Een lezer vroeg me:
Afgelopen vrijdag vulde ik via Facebook een Deel en Win actie in om kans te maken op een tv. Er werd gezegd, “Vul een paar vragen in en win”, dat bleken 50 vragen te zijn. De eerste drie gaan over tv en de rest is allemaal gesponsord, als wilt u een nieuwe keuken, begrafenisverzekering, lening, boekenserie en weet ik allemaal wat. Uiteraard moet je op het einde je mailadres en telefoonnummer achterlaten om te winnen. Mijn mailbox zit nu al vol met nieuwsbrieven en aanbiedingen, en het lijkt me dus wachten op de telefoontjes. Dit mag toch niet zomaar?
Dit is een bekende praktijk. Buitengewoon ergerlijk, maar heel weinig aan te doen vrees ik. Behalve dan “vul dat niet in” als advies.
Juridisch gezien is het dubieus wat die bedrijven doen. Je mag mensen immers niet ongevraagd bellen of mailen met commerciële aanbiedingen. Dat vereist toestemming (opt-in), zo bepaalt de Telecommunicatiewet.
Bedrijven met acties als deze redeneren “als je interesse meldt in een nieuwe keuken, dan geef je opt-in aan alle keukenbedrijven die wij zorgvuldig selecteren voor ons partnerprogramma”. Maar dat is niet hoe opt-in werkt. Toestemming kan alleen worden gegeven als je weet waarvoor. “Ik wil graag gebeld worden voor een keukenofferte” is dus géén rechtsgeldige toestemming.
In november 2011 deelde de OPTA (tegengewoordig ACM) een stevige boete uit aan een bedrijf dat ook met deze praktijken werkte. Er werd verwezen naar zorgvuldig geselecteerde partners en sectorale opt-ins (bel mij over mijn hypotheek, stuur me informatie over keukens, dat werk). En dat mag gewoon niet:
Het is voor abonnees niet duidelijk van wie zij mailings kunnen verwachten, het wordt immers niet duidelijk wie de partners van Digital Magazines zijn. Hiermee zou een zeer brede en onbepaalde machtiging tot het verwerken van gegevens worden verkregen die volgens de wetsgeschiedenis niet als een geldige toestemming kan worden aangemerkt.
De boete werd bij de rechtbank vernietigd, maar alleen op de grond dat de OPTA niet bewezen was dat er natuurlijke personen gespamd waren (de oude Telecomwet). Wat mij betreft blijft bovenstaande gewoon overeind, ik kan me niet vóórstellen dat een rechtbank het legaal verklaart om te zeggen dat “iedereen mag mij bellen over een nieuwe keuken” een specifieke toestemming tot commercieel bellen is.
Maar goed, wat doe je eraan. Schade claimen en bewijzen is zo goed als onmogelijk. Een signaal afgeven bij de ACM kan (www.spamklacht.nl) maar dat levert geen direct zichtbaar resultaat op. Een zwarte lijst opzetten voelt wat bot, zeker omdat veel bedrijven die de contactgegevens krijgen, wordt verzekerd dat er netjes opt-in verkregen is. Plus, zijn die wel onder de indruk van een dergelijke lijst?
Arnoud