Als je OSS in het onderwijs wilt, moet je er een SLA bij verkopen

Tijd om een grens te trekken, stellen de rectores magnifici van de Nederlandse universiteiten. Die oproep in de Volkskrant van eind vorig jaar betrof de steeds grotere inzet van commerciële platformdiensten voor onderwijsdoeleinden, van plagiaatcontrole tot learning management systems, die dan lekker goedkoop en handig zijn maar wel ondertussen data van leerlingen of studenten verzamelen. Dat is immers het verdienmodel achter zo’n dienst. Wat onder meer leidde tot verbaasde reacties uit e-learningland: er zijn toch genoeg open source alternatieven? Maar die komen er niet, en dat is omdat er geen SLA is.

OSS klinkt als een heel mooi uitgangspunt. Kwaliteit, direct beschikbaar, geen verplichte winkelnering bij een licentiegever en natuurlijk ook nog gratis. Helaas is voor veel instellingen het inzetten van OSS onnodig ingewikkeld. Volgens mij omdat het niet ‘past’ in het denkpatroon van inkopen: er is een community, geen leverancier. Dus waar haal je de SLA, wie stel je aansprakelijk?

OSS drijft op de gedachte van communities. Iedereen helpt elkaar, en daar kan iedereen dus terecht. Natuurlijk kun je prima met een community werken, maar veel organisaties sturen op zekerheid, en die krijg je met een contract. Denkt men. Dus geen contract, dan kan het niet goed zijn. Ook al is je community nog zo supportive. En natuurlijk, tegen de tijd dat men ontdekt dat de leverancier hele zwakke SLA’s biedt tegen een veel hogere prijs (TCO, niet slechts licentiekosten) dan zit men al zo ver in het proces dat alsnog OSS inzetten niet meer im frage is.

Ik zie helaas OSS gemeenschappen hier zelden tot nooit goed mee omgaan. Kwaliteit is één ding, maar het commerciële inkoopkanaal bedienen iets heel anders. OSS stichtingen zouden er goed aan doen commerciële supportcontracten aan te bieden. Hoeft niet duur te zijn, maar het kunnen betalen van geld maakt dat je in de picture komt bij inkoopafdelingen. (En oh ja, dat betalen gaat dan via purchase orders en bankoverschrijving. Creditcards en Paypal zijn onmogelijke dingen bij grotere bedrijven.)

De discussie gaat dan vervolgens over aansprakelijkheid en oplostijden. Juristen dienen die soep heel heet op, in de praktijk valt dat vaak reuze mee als de bug snel opgepakt wordt – en dat is precies waar OSS sterk in is. Plus, juridisch gezien is een zachte SLA met een lage prijs eigenlijk hetzelfde als weinig aansprakelijkheid: je hebt weinig verantwoordelijkheid op je genomen (zie bijvoorbeeld deze recente case waarbij de rechter de SLA gewoon lekker zacht interpreteerde).

Daarnaast, als er weinig geld bij je te halen is, waarom zou een bedrijf dan gigaclaims gaan doen (als die al onderbouwd kunnen worden, het is nog altijd Nederland hier)? Schiet zakelijk niet op. (Ik ben de ST:TNG aflevering even kwijt waarin Picard de autodestruct als negotiating tactic inzette.)

Maar goed, het punt is: als je als OSS project in het bedrijfsleven (of onderwijs) aan wil slaan, zorg dat je in te kopen bent. Met purchase orders en SLA’s. Prima als die soft zijn, en je hoeft niet duur te zijn (maar dat helpt vaak wel) maar regel dat bureaucratisch kanaal. Ik ben het onmiddellijk met je eens dat dit zinloze bureaucratie is, zeker als het gewoon een turnkey SaaS oplossing is. Maar bureaucratie heeft zijn eigen leven in organisaties, en daar omheen willen gaan geeft je Interessante Tijden maar weinig garantie op succes.

En voor de OSS LMS’en dus de les: wees inkoopbaar. Heb SLA’s. Compliance documenten. DPIA’s. DPA’s. Iemand die RFP formulieren invult. En natuurlijk een prijs voor dat alles. (En dat mag, ook als stichting; je mag winst maken maar alleen die niet aan je bestuur uitkeren.)

Arnoud

12 reacties

  1. Herkenbaar verhaal, maar volgens mijn zijn er inmiddels meer dan genoeg open source oplossingen die wel goede (commerciële) ondersteuning bieden. Om even bij dit specifieke voorbeeld uit het artikel te blijven: eduVPNM maakt gebruiken van OpenVPN. Heeft keurige commerciële support. SURFdrive maakt gebruik van ownCloud. Heeft keurige commerciële support. En zo zijn er heel wat meer goede alternatieven. CERN is daar vrij serieus mee bezig gegaan nadat Microsoft vond dat CERN geen academische licentie meer mocht afnemen. Deze table met Open Source alternatieven is het resultaat. Overigens is deze lijst CERN-specifiek. Red Hat staat niet in de lijkst, en is natuurlijk hét voorbeeld van een succesvolle business gebaseerd op open source software.

    Disclaimer: ik werk bij SURF, en die biedt diensten aan aan het hoger onderwijs, indien mogelijk gebaseerd op open standaarden en open source software.

