Zit er auteursrecht op de foto hiernaast? Je zou zeggen van wel: leuke camerahoek, kleurspel, precies goede moment gekozen om af te drukken.
Alleen: de maker is in dit geval de afgebeelde aap die de camera had geleend (via) van fotograaf David Slater. Het beest bleek geïntrigeerd door de reflectie van hemzelf in de lens, en drukte door zuiver toeval precies op het beste moment op het knopje.
Het nieuwtje werd opgepikt door Techdirt, dat zich verwonderd afvroeg waarom er op deze foto’s een copyrightnotice stond. Immers, een aap kan toch geen rechten bezitten?
Aardige discussie voor de vrijmibo, maar het wordt leuker: niet gehinderd door enige juridische kennis stuurde het fotoagentschap van Slater een takedownbevel:
These images are being used without David’s or our permission, therefore can I ask you remove these images from your site immediately.
Navragen hoe meneer Slater aan de auteursrechten zou zijn gekomen – een aap is niet handelingsbekwaam immers, dus hoe tekent hij die akte – leverde de volgende draaikontreactie op:
You have blatantly ‘lifted’ these photographs from somewhere – I presume the Daily Mail online. On the presumption that you do not like to encourage copyright theft (regardless of who owns it) then please remove the photographs.
Hier begrijpt iemand het auteursrecht niet. Er is geen eigenaar van deze foto, aangezien de aap geen rechten kan hebben en er geen enkele bemoeienis van Slater was bij het totstandkomen van de foto.
Maar zelfs als de aap het in opdracht van Slater handelende werktuig was (zeg maar een harige afstandsbediening), dan nog kan er geen sprake zijn van inbreuk. Het tonen van zo’n opmerkelijke foto is een vorm van beeldciteren, zeker wanneer je de foto ook nog eens als startpunt van een discussie neemt over auteursrechten.
Het gemak waarmee auteursrechtproponenten menen dat alles maar onder hun rechten moet vallen, en dat elk verweer een smoesje is van een vuile inbreukmaker, begint me steeds meer de keel uit te hangen. Maar dat wist u al.
Update (19/7): via Boek9 een vonnis over inbreuk op auteursrechten op luchtfoto’s.
De rechtbank stelt voorop dat Aerodata als de maker van de luchtfoto’s ingevolge artikel 1 Auteurswet het uitsluitend recht heeft die luchtfoto’s openbaar te maken en te verveelvoudigen. Anderen mogen dit niet dan met de voorafgaande toestemming van Aerodata.
Jammer dat niet betwist is of er wel auteursrechten op de foto’s zit. Immers een camera onder een vliegtuig hangen lijkt me niet creatief. Maar misschien hing er wel iemand uit het raam met een camera?
Arnoud
@Arnoud, bij de Dode Zee-rollen gaat het om een belangrijk document. Hier gaat het om een onbelangrijke foto van een aap. Waar het ook om gaat is dat de fotograaf het origineel achter houdt en dus een werk heeft gepubliceerd dat ervan is afgeleid. De vraag is alleen of hij daar genoeg creativiteit in heeft gestopt om hem de auteursrechten erop te geven. En zoveel creativiteit is volgens mij ook niet nodig als ik b.v. denk over hoe Mondriaan gewoon wat lijnen op een wit doek schilderde om vervolgens enkele vakjes in te kleuren. Je kunt natuurlijk een complete discussie gaan houden over wat nu wel en niet creatief is. Een ei tegen een muur gooien is volgens sommigen creatief maar anderen zullen het daar vast niet mee eens zijn. Een aap kan ook een ei tegen een wit doek aan gooien. Wat natuurlijk ook kan: een vogel legt een ei en een kunstenaar pakt het ei, maakt er een gipsen afdruk van, schildert de afdruk in exact hetzelfde patroon als het origineel en gaat vervolgens een omelet eten. Weg, origineel! Maar het gipsen ei is wel creatief, ook al is het origineel door een dier uitgepoept… (Bij vogels is de anus tevens de uitgang van het kanaal waar de eieren uit komen, dus ze poepen eieren uit… ;-)) Dus wat is de minimale hoeveelheid creativiteit die nodig is om auteursrechten te krijgen? Sowieso worden veel foto’s voor publicatie nog behoorlijk geoptimaliseerd om te zorgen dat de kijker ook de focus op de juiste onderdelen van de foto legt. Een ruwe, originele foto is immers nooit zo geschikt om meteen gepubliceerd te worden. Keuzes voor contrast, gamma-dinges en kleur-correcties alsmede het blurren van de achtergrond zijn al eigenlijk bewerkingen waar enige creativiteit in kan zitten. Geef 10 fotoshoppers hetzelfde origineel en alle tien zullen toch een verschillend eindresultaat genereren.
Nee, dat zijn auteursrechtvrije foto’s omdat de Amerikaanse overheid wettelijk is uitgezonderd van copyright op eigen werken. De Amerikaanse overheid kan op geen enkel zelf geproduceerd document copyright claimen.
Uit de US copyright wet:
@hAl: Ik weet dat US government works vrij van rechten zijn. Echter, dat wil niet zeggen dat de Hubble-foto’s werken zijn die in principe voor auteursrecht in aanmerking komen. Dat zijn ze niet, ook niet als de satelliet door een commerciële entiteit was gerund. Soms zijn er meer wegen naar Rome.
