Een lezer vroeg me:
Help! Mijn moeder heeft een YouTube-kanaal waar ze ‘aesthetic daily life’ vlogs post en ze filmt ALLES. School, uitjes, zelfs toen ik ziek was bij de dokter! Mijn klasgenoten herkennen me en spreken me erop aan. Ik ben nog maar 14 en voel me super ongemakkelijk dat duizenden mensen mij kunnen zien zonder dat ik daar toestemming voor heb gegeven. Haar laatste video gaf een berg reacties over mij waar ik écht boos over werd, dus gisteren heb ik haar kanaal verwijderd toen ze niet thuis was. Ze gaat FLIPPEN als ze het ontdekt. Had ik het recht om dit te doen?Sharenting, kent u die uitdrukking? Het betekent dat (groot)ouders informatie van hun (klein)kind delen op social media, zoals foto’s en video’s. Een groeiend probleem binnen de context van ict-geletterdheid.
Het juridisch kader is nogal generiek. Een vlog met een herkenbaar persoon is een persoonsgegeven, en moet dus met een AVG grondslag gerechtvaardigd worden. Toestemming ligt voor de hand, en omdat de persoon nog geen zestien is moet de ouder die geven (artikel 5 lid 1 Uitvoeringswet AVG).
Moet je je kind horen in zo’n toestemmingskeuze als ouder? Daar is de AVG niet duidelijk over, al hint overweging 38 er wel op met de zinsnede “specifieke bescherming” voor kinderen. Het Kinderrechtenverdrag zegt (artikel 3) dat bij beslissen over kinderen “de belangen van het kind de eerste overweging” vormen.
De moeder moet die belangen dus meewegen bij het geven van toestemming. Ik zie zo in de vraag geen reden waarom de privacybelangen van de dochter gepasseerd moeten worden. Op het gevaar van instra-ostracism af (“likes zijn een grondrecht”), dit is gewoon een vlog en niet een documentaire van een zware maatschappelijke misstand.
Als de moeder tevens jurist is, zou ze kunnen zeggen dat ze niet de grondslag toestemming gebruikt maar het eigen gerechtvaardigd belang, zeg maar de nieuwswaarde van de vlog weegt op tegen de privacy van de dochter. Maar je komt dan bij dezelfde afweging uit: dat Kinderrechtenverdrag werkt ook hier door. De conclusie zal dan hetzelfde zijn.
Het kanaal verwijderen was wellicht niet de meest constructieve oplossing, maar begrijpelijk vanuit de frustratie van het kind. En als de conclusie is dat de video’s sowieso niet mochten dan zelfs theoretisch juist (recht van vergetelheid, artikel 17) maar een disproportionele actie want ook video’s zonder de dochter zijn nu geraakt.
Mogelijk is de moeder ook financieel gedupeerd, want haar (ongetwijfeld) gesponsorde posts zijn nu weg, de volgers zijn kwijt et cetera. Ik kan me inderdaad inbeelden hoe dit vanuit moeders perspectief tot enige boosheid leidt, met dreigementen over zakgeld inhouden tot gevolg. Als jurist kan ik alleen maar zeggen dat hier niets strafbaars aan zit (computervredebreuk mijn juridische hoela) en dat geen rechter een schadevergoeding toe gaat wijzen.
Natuurlijk gaat hier geen rechtszaak over komen. Een goed gesprek was lang geleden al een goed idee geweest, maar op dit moment zal daar echt een derde bij moeten. Een vertrouwd familielid, de decaan van school of een gezinscoach, maar deze twee gaan dit niet samen rechtbreien.
Jullie nog tips?
Arnoud (Vraag herschreven met AI om herkenbaarheid te minimaliseren)
Is zoiets niet te herstellen? Facebook en LinkedIn accounts hebben, als ik me goed herinner, een soort van periode waarbinnen je de zaak kan herstellen.
