Een blogger las mijn gids over gebruik van materiaal van anderen en stuurde me een uitgebreide mail. Omdat het onderwerp veel bloggers aangaat, plaats ik de brief integraal (ja, met expliciete toestemming).
Ik werd hier door een bevriende blogger naar toe gestuurd, en raakte zeer verontrust. Ik beheer twee weblogs met langlopende series over kunst en over dieren. Zonder afbeeldingen geen series. Deeplinken is geen optie, om redenen die je op je site zelf al uitlegt, en daarbij is een weblog zonder plaatjes gewoon niet aantrekkelijk, surfers klikken snel weer weg.
Ik heb daar honderden ongeautoriseerde kunstafbeeldingen staan. Nu vind ik het geen enkel bezwaar als de eigenaar van een afbeelding mij verzoekt de zijne weg te halen, ik kan het jammer vinden maar delete het onmiddellijk. Maar jij stelt dat ik dan al te laat ben, dit gebaseerd op de zaak Galeries.nl.
Ik heb al langer de indruk dat rechters er een eigen wetboek op nahouden. De één geeft je een boetetje, de ander een gevangenisstraf. Maar het punt is eigenlijk, dat die copyrightwet in beginsel niet deugt. Het is ronduit idioot dat je niet aan hoeft te tonen dat een schrijf, schilder of fotowerk van jou is. Je publiceert het ergens, je naam staat er niet bij, voor anderen is het daardoor van de Grote Onbekende, en toch claim je het. En op een wijze die ik nogal arrogant vind. Moet ik de naam ruiken of zo?
Nu kan een kopieerder van een internetafbeelding heel makkelijk een copyrightregel in een foto wegshoppen of er afknippen. Toch is dat de issue niet. Ik heb zelf vele, vele uren verspild met het zoeken naar de naam van een auteur. Van een afbeelding die nota bene op zijn eigen site stond. Er was zelfs geen profiel met een pseudoniem. Ik heb ook meerdere malen een sitebeheerder gemailed met de vraag of ik zijn afbeelding mocht gebruiken. Ik kreeg nooit antwoord. Daar ben ik dan ook mee gestopt.
Wat moet je hier nou mee? Achter me staan tien, honderd anderen die dat plaatje ook willen gebruiken, langs me heen reiken en het van de site plukken, toedeloe. Dat mogen zij ook niet, maar het maakt wel dat je er dan makkelijk over gaat denken; klik, kopieer/plak, verder geen gezeur.
Een kopieerder weet dus vaak niet wie de auteur is, maar weet ook vaak niet of de afbeelding die hij kopieert, niet alreeds een illegale kopie is. Het plaatje is in principe dan helemaal taboe, maar het is zo mooi, en heeeelemaal wat ie zocht voor zijn nieuwe artikel…
Het is fout, ik weet het. Maar de wet is niet waterdicht. En als een rechter met een bad hair day of een eksteroog dan de eiser tegemoet komt door voorbij te gaan aan de gewilligheid van de kopieerder om het plaatje per onmiddellijk te verwijderen alsmede excuses te maken, en keihard zegt, “Niks mee te maken, u krijgt een boete van 2000 euro”, vind ik dat NIET rechtvaardig.
Dan is er nog een ander punt. Mijn twee weblogs hebben geen commerciële oogmerken (en ook weinig bezoekers, gemiddeld 10 per dag). Ik kan zonder meer aantonen dat ik geen plagieur ben en geen zelfverrijker, ik breng gewoon eerbetonen aan kunstenaars (en gratis exposure) en ik draag mijn steentje bij in de strijd tegen dierenleed. En daar hoeft een rechter niet ontvankelijk voor te zijn? Moeilijk te verteren.
Ik breng dit alles ter sprake omdat mijn weblogs me zeer aan het hart liggen (ondanks die schamele schare fans). Ik ken de Galeries.nl-kopieerder en zijn beweegredenen niet, maar vind evengoed een hoop onredelijkheid in die zaak zitten. En ik vind het ook absurd dat de Galerie en de fotograaf wel het lef hebben een zaak aan te spannen, maar niet het fatsoen om hun spullen zelf even van een merkje te voorzien. Omdat dat ‘niet hoeft’.