Leg mij eens uit welke intellectuele creativiteit er zit in het richten van een telescoop op de hemel en continu foto’s maken? Houd daarbij in gedachten dat de telescoop zo perfect mogelijk de sterren moet vastleggen en dat afwijken van de werkelijkheid de foto’s volstrekt onbruikbaar maakt.
@Wim: Het is een hele lastige discussie, wat creatief is. Er is een geval bekend van een urinoir als kunst. Toch kan mijn loodgieter niet claimen kunstenaar te zijn omdat ie bij mij ook zo’n ding heeft opgehangen. Het verschil is dat Duchamp kon motiveren waarom zijn werk kunst was (en dat het toen ook écht creatief was om zo’n ding als kunst op te voeren) en mijn loodgieter niet.
Natuurlijk zijn er meerdere keuzes mogelij bij het bewerken van een foto, maar meerdere keuzes impliceren nog niet dat het resultaat beschermd is. Ik kan jou drie bussen noemen die bij mijn huis stoppen, is daarmee “neem lijn 55” een auteursrechtelijk beschermde zin?
In US copyright is trouwens geen ‘creative’ eis maar een ‘original’ eis.
@Arnoud, ander voorbeeld dan. Ik ontdek in mijn kelder allemaal hele oude foto’s van mijn bet-bet-overgrootouders uit 1989. Nooit gepubliceerd dus geen public domain. Gewoon mijn bezit. Als ik de foto’s vervolgens inscan en alle krasjes wegwerk en de witte gaten inkleur met details die volgens mij bij de foto’s passen dan ontstaat er een afgeleid werk. Dan blijft de vraag over of deze aanpassingen genoeg zijn om mij de auteursrechten te geven op deze bewerkte afbeeldingen. Daarnaast, als ik de originele foto’s publiceer en de maker ervan niet noem, dan kan ik de auteursrechten claimen tot iemand het tegendeel aantoont. Tja, dat kan lastig worden als ik er verder geen details bij geef. David Slater heeft toegegeven dat de primaat op het knopje drukte, dus daarmee heeft hij het “verknald”. Maar als ik de details achterwege laat?…
Overigens, zijn makaken nou primaten of apen? 🙂
Klopt, jij kunt je voordoen als fotograaf en daarmee rechthebbende. Als ik daar geen verhaal tegenover kan stellen, dan heb ik een probleem als ik jouw foto’s gebruik. (Ik zou gaan zoeken naar details van ruim voor jouw geboortejaar en me dan omstandig gaan afvragen hoe baby Wim die foto’s kon maken.)
Dit is een bewijskwestie, voor het principe maakt die niet uit. Jij hebt ze gemaakt of niet, en de foto’s zijn creatief of niet. Ik zou naar China kunnen gaan, een camera kunnen stelen en hier thuis kunnen doen of het mijn vakantiefoto’s zijn. Knappe jongen die daar achter komt.
@hAl: Waarom denk je dat ik erbij zei “ook niet als de satelliet door een commerciële entiteit was gerund”?
Er zijn twee eisen alvorens je een auteursrecht kunt uitoefenen: 1) Er moet een creatief werk zijn. Hubblefoto’s zijn niet creatief. De persberichten van het Witte Huis wel. De aapfoto hierboven ook. 2) Je moet een auteursrecht hebben op dat werk. David Slater heeft dat niet op de aapfoto. De NASA heeft dat niet op de Hubblefoto’s. De persdienst van het Witte Huis ook niet.
Deze twee eisen zijn cumulatief en je moet ze dus los van elkaar evalueren (hoewel ik het logischer vind om bij 1 te beginnen).
Ik zeg “Hubblefoto’s niet beschermd want niet aan 1 voldaan”. Jij reageert met “nee want er is niet aan 2 voldaan”. We hebben allebei gelijk maar we spreken elkaar niet tegen. Ik krijg het gevoel dat je het met mijn conclusie oneens bent, maar ik snap niet goed hoe.
@Wim(44):
Dan is een plus een bij mij twee. Dat een ander de foto openbaart veranderd niets aan het feit dat er geen sprake is van scheppende menselijke arbeid zodat er nog steeds geen auteursrecht op de foto zit.
Werken vallen onder publiek domein wanneer er geen auteursrecht op zit. Overigens vind het argument dat Slater de foto bewerkt zou hebben bewerkt niet erg geloofwaardig. Los daarvan acht ik niet dat Arnoud een nieuwe foto heeft gemaakt door een stukje er in te knippen.
@57 Waar in de auteurswet staat in welke mate een werk creatief moet zijn en waar is die creativiteit in die wet gedefinieerd. Voor wetenschappelijke werken lijkt me dat sowieso een onmogelijke eis.
@42
De maker van een werk is niet noodzakelijkerwijs degene die op een knopje van een fototoestel drukt.
@Alex, de maker is een persoon of er is geen maker. Als er geen maker is, dan kun je de foto vergelijken met een steen, een ei of een tomaat. Er zit dan geen auteursrechten op. Een aap is wettelijk dus niet de maker, zoals een kip wettelijk niet de maker is van een ei. Maar een ei is niet automatisch public domain! Een ei is eigendom. Eigendom van de boer die de kip bezit of de vinder die het ei in de natuur vindt. Maar het is geen public domain. Het is niet van iedereen. (En een ei is niet te publiceren, maar dat is weer een andere kwestie.)