Als je een beetje zou Googelen dan vind je dat het verwijderen van een YouTube kanaal onomkeerbaar is, maar dat een YouTube account te herstellen is (met bijbehorende kanalen).
Ik verwacht dat iemand mt toegang tot het YouTube backend nog wel iets van een kanaal kan herstellen als zhij er snel genoeg bij is…
Nee, ik had niet gegoogled. Apart dat het niet te herstellen is.
Vanuit mijn (programmeurs-) oogpunt is het vreemd dat iets nadat je het verwijderd hebt nog terug te halen is. Weg is immers weg! Als een “verwijderd” iets nog terug te halen is, is het niet echt weg, maar alleen onzichtbaar of onbereikbaar gemaakt. (Maar wanneer gooi je dan echt alle data van dat YouTube kanaal weg?)
Je programmeursoogpunt kent toch ook soft-deletes?
Ik wil je niet schofferen, maar voor mij klinkt jouw oogpunt precies als een niet-programmeurs-oogpunt. Het zijn altijd de IT-leken die denken dat als je iets weggooit het ook echt weg is.
Vanuit mijn programmeurs-oogpunt is de makkelijkste manier om iets te verwijderen een vlaggetje te zetten dat het weg is, of de referentie uit de index halen, of de plek waar het staat markeren als ‘vrij’. Daadwerkelijk iets verwijderen is veel meer werk, en bijna nooit de moeite waard.
Ik weet als programmeur vele malen meer situaties waar iets verwijderen het niet echt verwijdert, dan dat het dan meteen echt weg is. Harddisks, variabelen op de stack, garbage collection, database rijtjes, etc.
Ik ken de optie van een “verwijderd” vlaggetje zetten in de database, maar daarmee is de data nog niet (veilig) weg (en blijven de video’s ruimte in de opslag innemen). Soms wil je data die aan een videokanaal hangt echt zo snel mogelijk weg hebben (bij kinderporno bijvoorbeeld).
Kennelijk hebben ze bij YouTube besloten om het verwijderen van een kanaal direct uit te voeren en niet met een truc in de database. Vraag Google maar waarom.
” Als de moeder tevens jurist is …” Bedoel je journalist ?
Nee, jurist. Want dan wist ze dat er onder de AVG een verschil is tussen de grondslag toestemming (die ze namens de dochter zou geven) en de grondslag legitiem belang (waarbij ze zélf over de dochter na moet denken). Dit maakt uit, want als de moeder toestemming geeft ga je via een ander paadje.
Als eerste: De dochter gefeliciteerd met de moed deze stap te nemen. Ja, er komt dus hommeles, maar die was er al, dus dit zal je zeker overleven.
Als tweede: De moeder gefeliciteerd met deze dochter. De opvoeding tot nu toe was zodanig, dat ze met 14 al in staat is verstandige beslissingen te nemen. Het delen van beelden van de kinderen kan ik (als vader met een klein YT-Kanaal) tot op zekere hoogte nog wel begrijpen, maar de grens die door Uw dochter is getrokken was en is te respekteren.
Ja, het kanaal is dus (even) weg, en wel als gevolg van een fout van moeders, want zonder toegang tot het account en het daarmee verbonden emailadres had dochter deze stap niet kunnen doen, dus de “schuld” hiervoor ligt echt bij moeders. En als een goede vlogger heeft U natuurlijk alle content op een harde schijf, dus de gecenseerde content (die zonder herkenbare dochter) kunt U gewoon weer oploaden. En als je al aan het censeren slaat, ook even kijken of je in je ijver nog andere mensen onnodig de kast op jaagd.
Als ik de toon van het bericht lees ‘Haar laatste video gaf een berg reacties over mij waar ik écht boos over werd’ dan vermoed ik dat hier al eerder woorden over zijn geweest en de vraagsteller aangaf dit niet te willen.
