Een tijdje geleden viel het me op dat veel mensen mijn boek bij een boekwinkel bestelden. Dat vond ik wat raar – waarom bestellen ze niet direct bij Lulu of bij mij? Maar een kennis had de suggestie dat die mensen waarschijnlijk met boekenbonnen wilden betalen, en dat kan alleen bij erkende boekhandels.
Ik heb het niet zo op die bonnen, eigenlijk precies om die reden. Ik weet dat mensen het goed bedoelen en bang zijn dat een envelop met geld te saai is of zo, maar maakt u zich geen zorgen: ik heb geen enkele moeite met het aannemen van enveloppen met saai geld. Wilt u per se iets leuks kopen, dan graag een fles met bubbels.
Een andere reden om het niet zo op cadeaubonnen (of is het nou kadobonnen) te hebben, is dat er vaak een beperkte geldigheid aan vastzit. De hiernaast afgebeelde Irischeques zijn onbeperkt geldig, en boekenbonnen tegenwoordig ook, maar dat geldt lang niet voor alle bonnen.
Wel zit er een ondergrens aan die geldigheidsduur: een kadobon (of is het nou cadeaubon) moet minstens een jaar na verkoop geldig zijn. Dit omdat een waardebon (jaja) een vordering jegens de winkelier is. De regels over algemene voorwaarden bepalen dat zo’n vordering niet binnen een jaar mag vervallen. Maar dat betekent niet dat een geldigheidsduur van een jaar dus redelijk is. Zo mag je de zwarte lijst over algemene voorwaarden niet toepassen. Die biedt alleen verboden, maar geen toegelaten voorwaarden (‘verbod op a contrario-uitleg’ noemen juristen dat).
Het kan goed zijn dat een termijn van 2 jaar nog steeds onredelijk kort is. Wel moet je als consument aantonen dat het onredelijk is. Daarvoor zou je kunnen kijken naar het soort dienst dat je met de bon kunt krijgen. Is dat iets dat je normaal snel afneemt, dan is 2 jaar vervaltermijn wel redelijk. Voor een wintersportvakantie zou een jaar onredelijk zijn, want het is niet zeker dat mensen twee keer in twaalf maanden op wintersport gaan.
Het nut van zo’n vervaldatum heb ik eigenlijk nooit begrepen. Tuurlijk, gratis geld is altijd leuk, maar je geeft zo’n bon uit in de hoop dat mensen bij je komen kopen. Waarom is het dan erg dat iemand pas twee jaar later met een bon koopt?
Arnoud