Wat vinden jullie?
Arnoud
De huidige auteursrechten wetgeving bevalt mij op cruciale punten niet, maar juist het feit dat je automatisch, zelfs zonder dat het je daardoor de intentie hebt, toch auteursrechtelijke bescherming geniet, is ??n van de juist goede zaken aan de auteursrechten wetgeving, die vooral goed uitpakt voor (amateur en kleine) auteurs.
Ik kan je relaas goed volgen en het klinkt ook redelijk, echter maak je toch een cruciale denkfout. Ook al weet je wie de auteur of kunstenaar is, dan heb je nog steeds zijn expliciete toestemming nodig om zijn werk te openbaren. Als je die toestemming niet hebt, dan weet je zeker dat je mogelijk inbreuk om iemand anders zijn auteursrecht maakt. En dat geldt dus ook voor die tientallen, misschien wel honderden mensen die het bewuste werk ook willen. Verder is een webmaster of een auteursrecht hebbende natuurlijk ook niet verplicht om te antwoorden op je verzoek om zijn werk te gebruiken. De auteursrechthebbende is de eigenaar en die heeft het exclusieve recht om naar zijn eigen goeddunken te doen en laten met zijn werk wat hij wil.
Dat verwijderen en excuses maken, slaat dus ook nergens op. Als je doelbewust inbreuk maakt op het auteursrecht van iemand anders, en die auteursrechthebbende kan aantonen daardoor schade te lijden, dan is het niet meer dan redelijk dat de (re?le) schade wordt vergoed. Als ik de ruiten van jouw huis in gooi, dan wil je vast ook dat ik de schade vergoed.
Ik denk hier dus precies het tegenovergestelde over. Zou het niet een goed idee zijn om een auteur uitsluitend auteursrechten te ‘verlenen’ als deze hier expliciet een melding van maakt? Hoe gigiantisch veel foto’s staan online waarvan de auteurs eigenlijk zo iets hebben van: “Och, het maakt mij niet uit als iemand mijn foto wil gebruiken.” Maar dit kan nu dus niet omdat ik eerst toestemming moet gaan vragen, en de auteur niet te bekennen is.
(Nu is het feitelijk niet eens mogelijk om iets in het publiek domein te publiceren. Dit voelt voor mij echt heel vreemd aan. De auteurswet voelt voor een groot deel vreemd aan eigenlijk.. Beetje frustrerend soms.)
Ik voel wel een beetje met deze blogger mee. Op Wikipedia, waar iedereen bijdragen aan toe kan voegen, leveren afbeeldingen ook vaak heel veel gezeur op. Een aantal mensen doet zijn best alle gekopieerde afbeeldingen die niet zijn voorzien van de juiste toestemming van de fotograaf of rechthebbende te verwijderen. Anderen, die hun best doen om de encyclopedie van mooie plaatjes te voorzien, snappen daar dan vaak niets van.
Gelukkig zijn er steeds meer afbeeldingen die onder een Creative Commons licentie worden gepubliceerd, en die vaak wel bruikbaar zijn voor bloggers en website-enthousiasten (wel even de voorwaarden doorlezen). Ik gebruik die bron bijvoorbeeld ook voor achtergrondmuziek voor mijn zelfgemaakte video’s die ik op YouTube zet.
Ik zou het wel mooi vinden als de wet zo zou worden aangepast, dat ‘hobbyisten’ iets vrijer gelaten zou worden om plaatjes te gebruiken zonder toestemming. Websitebeheerders met slechts een stuk of 10 bezoekers zouden voor doorsnee foto’s weinig of niets hoeven te betalen, mits ze weggehaald worden als de fotograaf bezwaar maakt. Je zou de fotograaf recht kunnen geven op de met de illegale foto gemaakte winst, zodat niet-commercieel gebruik mogelijk wordt.
