Ja, het heet dus ambtsketen en niet ambtsketting, dat wilde ik vooraf even duidelijk hebben. Maar velen schrokken: Sjors Fröhlich, de burgemeester gemeente Vijfheerenlanden, moet stoppen met Twitteren zo meldde hij woensdag. Een burger had hem in niet mis te verstane bewoordingen aangegeven dat hij een ambtsmisbruik pleegde, omdat Fröhlich met ambtsketen op de foto stond, wat in strijd is met de eed of belofte burgemeester. Wacht, wat?
Het is inderdaad zo dat je als burgemeester bij aantreden een eed of belofte aflegt. Daarin staat de zogeheten “zuiveringseed” (moest ik ook opzoeken) waarin je verklaart niet door omkoping je benoeming te hebben gekregen, en dat je je later ook niet laat omkopen. Ook beloof je trouw aan de Grondwet en dat je goed je ambt zult vervullen.
Een ambtenaar die zich laat omkopen, pleegt een ambtsmisdrijf inderdaad. Maar hier gaat het niet om omkoping maar om “persoonlijk gewin”, in de vorm van Twitterberoemdheid kennelijk. Alleen: “persoonlijk gewin” is een informele term voor je laten omkopen als ambtenaar (art. 362 Strafrecht), je krijgt geld of spullen van iemand en in reactie bevoordeel je die persoon (of benadeel je een ander).
Er is geen strafbaarstelling van je ambt gebruiken om als persoon beroemder, inaanzienstaander of iets dergelijks te komen. Ook niet als je daarbij de ambtsketen gebruikt. Hoewel daar regels voor zijn, zit daar geen artikel van strafrecht achter.
Verder is het ook niet zo dat je als burgemeester uitsluitend zou mogen spreken op persoonlijke titel als je het niet via de gemeentewoordvoerder laat gaan of iets dergelijks. Ik zou een burgemeester afraden een foto met ambtsketen te gebruiken bij een account waar dan “op persoonlijke titel” bij staat, maar vooral omdat dat gewoon niet goed samen gaat. Een strafbaarstelling kan ik er niet bij halen.
Arnoud
Als wat die burgemeester gedaan heeft inderdaad volgens het strafrecht niet zou mogen dan komt dat op mij sterk over als een onbedoeld neveneffect van een wet die iets anders beoogde. Dat gezegd hebbende, ik ben het wel eens dat als je als burgemeester gaat twitteren over zaken die betrekking hebben op je functie of met een politieke inhoud, je dat dan doet op een manier waarbij het duidelijk is dat je burgemeester bent. Dus of je kiest voor een profielfoto van jezelf, zonder ambtsketen en onder je eigen naam, of je kiest voor een profielfoto met ambtsketen en dan kies je als naam iets als “@burgemeestervanjuinen”. Dat account moet je dan natuurlijk wel overdragen aan een opvolger. Dit lijken mij regels die thuishoren in een gedragscode of iets van dien aard, niet in het strafrecht.
Dat is wel een fundamentele discussie, die me doet denken aan “van wie is je Linkedin”. Ook daar: je profileert je enerzijds als jezelf (ik ben professional A, ik kan B, hier ga ik naartoe, deze mensen ken ik) maar anderzijds zit je wel binnen de vlag van je werkgever en veel van jouw profilering is te danken aan diens netwerk, geld et cetera. Moet je dan je account overdragen als je uit dienst gaat, of opschonen?
Ik zie niet hoe het heel anders is. De persoon Fröhlich heeft het nodige opgebouwd qua bekendheid en wat hij kan. Hij doet dat nu vanuit zijn burgemeesterschap, maar is dat héél anders dan wat hij deed toen hij presentator was?
Het is denk ik ook een bewustwording. Deels had ik zelf al wat dingen bedacht en deels ben ik Arnoud zeer erkentelijk voor zijn blog.
