Is het legaal in je licentie barre arbeidsomstandigheden te verbieden?

Een nieuw fenomeen in licentieland: de Anti 996 licentie, een variant op de opensource BSD licentie die een unieke beperking kent. De licentienemer (gebruiker van de software) mag in zijn bedrijf geen onwettige arbeidsomstandigheden toelaten. De term “996” komt uit een Chinese praktijk- van 9 tot 9 werken, 6 dagen per week – dat leidde tot een protestbeweging om arbeidsomstandigheden te verlichten. Leuke inhaker dus, wie deze software gebruikt moet zijn personeel betere arbeidsvoorwaarden geven of in ieder geval gewoon de wet naleven. Een loffelijk initiatief, maar mag dat eigenlijk wel in een opensourcelicentie?

De bepaling is simpel en effectief geformuleerd:

The [licensee] must strictly comply with all applicable laws, regulations, rules and standards of the jurisdiction relating to labor and employment where the individual is physically located or where the individual was born or naturalized; or where the legal entity is registered or is operating (whichever is stricter). In case that the jurisdiction has no such laws, regulations, rules and standards or its laws, regulations, rules and standards are unenforceable, the individual or the legal entity are required to comply with Core International Labor Standards.

De ILO dient daarbij als minimumstandaard. Deze standaard verbiedt onder meer kinderarbeid en eist dat men zich mag verenigen in vakbonden, om eens twee controversiële onderwerpen te noemen.

Papier is geduldig, dus als jij deze eis in je licentievoorwaarden wilt opnemen en je wederpartij wil dit accepteren dan is dat juridisch verder helemaal prima. De praktijk kent dit al – grotere organisaties nemen vaak in hun inkoopvoorwaarden ook eisen op omtrent maatschappelijk verantwoord ondernemen, garanties tegen kinderarbeid en afspraken over groen ondernemen.

Specifiek bij open source is het echter iets spannender. De definitie van “open source” zoals gepubliceerd door het OSI verbiedt namelijk dat opensourcelicenties onderscheid maken naar “field of endeavour”. Dat is primair bedoeld tegen zaken als commercieel gebruik verbieden of eisen dat de software niet voor massavernietigingswapens wordt ingezet. Maar je zou in theorie ook kunnen zeggen dat deze bepaling dus gebruik in sweatshops verbiedt of discrimineert tegen ondernemingen met inzet van kinderarbeid. Daarmee zou de clausule dus tegen de open source definitie zijn.

Omdat de licentie zich nadrukkelijk beperkt tot het conformeren aan de toepasselijke lokale wetgeving, heb ik daar wel wat twijfels bij. Het onderliggende argument is dan namelijk dat je niet mag discrimineren op grond van iets dat de wet overtreedt. Ik zou het nogal onredelijk vinden als dat niet mag. Ik weet dat al langer geldt dat je “not to be used for Evil” niet mag zeggen, maar ethisch kwaad vind ik wezenlijk wat anders dan wettelijk verboden. Een verboden handeling mag niet. Een kwade handeling hoort niet, maar mag wel.

Arnoud