“Zou het niet een goed idee zijn om een auteur uitsluitend auteursrechten te ???verlenen??? als deze hier expliciet een melding van maakt? Hoe gigiantisch veel foto???s staan online (…)”
Dat lijkt mij nogal overkill. Je kunt m.i. niet het auteursrecht radicaal omgooien alleen omdat dat prettig zou zijn voor het internet. Beter lijkt het me dan om een soort rechtsvermoeden aan te nemen dat de persoon die iets op internet zet, daarmee impliciet toestemming geeft voor bepaalde vormen van hergebruik. M.i. werkt het nu al zo: wie een tekst op een website zet mag er niet over klagen dat zijn tekst wordt gekopieerd naar de computer van een bezoeker.
Dus wie op internet een mooi plaatje tegenkomt voor zijn blog mag dat plaatje voor zijn blog gebruiken, tenzij stond aangegeven dat dat niet mag en totdat de rechthebbende bezwaar maakt. Zoiets lijkt mij wel (bijv. jurisprudentieel) in te passen in ons auteursrecht.
Maar ook als je het zonder (expliciete) toestemming plaatsen van een plaatje als inbreuk ziet, is dat nog geen aanleiding voor “u krijgt een boete van 2000 euro???. De rechthebbende kan geen boete claimen, wel de schade. Dan moet er wel aantoonbaar schade zijn.
@bona fides, dat klinkt op zich best aardig, echter het probleem is dan dat de rechthebbende van een afbeelding het auteursrecht claimt en die verkoopt een licentie op de afbeelding voor ??n website aan een webmaster. Die webmaster claimt op zijn beurt (al dan niet per ongeluk) echter geen auteursrechten en dan zou een derde die website (ter goeder trouw) weer als bron kunnen nemen.
@Arnout: klopt natuurlijk en dat maakt de suggestie niet onproblematisch. Maar hetzelfde probleem bestaat volgens mij nu ook al bij afbeeldingen die bijv. onder een Creative Commons licentie worden gepubliceerd door een ander dan de rechthebbende. En het probleem blijft ook spelen als het voorstel van Pieter zou worden aangenomen (tenzij in een eenvoudig te raadplegen register zou worden voorzien).
Een oplossing heb ik niet…
Ik ben niet op de hoogte hoe de afbeeldingen gebruikt worden op de twee weblogs van de blogger. Als de afbeeldingen een zelfstandige functie vervullen zal er zeer waarschijnlijk sowieso inbreuk zijn (zie bijvoorbeeld het arrest Zienderogen Kunst, HR 22 juni 1990, NJ 1991, 268). Ik kan me echter voorstellen dat de afbeeldingen ter verduidelijking bij de tekst worden geplaatst. Mogelijk komt het dan in aanmerking als citaat. Het moet dan volgens Artikel 15a Aw dan wel aan enkele voorwaarden voldoen.
Mogelijk kunnen de teksten op de weblog als beoordeling gezien kunnen worden. Lid 1 ligt zoals al eerder aangegeven moeilijker. Maar bij een afbeelding op de site van de auteur of kunstenaar(es) zelf mag men toch wel ter goeder trouw van uit gaan dat dit rechtmatig openbaar is gemaakt. Aan lid 2 kan men volgens mij voldoen door de afbeelding puur als verduidelijking aan te brengen, en dus niet te pontificaal of te groot. Lid 4, het vermelden van de bron waaronder de naam van de maker, blijkt dus ook moeilijk. Echter bij kunstwerken die men beoordeelt zal volgens mij altijd wel duidelijk zijn wie de maker is, anders weet men niet waar men mee bezig is. Het begin van lid 4, “voor zover redelijkerwijs mogelijk”, lijkt wel uitkomst te bieden. De bron (ik neem voor het gemak aan de website waar je de afbeelding vandaan haalt) kan volgens mij ook altijd vermeld worden. Als het achterhalen van de maker zo onmogelijk blijkt, mag men dus ook best zonder deze te vermelden citeren.
Laat ik een kort voorbeeld noemen: Als de weblogger een artikel over labradors publiceerd en daarin bijvoorbeeld een vergelijking maakt dus het karakter van de labradors en st bernards (beoordeling) kan ik me voorstellen dat het gebruiken van een afbeelding van een andere site gebruikt mag worden ter verduidelijking van het onderwerp. En dus ook het gebruik van een deeplink.