Een werk is pas public domain nadat deze openbaar wordt gemaakt. En geen moment eerder! David Slater heeft de originele foto naar mijn weten niet openbaar gemaakt, dus is het origineel geen public domain. Het origineel is gewoon zijn eigendom, zelfs al heeft hij de foto niet gemaakt. Wil je dus het origineel hebben zul je David toch echt eerst om toestemming moeten vragen.
De discussie gaat alleen om het afgeleide werk van David Slater. Uit nieuwsgierigheid de eerste foto eens gedownload en het formaat van 634×894 is duidelijk op maat geknipt. Of, in factoren: 2x3x149 bij 2×317. Twee grote priemgetallen, dus geen standaard foto-formaat. Hij heeft de foto dus verkleind en op maat geknipt. Gebeurt wel vaker en is waarschijnlijk niet voldoende om auteursrechten op te leveren. Hij heeft de afgeleide foto’s gepubliceerd dus als David geen auteursrechten heeft dan behoren die foto’s dus tot het public domain.
Hoeveel creativiteit is er uiteindelijk? Wel, het op maat knippen telt niet. En als hij verder maar lichte bewerkingen heeft toegepast dan heeft hij nog steeds geen rechten op het afgeleide werk. Maar ik keek nog even naar het artikel waar de foto’s op stonden en besef opeens dat de foto’s onderdeel zijn van een groter werk, namelijk een compleet artikel over hoe die foto’s zijn ontstaan! En dat artikel is wel auteursrechtelijk beschermd! Rest alleen de vraag of de foto’s in dat geval als onderdeel gezien moeten worden van het complete werk en dus meetellen als deel van het artikel, of dat ze als losstaande foto’s gezien kunnen worden. En helaas kun je niet een deel van een artikel overnemen en doen alsof het tot het public domain behoort. Is het genoeg creatief werk om de foto’s auteursrechtelijk beschermd te laten zijn? Ik weet het niet en uiteindelijk zal een rechter dit moeten bepalen. Het origineel is in ieder geval niet beschermd maar als het niet wordt gepubliceert dan boeit dat niet. Dan kan alsnog niemand de originele foto publiceren. Het enige wat gepubliceerd kan worden zijn de delen van het artikel, ofwel de bijbehorende foto’s.
Maar raad eens? Op http://www.djsphotography.co.uk/images/Rainforest kun je meer foto’s van David terugvinden. Zonder artikel, dus public domain als aangetoond kan worden dat David deze foto’s niet ver genoeg heeft bewerkt! Maar andere foto’s op die site zijn wel beschermd omdat David zelf het knopje heeft ingedrukt…
Juridisch gezien een interessante kwestie, zeker betreffende de auteurswet en hoe deze in diverse landen van toepassing is. De vraag is verder wie er uiteindelijk kan bepalen of de foto wel of niet auteursrechtelijk beschermd is. Kan de rechter in Indonesie dat bepalen, omdat de foto daar is gemaakt? Of de rechter in de UK omdat de fotograaf daar woont en het zijn camera was? Of moet dit in ieder land apart bepaald worden en zou het zo kunnen zijn dat hij in een aantal landen wel de auteur is en in andere landen weer niet?
Of hij wel of niet auteursrechten heeft is verder voor de rechter om te beslissen, maar er zijn genoeg argumenten te bedenken waarmee hij dit recht zou kunnen verkrijgen. Of verliezen!
@Arnoud, volgens artikel 45o van de auteurswet kan ik alsnog de auteursrechten krijgen op een foto uit 1989, mits deze maar niet eerder openbaar is gemaakt. 🙂 Op basis daarvan kun je stellen dat aangezien de aap de foto niet heeft gepubliceerd, de fotograaf dus als eerste dit product zonder auteur dus openbaar heeft gemaakt en dus voorlopig de auteursrechten geniet. Artikel 38 punt 1 lijkt ook in het voordeel van de fotograaf te zijn.
Overigens, we hebben het wel over “public domain” maar komt deze term wel voor in de auteurswet? Volgens mij kennen wij Nederlanders dit niet eens! Wie een werk maakt is auteur! Hoe hij vervolgens anderen het recht geeft om zijn werk te vermenigvuldigen en te publiceren wordt door de wet niet bepaald, maar hij blijft gewoon de auteur tot 70 jaar na zijn dood.
@hAl: De eis van creativiteit is al zo ongeveer sinds 1912 gehanteerd in de rechtspraak. Iets kan geen werk zijn in de zin van de auteurswet als er geen creativiteit aan te pas kwam. Begin eens met het Endstra-arrest van de Hoge Raad en het Infopaq-arrest, dat hier nu al meerdere malen is genoemd.
En natuurlijk, wie op de knop drukt is niet doorslaggevend maar je zult wel de creativiteit ingebracht moeten hebben om rechten te claimen. Dat heeft Slater niet.
@63 Toch zie ik nergens in de wet een claim waarop creativiteit een verplichte basis voor een werk zou zijn. Bij een wetenschappelijk astronomisch werk als een foto van de Hubble lijkt me dat dan ook geen vereeiste.