  2. Misschien het verschil tussen een bedrijf dat risico’s kan en mag nemen en een, nutsvoorziening die daar duidelijk wat voorzichtiger mee om moeten gaan. laat staan de overheid die verantwoording moeten afleggen. ( verantwoording die dan een vette veelvoud kost dan het oss, en wij maar betalen)

  3. Toen ik nog in de IT werkte, embedded software, was ik groot voorstander van OSS en moest niks hebben van bedrijven als Micro$oft. Mijn desktop was Linux en ik schakelde alleen terug naar Windows om te gamen. Zo’n 8 jaar geleden ben ik een bedrijf gestart in onderwijs en jeugdzorg, waardoor ik nu in de eerste plaats meester ben. Ik zag het helemaal voor me: Computerlessen met gratis OSS software, zodat kinderen thuis er ook mee verder konden. Lagere IT kosten voor basisscholen, zowel voor hardware als software. Windows XP was erg veeleisend toentertijd, waardoor scholen noodgedwongen nieuwe hardware moesten aanschaffen. Na een jaar gaf ik mijn idealen op en heb ik zelfs een Office 365 abo genomen. Excel voor de administratie en Word om lesmateriaal te maken. Outlook om te mailen en voor de agenda… Wat een opluchting was dat. Ik had uren extra te besteden aan mijn lessen, in plaats van IT. Een community met support is leuk, maar is het niet altijd met elkaar eens… En als je dan een bug tegenkomt, krijg je bv. geen antwoord of een vage work around, met de melding dat het in versie 3.0 toch helemaal anders gaat worden… Ja daar had ik dus niks aan voor mijn les volgende week… Sterker nog, dan leer ik de kinderen dus iets wat ik ze over een paar maanden op een andere manier moet leren. Laat maar dan…

    Kinderen herkennen ook nog niet wat wel en niet belangrijk is in een tekst. Meldingen in OSS software zijn vaak ontzettend onduidelijk… Een, overigens vrij intelligent, meisje van net 8 stak haar vinger op en zei dat er iets vreemds stond en vroeg me wat ze moest doen. Ik stond aan de andere kant van het lokaal en vroeg haar voor te lezen wat er stond. Nou daar ging ze: “Wilt u, twee soort van lange stipjes naast elkaar, beetje hoog, hoofdletter C, weer twee stipjes maar nu boven elkaar, omgevallen streep, doku of dosu, weet ik niet want er staat een c en ik ken het woord niet, … ments ant met een ‘d’ setti nog wat, weer zo’n omgevallen streep…”. Inmiddels was ik maar naar het arme kind toegelopen en zag ik dat de vraag was of ze het bestand, waarvan het hele pad er stond, wilde overschrijven…

    OSS software is het gewoon meestal steeds net niet… Zeker voor het basisonderwijs is de kwaliteit vaak net even te laag. GUI’s zijn onhandig, vertalingen zitten vol taal en spelfouten, software werkt niet goed samen (standaarden worden bv deels geïmplementeerd), of er wordt ineens een update uitgevoerd (omdat een kind achteloos op ‘ja’ klikte), waardoor een leerling pas 5 á 10 minuten later kan starten (en dat is veel, op lessen die doorgaans 30 min. duren). En vindt maar eens iemand die er verstand van heeft en een keer langs kan komen om je te helpen. Gimp heb ik nog wel een tijdje gebruikt, omdat Photoshop te duur was. Maar de kids werkten met Pixlr. Arduino IDE en Scratch zijn eigenlijk de enige OSS pakketten die ik nog regelmatig gebruik met kinderen. En Joomla voor mijn website en WordPress voor lessen over websites bouwen. Jonge kinderen zijn echt super beta testers trouwens. Ze klikken overal op, en gebruiken software op een manier, die bij een volwassenen nooit in hun hoofd zou opkomen. Ik heb me in het begin rot lopen lachen over hoe software, waarvan ik altijd dacht dat het degelijke pakketten waren, boordevol vage bugs zat.

    Kortom ik vrees dat de meeste OSS pakketten nog een lange weg te gaan hebben. Support is belangrijk, maar dat hoeft echt niet in een SLA. Universiteiten zijn misschien heel bureaucratisch, weet ik niet, maar binnen het basisonderwijs en voortgezet onderwijs komt de directie vaak uit het onderwijs. Die willen gewoon een goed verhaal over mogelijkheden, ondersteuning, duurzaamheid (dus niet elk jaar een nieuwe versie waar alles weer anders is), liefst zo min mogelijk bijscholing nodig voor personeel, en een helder kostenplaatje. En dat goede verhaal is bij OSS nog vrij zeldzaam.

  4. “Creditcards en Paypal zijn onmogelijke dingen bij grotere bedrijven.” Creditcards is geen probleem hoor. Die heb je zelfs on demand uniek voor exact het inkoop bedrag en niet meer dus daar kan niemand mee aan de haal. Handig voor dat certificaat wat je nodig hebt of die renewal van een licentie 🙂

  5. Wij bieden geselecteerde klanten graag een SLA op maat, doen dat al zo’n 25 jaar voor erg veel Free Software en kunnen daar hard voor werken en mooi van leven. En vaak zit in de SLA de bepaling opgenomen dat elke maand wordt gerapporteerd over de voorgekomen storingen, totdat het verzoek komt om geen meldingen te doen als er nul storingen in de voorgaande maand waren.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.