Rijkswaterstaat wil weggebruikers stimuleren om het openbaar vervoer te gebruiken tijdens de verbouwing van de A7. Dat las ik bij NH Nieuws vorige week (dank, tipgever). Hiertoe is men begonnen met alle kentekens te scannen die nu op de A7 en de omliggende wegen rijden. Wie ze dan niet zien in de verbouwingsperiode, heeft recht op een cadeaubon. Waarvan je je natuurlijk AVG-technisch en zo kunt afvragen: mag dat?
In april beginnen werkzaamheden aan de brug in de A7 over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend. Dat gaat een enorme operatie worden, waarbij veel overlast verwacht wordt omdat het verkeer slechts op twee versmalde rijbanen kan rijden:
De weg is nu al op vrijwel alle uren van de dag druk en er zijn weinig uitwijkmogelijkheden voor automobilisten. Daarom verwacht Rijkswaterstaat dat bij de start van werkzaamheden er vrijwel de hele dag files zullen staan op de A7 en dat ook de nabije provinciale wegen N246 bij Wormerveer en de N247 langs Volendam zullen dichtslibben en overlast zullen veroorzaken in de dorpen waar deze wegen doorheen lopen.Ik zie dus zo voor me hoe er ergens een brainstorm “Creatieve oplossingen weghouden automobilisten” is geweest waarbij dit idee veel topjes kreeg.
In de basis is het simpel genoeg. Je registreert kentekens van wie langsrijdt, de infrastructuur daarvoor is er al en anders is een daartoe ingericht kastje zo opgehangen. Het enige dat je daarna hoeft te doen, is tijdens de dichtslibperiode ook kentekens te scannen en bij houden wie er niét langskomt uit die eerste set:
“Het gaat om frequente weggebruikers”, zegt Harold Hansen van Rijkswaterstaat. Automobilisten die 3 à 4 keer per week in de spits gescand zijn kunnen eind maart controleren of ze in aanmerking komen voor een kortingsbon. “We stoppen alle kentekens in een database. Mensen kunnen dan later deze maand checken of ze aan de eisen voldoen.”Mag dit van de AVG? Want kentekens zijn persoongegevens, ongeacht of jij toegang hebt tot de RDW-databank met kentekenhouders. Ik zal jullie de grondslag-discussie besparen want je komt toch uit bij het eigen gerechtvaardigd belang (van Rijkswaterstaat dus, en eventueel medeweggebruikers die minder file hebben).
Bij de belangenafweging hoort allereerst een rechtens te respecteren belang. Het lijkt me dat het goed laten functioneren van de doorstroming van het verkeer wel een dergelijk (algemeen) belang is. Dan blijft dus over de vraag of dit gebruik van persoonsgegevens daar proportioneel bij is en of er geen andere opties zijn (subsidiariteit).
Ongerichte acties (zoals aandacht in de krant) zie ik genoeg, maar gerichte acties zijn natuurlijk veel effectiever. Ik herinner me van lang geleden een digitaal bord op de High Tech Campus Eindhoven dat je kenteken toonde met daarbij de tekst “Was u bestemmingsverkeer?” als je vrij snel weer de campusgrond verliet.
Hier wordt er eigenlijk niets met de gegevens gedaan, tenzij de kentekenhouder zich meldt om aanspraak te maken op de beloning. Dat is weliswaar geen toestemming in de zin van de AVG maar wel een duidelijke privacyvriendelijke maatregel. Dus ik zie niet zo veel problemen.
Rijkswaterstaat is een overheidsinstelling, en dan is er bij deze grond altijd de complicatie dat er bij staat dat deze niet geldt “voor de verwerking door overheidsinstanties in het kader van de uitoefening van hun taken”. Dit is volgens mij niet zó breed bedoelt dat ieder handelen van een overheidsinstantie er onder valt. Het belonen van omrijders is geen taak van Rijkswaterstaat, in ieder geval geen wettelijke.