Ik ben wel degelijk van mening dat Slater creatieve inbreng heeft gehad in het maken van de foto. Hij heeft het onderwerp van de foto’s, de lokatie, de plaats van het camera statief en de instellingen van zijn camera vooraf bepaald en heeft de foto’s waarschijnlijk ook nog nabewerkt.
@hAl: Rechtspraak is net zo goed als de wet een bron van recht. Wat de Hoge Raad zegt, mag je beschouwen als net zo bindend als de wetstekst zelf. Ik denk niet dat een discussie daarover zinvol is, sorry. Dat is gewoon hoe het recht werkt.
Een wetenschappelijke tekst kan door zinsbouw, opzet, insteek en dergelijke de benodigde creativiteit bevatten. Maar feiten en cijfers zijn niet beschermd natuurlijk.
Je maakt het nu wel heel mooi met Slater: hij liet zijn camera slingeren en een aap ging ermee aan de haal. Om dat nu een vorm van performance art te noemen… tsja.
Nabewerken in de vorm van kleuren herstellen, bijknippen en dergelijke is in het algemeen níet genoeg want slechts gericht op het technisch perfect maken van het beeld. Er moet echt een kunstzinnige nabewerking aan te pas komen (achtergrond vager maken zodat object beter uitkomt, een scheve uitsnede met leuk effect, etcetera). Bovendien moet het kunstzinnige te zien zijn in de foto. Jouw bedoelingen bij de edit zijn echt niet genoeg.
Ik denk dat de door jou genoemd rechtsspraak over creativiteit geen wetenschappelijke werken betrof.
Verder zijn we het blijkbaar niet eens over de mate van creativiteit die nodig is om een foto een werk te noemen maar ik durf wel te wedden dat een rechter de auteursrechten gewoon zou toekennen op basis van het handelen van Slater mbt de foto.
Weet je wat: ga die rechtspraak eens lézen alvorens je er uitspraken over doet. En dan kunnen we daarna deze discussie voortzetten.
Ik weet zeker dat een rechter Slater geen auteursrechten toe zou kennen. Deze foto is door zuiver toeval tot stand gekomen. Slater had geen vooropgezet plan en had de situatie niet geënsceneerd. Nabewerking was volgens de bronnen beperkt tot bijsnijden en kleuren goed zetten. Dat is écht niet genoeg. Het enige wat jij doet is roepen “welles” en dat schiet niet op.
@67 Jij beweert dat er een creatieve eis is in de rechtsspraak zelfs ten aanzien van wetenschappelijke werken zonder dat te onderbouwen. Waarom zou ik de rechtspraak moeten doorlezen om jou beweringen te onderbouwen?
@Wim: Kwaliteit boven kwantiteit. De hoeveelheid aan argumenten interesseert mij minder dan de steekhoudendheid er van. Al die andere argumenten zijn niet steekhoudend omdat er geen werk in auteursrechtelijke zin tot stand is gekomen. Bij mijn weten is publiek domein geen auteursrechtelijk begrip. Voor de taalkundige betekenis kunnen kijken naar Wikipedia.
@hAi(69): Dit is onderbouwd met twee citaten uit van de HR.
@hAl: mijn onderbouwing staat in #36, Endstra arrest, en #46, Infopaq. Eerder Van Dale/Romme:
De HR trekt dus dezelfde lijn voor letterkunde, wetenschap én kunst. Er zijn dus geen uitspraken dat specifiek voor wetenschap een ander criterium zou gelden. In bv. Heertje/Hollebrand (1979) werd over afgeleide werken en creativiteit gesproken bij een economieleerboek, dat lijkt me wetenschap, maar geen jota over de vraag of wetenschap hoger of lager afgewogen moet worden.
Het staat vast onder juristen dat voor alle soorten werken dezelfde toets geldt, zeker na Infopaq. Zie ook Spoor/Verkade/Visser pagina 75 over de betekenis van deze frase. Meer in het bijzonder Visser:
Ik wil je vragen om nu inhoudelijk te reageren op de aangehaalde bronnen en niet slechts een jijbak of “staat er niet” te roepen zonder de bronnen daarbij te betrekken. Doe je dat wel, dan zal ik niet meer reageren.
@Alex, Nederland kent geen publiek domein. We kennen alleen de situatie dat een werk wel of niet beschermd is. Maar in deze kwestie is de Nederlandse wet eigenlijk niet van toepassing omdat de eigenaar (niet auteur, maar eigenaar) van de originele foto in de UK woonachtig is en het origineel niet heeft vrijgegeven. Eerst zal bepaald moeten worden of de eigenaar ook de auteursrechten toekomt op de afgeleide werken die hij heeft gepubliceerd. Dat gaat volgens de Britse wetgeving en als de UK hem inderdaad de auteursrechten toewijzen dan zullen rechters in andere landen dat toch moeten respecteren. Betreffende de Britse wet verwijs ik even naar deze site:
Volgens deze tekst is het knippen en de kleine bewerkingen op de foto niet voldoende om auteursrechten te verkrijgen op het afgeleide werk. Maar iemand die regelmatig foto’s met Photoshop bijwerkt om de kwaliteit te verbeteren kan misschien wel auteursrechten verkrijgen over het afgeleide werk, mits dit maar creatief genoeg is. En fotoshoppen is toch een bijzondere behendigheid wat niet iedereen zomaar kan. Ten minste, niet als je een mooi, duidelijk resultaat wilt zien. Een professionele fotograaf zou tegenwoordig ook goed moeten kunnen fotoshoppen om een werk te verbeteren…Bedenk verder dat alleen de fotograaf toegang heeft tot het origineel dus niemand kan bepalen hoe creatief hij uiteindelijk is geweest. Dat wordt lastig om dus aan te tonen dat hij niet genoeg bewerkt heeft om het afgeleide werk beschermd te krijgen.
