de hoek tussen de snede en de rand van het lint, rafeling aan enkele vezels om de rechtheid van het overige deel van de snede te accentueren. Prachtig lint, duidelijk de hand van de meester…

  3. Toestemming is natuurlijk lastig in de gegeven situatie, maar stel dat de werkgever zich wél op die grondslag beroepen heeft en werknemer een toestemmingsformulier heeft laten ondertekenen. De verwerking van een persoonsgegeven heeft één grondslag (en i.c. hypothetisch toestemming). Kan de werkgever in zo’n geval, als de betrokkene die toestemming intrekt (wat altijd en op elk moment kan) ’terugvallen’ op een andere grondslag, gerechtvaardigd belang, en met terugwerkende kracht een belangenafweging documenteren om de opname onder de tweede grondslag te blijven gebruiken? Dat voelt wat vreemd.

      1. Hoe zie je dat bij een webwinkel die achteraf betalen aanbiedt? Gegevens van de klant worden in eerste instantie opgeslagen tbv. uitvoering van een overeenkomst, maar dat kan bij wanbetaling verschuiven naar gerechtvaardigd belang van de onderneming, namelijk het incasseren van een vordering.

        1. Ik zie de incasso als een verdere verwerking binnen dezelfde grondslag, omdat deze met het originele doel verenigbaar is. Incasso hoort bij het uitvoeren van een overeenkomst, de betalingsverplichting doen nakomen is gewoon iets dat binnen een contract hoort. Ik denk dus niet dat je gerechtvaardigd belang nodig hebt.

          1. In de acte van cessie staat dat de incasso/deurwaarder in opdracht van de “schuldeiser” werkt.

            Helaas is bij overheids gecontracteerde, verzekeraars, banken, telefoon, GWL coöperaties hiervan geen sprake, maar stilgezwegen doorverkoop schuldenhandel, zogenaamde rocketering. Om Dit uit te sluiten dient de schuldenaar de betreffende acte van cessie op te vragen in een WOB verzoek.

            Deurwaarders zijn bestuurders van een eigen (geregistreerd bij de kvk) rechtspersoon.

      2. Dat dacht ik ook. Tot ik recent de uitspraak van de zaak Arib tegen het presidium en de griffier van de Tweede Kamer (en gedelegeerd opdrachtgevers) las. ECLI:NL:RBDHA:2025:1138. Hierin hebben het Presidium, de Griffier en de gedelegeerd opdrachtgevers zich primair beroepen op de verwerkingsgrondslag van artikel 6 lid 1 onder c AVG en subsidiair op artikel 6 lid 1 onder f AVG (gerechtvaardigd belang).

        Ik ben geen jurist, dus mogelijk interpreteer ik primair en subsidiair onjuist, maar op mij komt het over als ‘als grondslag X niet lukt, dan onder grondslag Y’.

        In 7.17 wordt geoordeeld dat het beroep op de wettelijke plicht, de c-grond, niet slaagt. In 1.5 staat dat de rechtbank tot het oordeel komt dat verweerders “dwingende gerechtvaardigde gronden hadden voor de verwerking van verzoeksters persoonsgegevens, als bedoeld in artikel 6 lid 1 onder f AVG”.

        Dat is de subsidiaire grondslag.

        Wat mis ik?

      3. Een autoverhuurder slaat de persoonsgegevens van een klant op voor de uitvoering van de overeenkomst. Het busje wordt vervolgens voor een misdrijf gebruikt en de verhuurder verstrekt de persoonsgegevens aan de politie.

  4. Wat als de ex-werkgever een voice-clone-AI gebruikt en de bandjes vervangt door die met een geclonede stem (van de ex-werknemer) ?

    PS Ik vind het nogal kinderachtig PPS Waarom noemen we die .wav/.mp3 bestanden nog steeds “bandjes” na al die jaren op het moment dat ze in een telefonie-context worden gebruikt?

  5. Is deze taak behorende bij het arbeidsfunctie profiel?

    Of is er extra vergoed voor extra werkzaamheden? (Eigendom werkgever???) Gratis werkzaamheden VS slavernij

    Is er afstand gedaan van het ‘biologisch stem DNA’ door de werknemer? Werknemers kunnen geen toestemming geven???? Dit betekent…. ook geen afstand toe of toestemming intrekken.

    Het copyright, gebruik, tijdsduur en vergoedingen?

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.