orgverzekeraars maken gebruik van omstreden tracking-software die is verstopt in e-mails aan klanten, zo meldde Radio 1 onlangs. Deze reportage was een vervolg op eerdere berichten dat onderwijsdienst DUO trackers gebruikte om te zien of studenten hun mail wel lazen, zonder dit te melden. Dat zou in strijd zijn met de AVG. DUO is ermee gestopt, de door Reporter Radio onderzochte zorgverzekeraars gaan hun privacyverklaring aanpassen maar lijken niet te stoppen. Wat dus de vraag oproept, mag dat nu wel of niet van de AVG?
Een tracking pixel is een al wat oudere truc om te achterhalen of iemand je mailbericht heeft gelezen, althans opengeklikt. Er zit dan een plaatje van 1 bij 1 pixel in de mail, en je mailprogramma haalt dat plaatje op net zoals andere afbeeldingen. Dat valt jou als lezer niet op want het is maar 1×1 pixel en bovendien wit of transparant. Maar bij het ophalen wordt je IP-adres geregistreerd, en de bestandsnaam is uniek voor jou als ontvanger zodat de afzender kan zien dat deze pixel vanuit jouw mailbericht is opgevraagd. Dat is dan het bewijs dat jij die mail hebt geopend.
In deze context is dat IP-adres een persoonsgegeven, of iets preciezer: die unieke bestandsnaam in combinatie met IP-adres en datum plus tijd van opvraging is het persoonsgegeven “persoon ed@example.com heeft de mail opengeklikt”. En dan is de AVG van toepassing.
Onder de AVG moet je allereerst een grondslag hebben. Dat zal gewoonlijk het eigen gerechtvaardigd belang moeten zijn, want toestemming vraagt geen hond en echt noodzakelijk voor een overeenkomst is het niet. Welke nieuwsbrief is zo belangrijk dat je moet moet moet weten dat deze aangekomen is? Maar een eigen belang – marketing en statistieken – dat zie ik wel. Daar staat dan natuurlijk het privacybelang van de ontvanger tegenover, maar wanneer je de vastlegging uitsluitend gebruikt voor algemene statistieken (deze truc geeft 5% meer opens, in België leest slechts 20% onze nieuwsbrief) dan denk ik dat het marketingbelang wint.
Wel moet je duidelijk informeren over de tracking. Dat zal op zijn minst in de privacyverklaring moeten gebeuren. Maar eigenlijk denk ik dat het duidelijker moet dan dat – een zin bij het “inschrijven voor de nieuwsbrief” formulier, en misschien zelfs wel een zin in de mail zelf. Hoewel dat laatst eigenlijk wat laat is, de tracking pixel is dan al ingeladen. Ook moet er een opt-out (bezwaar) mogelijkheid zijn. Dat mensen zelf blockers kunnen installeren, is wat mager. Je zult mensen dat dan uit moeten leggen. Maar ik denk dat je dan een heel eind komt.
Oh ja, dan is er ook nog de Telecommunicatiewet die in tegenstelling tot wat de Volkskrant zegt wél geldt voor tracking pixels. Er wordt immers een pixel op je computer gezet. Dat “de registratie gebeurt op de server van de afzender” is niet relevant, de Telecomwet gaat niet over waar persoonsgegevens worden verwerkt maar of er data op randapparatuur wordt opgeslagen. Maar het gaat desondanks goed, omdat dergelijke simpele analytics vallen onder de Nederlandse uitzondering op de cookiewet. Dit schendt niet of nauwelijks de privacy en is bedoeld om de effectiviteit van een geleverde dienst te meten. Dan is er geen toestemming nodig.
Dus onder de streep kom ik uit bij een kopje in de privacyverklaring “nieuwsbrief en volgsysteem” waaronder je uitlegt dat je tracking toepast, welke gegevens je vastlegt daarvoor en hoe mensen dit tegen kunnen houden. Toestemming vragen is niet nodig.
Voor DUO ligt dat anders. Dat is een overheidsinstantie, dat die mails verstuurt in de uitoefening van haar publieke taak. In dat geval is zij niet bevoegd de grondslag van het eigen gerechtvaardigd belang in te roepen – zij moet een wettelijke grondslag hebben om dit te mogen doen. En die is er niet.
Arnoud