Public domain is leuk maar is alleen van toepassing op publicaties en openbaringen. Zolang Slater het origineel voor zich houdt kan niemand deze verspreiden. Het origineel is dus beschermd simpelweg omdat de eigenaar geen toegang verleent.
Opvallend, volgens jouw Wikipedia pagina:
Dus de nieuwe spelling toepassen op een bestaand werk maakt het nieuwe werk dus auteursrechtelijk beschermd? Zo creatief lijkt dit nou ook weer niet. Open het in Word, laat Word een spellingscontrole uitvoeren en 95% is gecorrigeerd naar de nieuwe spelling. 🙂 Blijft dus de discussie of wat de fotograaf heeft gedaan net genoeg is om de auteursrechten op het nieuwe werk te kunnen claimen… Ik twijfel, Arnoud denkt van niet, Slater heeft hier kennelijk nog niet over nagedacht.@Wim:
Hoe kom je op dit soort ideeën? Ik heb sterk de indruk dat dit volledig eigen interpretatie is en verder niet echt ergens op gebaseerd is.
@Alex, zoals ik vaker doe, gewoon een kwestie van logisch redeneren. Let je op, dear Watson?
Wel, laten we eerst vaststellen wie de eigenaar is van de originele foto. Let op: Eigenaar, niet auteur. David Slater is de eigenaar van de camera en het geheugenkaartje waar de originele foto op staat. Dus David Slater is eigenaar van de foto. Dan vaststellen waar de auteurswet als eerste van toepassing zal zijn. David Slater is een Brit, dus dat is de Britse wetgeving. Of het origineel onderdeel is van het public domain? Boeit niet. Zolang Slater het origineel niet vrijgeeft kan toch niemand het origineel openbaren of vermenigvuldigen. Zelfs al zitten er geen auteursrechten op, er is toch niemand die iets met het origineel kan doen. Wat heeft Slater dan gepubliceerd? Wel, een afgeleid werk dus. Niet het origineel. Waar draait het dus om? Het gaat erom of de bewerkingen die Slater uitvoerde op het afgeleide werk om daar de auteursrechten op te verkrijgen. Als Brits staatsburger zal de Britse rechter hier dus over kunnen oordelen en als deze hem de auteursrechten toekent (per default zolang niemand daar het tegendeel beweert) dan heeft Slater gewoon de rechten. Als de rechter de afgeleide foto toekent aan het public domain dan is het origineel nog steeds beschermd want niemand kan erbij. Je hebt niet altijd de auteurswet nodig om je eigen werk te beschermen. Ik heb grote hoeveelheden foto’s die ik niet via de auteurswet bescherm. Ze zitten gewoon als papieren afdrukken in mijn foto-album en deze ligt in een kast. Of die foto’s public domain zijn of niet is een zinlose discussie want ik ben toch de enige die ze -als eerste- kan openbaren en vermenigvuldigen. Zoalng is dat niet doe, geen discussie.
Maar goed, in mijn foto-album thuis staat een foto die ook toevallig was genomen. Heb ik totaal geen invloed over gehad! Ik heb ook nog enkele foto’s van mijn overgrootouders die al meer dan 70 jaar dood zijn, dus geen auteursrechten meer. Ik wens je veel succes toe om die foto’s te publiceren want hoe denk jij toegang te krijgen tot die foto? Kortom, er is eerst een publicatie nodig voordat een publicatie verder verspreid en openbaar gemaakt kan worden. Gewoon een kip-en-ei verhaal. Auteursrechten zijn alleen van toepassing op openbaring en verspreiding, en openbaring of verspreiding geeft in principe de eerste openbaarder of verspreider de auteursrechten.
@Wim: Logica, zal in dit verband gevolgtrekking inhouden wat het trekken van conclusies op basis van reeds bestaande kennis. Volgens jou zou het logisch zijn dat als Slater auteursrechten krijgt toegewezen van de Britse rechters hij daarom dan ook auteursrechten moet krijgen toegewezen door de Nederlandse rechter. Op basis van welke kennis kom je precies tot die conclusie? Is hier niet meer sprake van emotioneel denken: “ik vind het en daarom is het zo”?
@Alex, nee. Ik vind het niet logisch dat Slater de auteursrechten krijgt. Ik merk alleen op dat de discussie over de auteursrechten van het origineel totaal zinloos zijn zolang Slater het origineel niet zelf publiceert. Je komt gewoon niet bij het origineel! Zinloos dus om te stellen dat deze dus tot het public domain behoort, want Slater geeft hem niet af.
De auteursrechten zou hij mogelijk kunnen krijgen op basis van het feit dat hij een afgeleid werk heeft gepubliceerd. De vraag is dan alleen of zijn bewerkingen door de rechter erkend zullen worden als zijnde voldoende creatief. Maar omdat hij die afgeleide foto publiceert heeft hij in beginsel wel de auteursrechten tot het tegendeel wordt aangetoond!