Update (12:21): er is artikel 44 (BABW) dat de verwerking van kentekengegevens regelt met behulp van een technisch hulpmiddel ten behoeve van een spitsmijdenproject, wat kan ingezet worden bij groot onderhoud of renovatiewerkzaamheden. Deze factsheet van RWS werkt het nader uit.
Arnoud
Maar wie mag er bij de gegevens in de database? Kan ik mijn buurmans kenteken erin stoppen om te kijken wat hij uitspookt? Kan mijn vrouw controleren of ik stiekem vaak over de A7 rijd?
Zoals ik het begrijp, ga jij straks je eigen kenteken opgeven en checken ze dan of je er normaal vaak rijdt en nu helemaal niet. In dat geval krijg je (maak je kans op?) een prijs. Ik kan niet vinden hoe je je straks identificeert maar ik zou verbijsterd zijn als het enkel “vul je kenteken en je adres in en we sturen een Bol.com bon op” zou zijn.
Ik denk dat de vraag meer is: wie mag er graaien? De politie? De belastingdienst? Het klinkt verder ook als dat deze data veel langer wordt bewaard dan bijvoorbeeld een normale trajectcontrole.
Dit lijkt me inderdaad de cruciale vraag. Het feit dat gegevens langer dan normaal bewaard worden, verhoogt het risico voor iedereen in die database op nadelige gevolgen. Dat kan een datalek zijn, of een Belastingdienst die iets over je ontdekt, of je wordt willekeurig ergens een risico-score systeem ingetrokken.
Zoals jij in de blogpost zegt en quote, beginnen de werkzaamheden in April en eind Maart kan men controleren of ze in aanmerking komen voor een cadeaubon. Op het moment dat jouw gegevens dus op de website staan, zijn de werkzaamheden nog geen eens begonnen.
Hieruit concludeer ik dat je kan opzoeken of je vaak over de A7 rijd of niet (vereiste 1 voor een cadeubon), niet of je vervolgens wel of niet tijdens de werkzaamheden met het OV bent gegaan (vereiste 2).
“Kan mijn vrouw controleren of ik stiekem vaak over de A7 rijd?”
Jawel, dat kan vrij eenvoudig. Of jouw vrouw dat ook kan, dat weet ik niet. Ik ken haar (nog) niet.
Het is natuurlijk een ander verhaal als ze aan de hand van de kentekens zelf de automobilisten benaderen. Nu is het een redelijk passieve actie, registreer de kentekens die wel/niet langskomen, en gooi die weer weg nadat de actie is afgelopen. Het bewust opzoeken/opvragen en verwerken van andere gegevens gebeurt dan namelijk pas als de automobilist zelf actie onderneemt.
Maar toch is dit scope-creep die ik eng vind. Want wat weerhoud ze er uiteindelijk van om die data toch langdurig op te slaan en er andere dingen mee te doen? Ik hoor zo een ambtenaar zeggen “we hebben de data toch al”.
Zonder te willen discussiëren ben ik juist wél benieuwd naar een beetje achtergrond. Wat maakt dat Rijkswaterstaat zich i.c. kennelijk niet kan beroepen op de e-grond? RWS is geen zbo, maar een agentschap van IenV. Wat maakt dat er i.c. geen sprake kan zijn een vervulling van een taak van algemeen belang of van een taak in het kader van de uitoefening van het openbaar gezag?
Van hun website:
Draagt het beperken/reguleren van verkeersdrukte tijdens wegwerkzaamheden niet bij aan ‘veilig, leefbaar en bereikbaar’? De g-grond kent toch geen belangenafweging zoals de f-grond die kent?
Dit bestaat al 10 jaar.
