Duizenden virtuele konijnen gaan dit weekend dood vanwege de diensteconomie

Dit weekend zullen duizenden virtuele konijnen in Second Life permanent in ‘winterslaap’ gaan, las ik bij Vice. Het gaat om een keiharde en onomkeerbare dood van de gerenderde beestjes – de leverancier achter de Ozimal ‘breedables’ trekt de stekker uit de server waarmee de konijnen periodiek hun virtuele voedsel aangereikt krijgen. En dat krijg je ervan als je van producten naar diensten gaat: als de dienstverlener dan wil stoppen (wat gewoon mag), dan ben je je dure product kwijt.

Second Life is allang geen hype meer, maar wel erg populair bij hen die er meerwaarde in zien. Eén interessant aspect is het fenomeen ‘breedables’. Hierbij koop je een diertje, maar je weet op voorhand niet precies welke eigenschappen het zal hebben. Je kunt het dus opvoeden en zien groeien, en natuurlijk moet je het goed verzorgen en regelmatig voeden. Een populaire leverancier daarvan was dat Ozimal, dat al heel vroeg erg aandoenlijke konijntjes wist te leveren.

Dat voeden gaat niet via Second Life zelf, daar was dus een server van dat Ozimal voor nodig. Dat was meteen ook een deel van het verdienmodel, want eten moet je kopen. Deed je dat niet, dan ging je beestje in winterslaap tot dat er weer eten kwam, en omdat die server nu uit de lucht gaat is die winterslaap nu definitief.

En ja, dat mag zomaar. De reden voor het uitzetten wordt niet genoemd (behalve in een inmiddels weggehaalde blog een cease & desist van iemand met niet nader genoemde reden), maar zelfs als er geen reden is dan mag het. Je kunt van een dienstverlener in het algemeen niet verlangen dat deze tot in lengte van dagen zijn dienstverlening voortzet, zelfs niet als je hem betaalt voor die diensten.

Juridisch gezien is er geen verschil met een telecomleverancier die abonnementen opzegt omdat ze commercieel niet meer haalbaar zijn, of met een schoonmaakbedrijf dat haar diensten staakt of een kapper die met pensioen gaat. Alle drie staan ze in hun recht, en de algemene voorwaarden kunnen daar hooguit in beperkte mate grenzen aan stellen. Maar omdat die vaak door de dienstverlener zelf worden geschreven, is de kans klein dat je daar wat uit kunt halen. Meer dan te veel vooruitbetaald geld terugeisen of de lopende periode mogen uitzitten zit er eigenlijk nooit in.

Of dit een probleem is, weet ik zo niet. Het lijkt me ook wel erg cru om van zo’n bedrijf te eisen dat ze levenslang een server aan laten staan. Hoe lang is levenslang dan immers, en wie gaat dat betalen? En als je zegt, zo lang klanten betalen moet het aan blijven, bij welk minimumaantal klanten mag men dan wél stoppen?

Onrechtvaardig voelt het wel, zeker in dit geval waar het om superschattige konijntjes gaat. Maar ook bij knuffelbare dienstverlening geldt: het mag gewoon. Slaap zacht dus, virtuele beestjes.

Arnoud