@72 Hoewel er niet al te veel zaken zijn rondom de copyrights van sateliet beelden is er bijvoorbeeld in Frankrijk een zaak geweest van M Sat tegen een maker van rubic kubussen (Rubie’s France) met sateliet beelden erop. Daarbij is zowel in eerste aanleg als in hoger beroep Rubie’s France veroordeelt voor het schenden van copyright op de sateliet foto’s.
@hAl: Bron graag. Ik weet 99% zeker dat het daar niet ging om satellietbeelden sec maar om specifiek geselcteerd en bijgesneden beeld, waardoor een creatieve selectie ontstond waarop auteursrecht rust. Of het auteursrecht werd niet betwist.
Verder vind ik het jammer dat je niet ingaat op mijn bronnen en argumenten uit #72. Het is niet erg bemoedigend om in discussie te gaan met iemand die wat roept vanaf de zijlijn en over wat anders begint als je er inhoudelijk op in gaat.
@41: Het een aap een foto laten maken kan een creatief werk zijn, lijkt me, ook als de uiteindelijk gemaakte foto dat niet is. Je kunt het opvatten als toevalskunst of als conceptuele kunst; of zijn die begrippen intern tegenstrijdig?
Apen hebben geen rechten volgens de wet? De wet discrimineert dus en stelt mensen boven andere levende wezens. De Partij voor de Dieren heeft wellicht een punt.
Wat gebeurt er als er aliens landen op de aarde? Als een mens doelbewust een alien doodt is dat vast en zeker geen misdrijf maar als de alien een mens doodt is dat dan ook geen moord of doodslag onder de wet of wordt er dan toch anders naar gekeken als in het eerste geval?
mijn mening is dat je op foto’s auteursrechten kunt vragen, mits je met toestemming het mag fotograveren van de eigenaar en daarbij bekend maakt dat je er auteursrechten er op aanvraagd. mocht dit niet zijn gedaan of ivm dieren,planten wat dan ook is er ook geen recht van auteursrecht.
Gegeven het feit dat degene die de ” creatieve keuzes” (cit.) maakt het auteursrecht op een foto bezit, zal hier Slater de copyright houder zijn, of het nieuwsagentschap – hij heeft immers de camera instellingen bepaald, de aap drukte alleen maar op het knopje. Zou de aap de camera instellingen hebben bepaald dan zou de aap de houder van het auteursrecht van de bewuste foto zijn.
Mijn camera kent een heel groot aantal presets voor foto’s op het strand, vuurwerkfoto’s enzovoort. Dus Canon is de auteursrechthouder?
Naar Nederlands recht:
Het fototoestel is eigendom van Slater, de beelddrager erin is eigendom van Slater en alles wat op die beelddrager komt te staan wordt óók eigendom van Slater. Dat heet ‘natrekking’ en is geregeld in de artikelen 4, 14 en 15 van boek 5 van het Burgerlijk Wetboek.
Artikel 4 van onze Auteurswet regelt dat als geen naam of producent van een werk bekend is, de eerste die het werk publiceerde (Slater, in dit geval) het auteursrecht heeft. De aap kwalificeert juridisch niet als maker (naam) of producent.
Naar Nederlands recht is daarom Slater eerste eigenaar en auteursrechthebbende van deze foto’s.
Sowieso is Nederlands recht niet van toepassing. Slater is een Britse staatsburger en de foto is genomen in Indonesie. Daarnaast maakt hij zijn claim in de USA. In geen van deze landen zal hij als auteur erkend worden.
Even de wetten erbij halen: BW Boek 5 en de auteurswet.
Betreffende de auteurswet in Nederland, Slater heeft aangegeven dat de auteur van de foto een aap is. In principe zou dus de aap de auteursrechten hebben en ik zie niet dat deze wet niet van toepassing is op primaten. Omdat deze aap weer bezit is van een nationaal park zou het nationaal park weer de auteursrechten kunnen proberen te claimen. Immers, het was hun aap die de foto maakte.
Betreffende de wetten uit boek 5… Deze gaan over eigendomsrecht, wat betekent dat de geheugenkaart met de foto erop gewoon van Slater is. Niemand die dat zal betwisten. Maar auteursrechten zijn geen eigendomsrechten. Auteursrechten regelen de publicatie-rechten. Ze hebben niets met eigendom te maken. Teveel mensen vergissen zich hierin en denken dat een auteur de eigenaar is van een foto. Nee, hij is de auteur van de foto en alleen eigenaar van het oorspronkelijke medium waarop de foto staat.
Hij heeft de foto gepubliceerd op een medium zonder eigenaar (Internet) en omdat hij niet de auteur is, valt de foto dus automatisch in het Public Domain. Iedereen mag het dus verder publiceren. Als hij niet bekend had gemaakt dat de aap de foto nam had hij wel als auteur aangewezen kunnen worden.
Over de casus naar buitenlands recht doe ik geen uitspraken. Daarvoor ken ik die rechtsstelsels niet genoeg. Ik beperk me dus tot hoe er onder Nederlands recht over geoordeeld kan worden. M.i. zou hij (Slater) er goed aan doen zijn zaak in Nederland onder Nederlands recht aanhangig te maken, als dat mogelijk is. Ik beperk me hieronder dan ook weer tot het Nederlands recht.