Ik heb in 2014 al eens meegedaan aan een programma voor “spitsmijden” rond de van Brienenoordbrug. https://www.verkeersnet.nl/mobiliteitsmanagement/11142/nieuw-spitsmijdenproject-rond-rotterdam/?gdpr=accept
Nadat ik me had opgegeven kreeg ik binnen no time een brief dat ik niet alle auto’s op mijn adres had aangemeld en dat ze daarom fraude vermoedden – ik zou met de auto van mijn vriendin naar mijn werk rijden. Of ik even de andere kentekens ook door wilde geven (“jaja mannetje, je hebt nog een auto op je adres geregistreerd, we kijken gewoon in de databank, maar JIJ moet nu het kenteken zeggen!”)
Uiteindelijk kreeg ik geen vergoeding. Ik reed weliswaar niet binnen de spits naar mijn werk, maar dat deed ik voor deze pilot ook al nauwelijks. Er was dus onvoldoende verandering in mijn gedrag waargenomen.
In 2016 is nieuwe wetgeving gekomen waarbij onder meer is bepaald dat dit beloningsmechanisme alleen bij grootschalige wegwerkzaamheden mag worden ingezet. Ook zijn er limieten gesteld aan de tijdsduur.
Zie ook https://rwsduurzamemobiliteit.nl/slag/toolbox-slimme-mobiliteit/factsheet-spitsmijdenprojecten/
Wauw, dank je wel. Er is dus gewoon een wettelijke regeling, zodat discussie over de belangenafweging niet eens nodig is. Ik ga de blog updaten.
Wauw, indeed. Die wetgever van ons toch. Is de grondslag hiermee ook opgeschoven van 6.1.f gerechtvaardigd belang naar 6.1.e algemeen belang?
Ja.
Daarbij is het natuurlijk ook nog steeds zo dat de belangenafweging niet terzake doet, omdat een overheidsinstantie voor het uitvoeren van de publieke taak geen basis vindt in art 6.1f AVG.
Met andere woorden: een overheidsinstantie zal toch een wet, regeling, besluit, verordening oid. nodig hebben om de uitvoering van de publieke taak op te baseren.
Zoals in dit geval inderdaad juist de BABW.
Of je het nu leuk vindt of niet op deze scans is de Archiefwet van toepassing. Als juridisch gezien dit verwerken mag moeten deze gegevens na afloop zo snel mogelijk worden vernietigd. Maar dat mag alleen op basis van geldende selectielijsten (BSD) van RWS. De vraag is dan of in deze lijsten dit soort gegevens omschreven zijn. En zo ja wat dan de bewaartermijnen zijn. Zonder toepassing van een selectielijst is vernietiging bij overheden een onrechtmatige verwerking.
Dat is nog een leuke, want de AVG eist juist weer wel vernietiging tenzij noodzaak voor bewaren. Die noodzaak ontbreekt objectief gezien (er is geen redelijk doel meer), en de AVG wint van de Archiefwet (EU wet immers).
Is een kenteken in een digitale log een ‘bescheiden’? De foto’s worden immers niet bewaard.
Is een kenteken (welke is afgelezen van een ANPR) in een log niet een reproductie (‘ongeacht hun vorm’) van een bescheiden (zoals bedoeld in artikel 1 van de Archiefwet)?
Toen ik vanmiddag de P&R van station Woerden verliet, ging de slagboom al open voordat ik mijn OV-kaart bij de lezer had gehouden. Een week eerder was ik er ook en toen moest dat wel eerst. Het parkeerterrein kost namelijk iets van 2,60 per uur en 11 euro per dag, maar is voor treinreizigers gratis. Ik ging naar Leiden.
Bij de ingang staat dat je kenteken wordt onthouden. Zouden ze daar ook het nummer van mijn OV-kaart aan koppelen en bewaren? En ook kijken of die OV-kaart is ingecheckt, elders uit en weer in, en in Woerden weer uit?
Zo ja, mag dat zomaar? Van de AVG? Van mij wel, want ik vind het erg handig zo. Maar toch.
https://www.ns.nl/deur-tot-deur/parkeer-en-reis/hoe-werkt-het.html