Alle respect voor de vraagsteller even door de zure appel heen en bij alle gesprekken duidelijkheid geven dat als moeders weer begint met deze filmpjes dat ze dan wederom verwijderd zullen worden. Je zal zo’n gek als ouder hebben!
(Overigens kan je ook gewoon drie keer iemand vragen een verwijderingsclaim in te dienen. Er is nog nooit iemand aangepakt voor onterechte claims, maar na YT haalt wel tijdelijk geclaimde videos weg en na drie keer riskeer je sluiting kanaal. Als moeder nu nog niet luisterd moet ze maar voelen.
Arnoud,
Hier ga je te kort door de bocht. De ene wettelijke overtreding (AVG) zorgt niet dat een andere wettelijke overtreding (computervredebreuk) niet meer telt. In abstracte zin gelden namelijk beide.
De dochter staat wel op een achterstand met haar ouder(s) (moeder). En hoe gek het misschien klinkt, was misschien een stap naar de kinderrechter zijn plaats. De daaraan hangende vraag is welke advocaat een dergelijke zaak pro Deo zou willen opnemen.
Het scheppen van een degelijke jurisprudentie kan een advocaat ook een imago voordeel opleveren. Ik denk dat er genoeg talkshow zijn, die dit wel een leuk onderwerp zouden kunnen vinden.
Mijn stellige overtuiging is dat hier geen sprake is van een strafbaar feit in de zin van computervredebreuk. Ik vind speculatie hierover kwalijk, omdat dit neerkomt op victim blaming waarmee de moeder haar eigen gedrag kan negeren en uitsluitend hameren op de “fout” van de veertienjarige. Als iemand jarenlang gepest wordt en dan iemand het ziekenhuis in slaat, gaat de discussie ook niet over hoe strafbaar mishandeling is. Vind ik dan.
Ik ben het met je eens waar je praat over artikel 138ab WvS. Maar de acties van de dochter vallen wat mij betreft wel onder artikelen 350b, het vernielen van in een geautomatiseerd systeem opgeslagen gegevens.
“… wederrechtelijk …”
Womp womp.
Het YouTube-account zal naar allerwaarschijnlijkheid van de moeder zijn en niet van de dochter. Dus doordat de dochter het heft in eigen handen neemt, pleegt zij in feite computervredebreuk. En dat heeft niets met victim blaming te maken.
Keer op keer worden wij als burger erop gewezen om juist geen eigen rechter te gaan spelen. En indien geweld gebruikt zou moeten worden, dit in beperkte en gepaste hoeveelheid te gebruiken. Maar dit terzijde.
Niets voor niets geef ik aan dat de dochter op een achterstand ten opzichte van de moeder staat. Het zou ideaal zijn dat we in Nederland een jurisprudentie zouden hebben waarmee dergelijke situaties gemakkelijker worden beslecht. Daarmee kan er dan in dergelijke situaties gemakkelijker worden opgetreden.
Daar aansluitend ziet men nu in Tweede Kamer dat men op één of andere wijze dat bij het bereiken van de 18 jarige leeftijd door personen men de mogelijkheid zou moeten hebben om op eenvoudige wijze hun online geschiedenis te kunnen verwijderen.
Zou de AVG hier wel van toepassing zijn?
Deze zegt:
“Deze verordening is niet van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens: c) door een natuurlijke persoon bij de uitoefening van een zuiver persoonlijke of huishoudelijke activiteit”
Zou de activiteit van de moeder onder deze uitzondering vallen? De vraag is of het publiceren van een persoonlijke blog als persoonlijke activiteit gezien wordt.
Volgens mij zijn er al een aantal uitspraken geweest. De samenvatting is dat delen van foto’s etc. in een besloten familiegroep op Facebook als huishoudelijk gezien kan worden; maar publicatie op een open, voor iedereen toegankelijk platform niet.
Bij influencers is er sprake van activiteiten waar geld mee verdiend wordt en kan men aannemen dat het publiceren van blogs een bedrijfsmatige activiteit is.