Het auteursrecht is een intellectueel eigendomsrecht, een vermogensrecht en daarmee vermogensrechtelijk een goed dat eigendom kan zijn. In dit geval is dat vermogensrecht gekoppeld aan een roerende zaak: de foto in kwestie.
Vervolgens is er een groot verschil tussen de juridische begrippen maker, persoon, auteur en het dagelijks spraakgebruik. Daardoor ontstaat verwarring. het juridische begrip ‘persoon’ betreft hetzij een mens (natuurlijk persoon, als bedoeld in boek 1 BW) hetzij een rechtspersoon (een organisatie, zoals limitatief opgesomd in boek 2 BW). Alleen die personen kunnen maker, auteur etc zijn. Slater, als niet-jurist, gebruikt overduidelijk de term auteur en maken niet in juridische betekenis.
Slater is de enige persoon die zich op het eigendom van de foto kan beroepen en bijgevolg ook op het auteursrecht ervan. Hij was hoe dan ook de eerste persoon die het werk openbaarde. Dat het op internet gebeurde, ontneemt hem niet het eigendom en ook niet het daarmee gepaard gaande intellectueel eigendom.
Het is een interessante gedachte dat wild eigendom kan zijn van de overheid (in casu dat nationaal park). In Nederland heeft de overheid van die claim afgezien en erkent alleen een beperkte verantwoordelijkheid voor het wild(beheer).
(Dat alles los van de vraag of zijn fotobewerking niet een eigen zelfstandig werk heeft doen onstaan dat sowieso onder zijn intellectueel eigendomsrecht valt)
Dus stel: Ik leen mijn fototoestel met mijn geheugen kaartje uit aan een bevriende fotograaf. Deze fotograaf maakt foto’s en geeft mij mijn toestel + kaartje weer terug. Voordat hij er achter komt dat hij de foto’s nog van mijn kaartje af moest halen, publiceer ik de foto’s snel. Heb ik dan het auteursrecht op de foto’s? En zo niet, wat is het verschil tussen de aap en de bevriende fotograaf?
[edit] Ik vraag me toch af of de fotograaf toch geen auteursrecht heeft. Stel ik maak een machine die mijn fototoestel random beweegt en afdrukken maakt. Op die foto’s heb ik toch zeker ook het auteursrecht, of geldt het dan niet omdat ik niet zelf op de knop heb gedrukt?
Je hebt de auteursrechten tot je vriend kan aantonen dat hij de maker ervan is en niet jij. Als jij bij het publiceren al vermeldt dat je vriend de foto’s maakte dan heb je hem al meteen tot auteur benoemd. En dan kan hij jou weer aansprakelijk stellen voor de schending van zijn rechten. Er zijn sowieso sterke redenen om het Nationaal Park als auteur aan te wijzen omdat het hier een rechtspersoon betreft. En het nemen van de foto is actief gebeurd door een onderdeel van deze rechtspersoon, namelijk deze aap. Slater geeft dit ook toe zodat we nu een compleet park als auteur kunnen hebben…
@ NP 15:27 : Het verschil tussen de aap en de bevriende fotograaf is dat de aap juridisch geen persoon is en de bevriende fotograaf wel. De eerste kan je niet in rechte aanspreken, de laatste wel.
Strikt genomen: tenzij de bevriende fotograaf kan aantonen dat hij die foto’s heeft genomen en daar auteursrecht aan kan ontlenen, zal het juridisch uitgangspunt zijn dat alles wat deel uitmaakt van jouw fototoestel en jouw gegevensdrager daarin, inclusief de plaatjes erop, van jou is. De bewijslast dat het anders is, ligt bij degene die anders beweert. Cf Wim.
@ Wim ten Brink 17:07 : Ik betwijfel dat, of het Nationaal Park auteursrecht kan claimen. Nog steeds naar Nederlands recht – er is geen arbeidsovereenkomst of opdracht (art 7 AW) , geen ‘ontwerp, leiding en toezicht’ (art 6 AW) kortom geen verband tussen park en aap waaruit auteursrecht voortspruit. En de opsomming van mogelijkheden waaronder een ander dan de ‘handwerksman-maker’ auteursrecht verkrijgt is limitatief!
Het voorbeeld van de bevriende fotograaf was om aan te geven dat het volgens mij onzin is om het eigendom van toestel + geheugenkaart mee te laten spelen met de vraag wie het auteursrecht heeft. Eigendom van de middelen om een werk mee te maken zijn niet belangrijk. Het gaat er om wie het werk heeft gemaakt. Dat de bewijslast moeilijker kan zijn heeft daar ook vrij weinig mee te maken.
Maar dan nogmaals, als er een machine is waar je je fototoestel in stopt en deze random foto’s maakt (de aap doet iets soortgelijks en is ook geen rechtspersoon). Bij wie ligt het auteursrecht dan? De eigenaar van het fototoestel, de eigenaar van de machine of bij niemand? Ik zou stellen dat het auteursrecht toch nog bij degene ligt die het fototoestel in de machine stopt.
En waarom is het niet creatief genoeg om een aap een fototoestel te geven en kijken wat er uit komt? Ik denk ook niet dat het uit maakt of je de aap bewust of onbewust een fototoestel geeft. Als ik met mijn fototoestel per ongeluk een foto maak dan ligt het auteursrecht van die foto nog steeds bij mij.