Ik heb mijn LinkedIn indertijd eerst gevuld met studiegenoten. Later aangevuld met mensen die ik bij bijeenkomsten van de beroepsvereniging ontmoette. Andere social media heb ik altijd puur prive gehouden.
Op een gegeven moment had ik een werkgever die het personeel vroeg om een LinkedIn account te openen, omdat dat zou helpen om klanten te werven en dan konden we ons netwerk gebruiken voor het werk. Inmiddels had Arnoud zijn blog daarover al geschreven, dus ik heb toen meteen aangegeven dat ik dat beste wilde doen, maar alleen als ik bevestiging kreeg dat zij erkende dat het mijn persoonlijke account was en dat ik het bij uitdiensttreding niet hoefde opschonen en dat openbare posts die ik daar plaatste uitgezonderd waren van mijn relatie beding als ik vertrok. Ik heb dat op papier bevestigd gekregen. (Niet zakelijke contacten waren al netjes uitgesloten in de arbeidsovereenkomst.)
Dat heb ik daarna bij de volgende nieuwe werkgever vooraf bedongen en raad dat iedereen aan. Als ze daar niet aan meewerken is het een rode vlag en als ik er dan toch zou gaan werken zou ik geen linkedin contacten met een relatie met de wergever of collega’s toevoegen, noch mijn linkedin gebruiken voor de werkgever.
Ik heb na vele jaren in de branche een paar voormalig collega’s en klanten waar ik prive bevriend mee ben geraakt en dit voorkomt een hoop nutteloze discussies.
Het is inderdaad een fundamentele discussie. Ik zie echter wel verschil, en dat verschil is ook de reden dat ik me al beperkte tot “zaken die betrekking hebben op de functie of met een politieke inhoud”. Als hoofdredacteur of radiomaker Fröhlich twittert dat hij de nieuwe dakkapel van zijn buren niet zit zitten en er alles aan zal doen om die weg te krijgen, dan zullen zijn buren hun schouders ophalen en een vergunning gaan vragen voor de zekerheid. Als Burgemeester Fröhlich twittert dat hij er alles aan zal doen om te zorgen dat die dakkapel er niet komt, dan hebben zijn buren een probleem. Als ik twitter dat ik wil dat iedereen in het centrum wordt gefouilleerd en gevisiteerd door de politie dan ben ik een populist die aandacht zoekt; als de burgemeester van een gemeente dat twittert dan hebben we er volgende week een spoeddebat over in de kamer. Uitingen gedaan door een burgemeester zijn uitingen van een vertegenwoordiger van het openbaar bestuur, en hebben daarom een andere lading dan dezelfde uiting gedaan door iemand die niet in zo’n positie zit. Daarom vind ik het van belang dat iemand in zo’n positie duidelijk maakt of het een persoonlijke uiting is, of een gedaan als burgemeester. Als je op je profiel de ambtsketen draagt, dan profileer je je daarmee wat mij betreft expliciet als burgemeester.
Voor wat betreft het voorbeeld met LinkedIn: dat hoort wat mij betreft thuis in onderlinge afspraken tussen private partijen. Ik denk dat wat Elroy daarover schreef verstandig is. Ik ben zelf ook van mening dat als je je duidelijk op LinkedIn profileert als medewerker van een bepaald bedrijf, dat het niet meer dan redelijk is dat het bedrijf van je verwacht dat je je fatsoenlijk gedraagt en de werkgever geen slechte naam geeft met ongepaste uitingen. Dit past denk ik in het rijtje “supermarkt schrijft voor dat je in je bedrijfskleding geen boodschappen mag doen bij een andere supermarkt”, en “als chauffeur van restaurantketen MickD ga je niet met je vrachtwagen door de drive-through van restaurantketen BurgerQueen”. Waar je buiten werktijd als prive-persoon winkelt of eet gaat je werkgever natuurlijk helemaal niets aan, dat moge duidelijk zijn.