Nieuwe voorwaarden Steam verbieden ‘class action’-rechtszaken

In de nieuwe gebruiksvoorwaarden van gamingnetwerk Steam staat dat ‘Valve en de gebruiker bij problemen samen tot een oplossing moeten komen’, en dat met name class action lawsuits verboden zijn. Dat las ik tijdens mijn vakantie bij Tweakers. Met een class action lawsuit kunnen grote groepen gedupeerden zich verenigen en een massaclaim indienen.

In de VS gebeurt dit heel vaak, met name omdat advocaten daar op no cure no pay mogen werken, maar ook omdat je niet graag je rechtssysteem laat verstoppen door honderden identieke rechtszaken. Het idee is dat als iedereen in dezelfde situatie zit, er maar één rechtszaak nodig is. En men pakt dan meteen door: de rechter kan de uitkomst algemeen verbindend verklaren, zodat iedereen in diezelfde situatie aanspraak kan maken op de schadevergoeding.

Class actions zijn voor grote bedrijven een grote zorg, want je kunt zomaar een miljoenenclaim aan je broek krijgen vanwege een clubje activisten die het voor elkaar krijgen de rechtszaak algemeen verbindend verklaard te krijgen voor al je klanten. Die natuurlijk dan graag even gratis geld komen halen. Vandaar dat men zich in alle mogelijke bochten wringt om dit te voorkomen, en één zo’n bocht bleek buitengewoon succesvol: in je algemene voorwaarden opnemen dat je afstand doet van je recht om een class action te starten dan wel daaraan deel te nemen. De Supreme Court bevestigde namelijk in begin 2011 dat je in gebruiksvoorwaarden mag bepalen dat men verplicht naar een arbitragecommissie moet stappen en afstand doet van het recht op een rechtszaak.

In Nederland ligt het iets anders. Verplichte geschilbeslechting door een derde staat op de zwarte lijst van algemene voorwaarden, oftewel zo’n verplichting is altijd ongeldig te verklaren door de consument. De enige uitzondering is als er bij bepaald is dat de consument altijd een maand of meer heeft om te beslissen alsnog naar de rechter te willen. Voor arbitrage ligt het iets genuanceerder.

Voor Nederlanders speelt er nog iets in die voorwaarden: men kan bepalen dat het recht van Californië of de rechtbank in Santa Clara bevoegd is. Ook dat kan niet zomaar: dergelijke regels zijn eveneens onredelijk bezwarend. Je kunt niet worden afgehouden van de rechter waar je volgens de wet recht op hebt. Maar het kán voordelig zijn, want het recht van Californië kan je meer schadevergoeding opleveren dan ons recht.

Arnoud