Een lezer vroeg me:
Regelmatig lees ik dat IP-adressen als persoonsgegevens worden gezien, omdat ze tot een persoon (de gebruiker van de computer waar dat adres aan toegekend is) herleidbaar zijn. Dat klopt in theorie, maar je hebt daar de internetprovider voor nodig en die zal zonder gerechtelijk bevel niet meewerken, toch? Maar bij kentekens is de situatie hetzelfde en daarvan zegt de toezichthouder dat het géén persoonsgegevens zijn voor jou of mij, alleen voor de RDW. Waarom dat onderscheid?Dit onderscheid is inderdaad lastig uit te leggen, maar gelukkig verdwijnt het met de AVG: beide gegevens zijn vanaf 25 mei gewoon keihard persoonsgegevens voor iedereen, punt.
Ik denk dat het onderscheid vooral om historische redenen zo gegroeid zijn. Bij invoering van de Wbp is gezegd dat kentekens alleen voor de RDW persoonsgegevens zijn. Dit was namelijk de klassieke opvatting: een gegeven is alleen persoonsgegeven voor wie de persoon kan identificeren, en gewone mensen kunnen dat niet. Omdat juristen graag de wet en dit soort parlementaire stukken overschrijven in leerboeken, is de opvatting “kenteken alleen voor RDW persoonsgegeven” gemeengoed geworden. (Zei hij cynisch.)
De discussie over IP-adressen is van recenter datum en veel meer een open vraag gebleven. Onze toezichthouder was er altijd stellig in: ja, in principe wel. Daar was de nodige kritiek op, met terechte vraagtekens overigens. Pas zeer recent (oktober 2016) is er een definitieve uitspraak gekomen: ja, in principe wel. Er is immers een mogelijkheid tot identificatie van de gebruiker, en dat daarvoor een gerechtelijk bevel nodig is, is een praktijkdetail maar theoretisch niet relevant. Voor iedereen die IP-adressen verwerkt, geldt dus dat ze persoonsgegevens zijn. En ook voor kentekens dus.
Maar zoals gezegd, eigenlijk is de discussie achterhaald want de AVG (of GDPR) kent een nieuwe definitie van het begrip ‘identificeerbaar’ bij persoonsgegevens:
als identificeerbaar wordt beschouwd een natuurlijke persoon die direct of indirect kan worden geïdentificeerd, met name aan de hand van een identificator zoals een naam, een identificatienummer, locatiegegevens, een online identificator of van een of meer elementen die kenmerkend zijn voor de fysieke, fysiologische, genetische, psychische, economische, culturele of sociale identiteit van die natuurlijke persoon;Die ‘online identificator’ kan natuurlijk prima het IP-adres van de persoon zijn. En het nieuwe is dan dat de AVG zegt dat je iemand geïdentificeerd hébt. Dus niet “deze persoon is te herkennen door NAW-gegevens op te vragen voor het IP-adres 192.168.1.1” maar “deze persoon héét 192.168.1.1”. Het doet er dan dus niet meer toe of je ook nog andere identificerende gegevens te pakken kunt krijgen en hoe moeilijk dat is. (Update 2 maart 2023: behalve natuurlijk de datum en tijd waarop het aan jou toegekend is, want morgen kan een IP-adres naar iemand andes wijzen.)
Arnoud