Feit is dat Slater niets heeft gedaan om deze foto’s te nemen. De camera werd “gejat” door een aap die vervolgens op het knopje wist te drukken. Dat maakt de aap de maker van de foto. De aap is onderdeel van het Nationaal Park en het park is een rechtspersoon, dus is er een persoon verantwoordelijk voor het maken van de foto. Dat de foto toevallig staat op een medium dat eigendom is van Slater verandert daar weinig aan. De foto is gewoon door het park geproduceerd. Overigens mag wild in Nederland zonder eigenaar zijn, er zijn wel personen aansprakelijk voor dit wild. In Nederland kan dat de wild-beheerder zijn die teveel wild laat rondlopen. Of de wegbeheerder die een weg niet goed heeft beschermd tegen wild. Ten slotte de gebiedsbeheerder voor het niet afzetten van het gebied met hekken en wildroosters. Maar als personen aansprakelijk gesteld kunnen worden voor schade die door wild wordt veroorzaakt dan zijn ze ook verantwoordelijk voor producten die het wild produceert. Goed, dan rest de vraag welk park het betreft. Sulawesi heeft 8 verschillende nationale parken dus dat is wat lastig te bepalen. Nu is Tangkoko National Park (Nabij Bunaken National Park.) bekend om deze apensoort dus mogelijk betreft het dit park. En omdat het een Nationaal park betreft is Indonesie zelf eigenaar van dit park. En dan komen we terecht op een punt waarop nog veel niet duidelijk is qua eigendomsrechten en zo, want als iets van de Staat is, wie mogen dan claims leggen op producten uit het gebied? Een beetje vergelijkbaar met afgevallen geweiien zoeken op de Veluwe. Deze mag je namelijk niet meenemen want ze zijn eigendom van de bosbeheerder. En dan hebben wij het dus over een product van een dier geproduceerd in een park, waarbij de beheerder dus eigenaar is. Dat lijkt mij ook van toepassing van de foto, want de aap neemt een foto en dat valt onder producten van de parkbeheerder. Ergo, de parkbeheerder is de auteur… 🙂
Dat is niet waar. Hij is met toestel het park ingegaan en is dicht genoeg bij de aap gaan staan. Hij heeft het misschien wel onbewust uitgelokt. Als ik met mijn fototoestel op straat loop en iemand botst tegen mij aan en drukt daardoor (per ongeluk) op het knopje, van wie is het auteursrecht dan? En is het anders als ik bewust zo ga staan dat er mensen tegen mij op botsen?
Ik loop ook regelmatig over straat met een camera op zak. Sowieso heeft vrijwel iedereen in Nederland wel een camera op hun mobieltje zodat het meenemen van een camera geen creatieve handeling meer is. Slater ging een park in en de meeste parkbezoekers nemen dan ook een camera mee. Die actie is niet creatief te noemen. Daarnaast is het de aap geweest die dicht bij Slater ging staan, niet andersom, omdat de aap dan gewoon vlucht. Dat is normaal als je recht op een wild dier afloopt. De definitie van “creatief” is wel moeilijk te bepalen. Wikipedia zegt dat het hierbij gaat om het vermogen iets nieuws te scheppen. Een olifant die zichzelf schildert is in principe ook creatief, hoewel niet duidelijk is of de olifant dit gewoon is aangeleerd of dat hij daadwerkelijk zijn soortgenoten schildert. Wie heeft de auteursrechten dan? Nou ja, de olifant in het filmpje is gewoon getraind door zijn trainers en er is gewoon een complete olifant-farm ingericht in Thailand. Die trainers doen dit weer in opdracht van de farm-eigenaar en dus heeft deze eigenaar de auteursrechten op wat deze olifanten tekenen. Want het is best creatief om een olifant te laten tekenen. Daarnaast is men niet zozeer geinteresseerd in de auteursrechten op die tekeningen. Het gaat om de fysieke schilderijen zelf die worden verkocht aan de liefhebbers. Maar het zou best interessant zijn om te weten hoe het bij deze schilderijen zit met de auteursrechten. Creativiteit moet voorop gaan bij het auteursrecht. Het moet niet kunnen dat je al auteursrechten kunt claimen op de vorm van je drol die je net uitpoept. Met moderne kunst kun je ook vaak uitkomen op de vraag of een kunstvoorwerp eigenlijk wel creatief genoeg is om kunst genoemd te worden. Een kunstenaar die potten pindakaas over een vloer uitsmeert kan het dan wel kunst noemen maar het is eigenlijk gewoon een kliederboel. Herman Brood schijnt af en toe zijn drankjes betaald te hebben door een krabbeltje te tekenen op een servet met zijn handtekening eronder. Anton Heyboer wordt ook als kunstenaar gezien maar sommige van zijn werken wijken weinig af van wat kleuters tijdens de tekenles produceren. Als ik hetzelfde zou doen word ik erom uitgelachen, maar als een bekende naam precies hetzelfde doet noemen sommigen het opeens kunst. En dat terwijl de kunstenaar en ikzelf even creatief zijn. Maar het probleem is gewoon dat er geen duidelijke omschrijving bestaat die aangeeft of een bepaald werk nu wel of niet creatief is. Als je het strict neemt dan is het vermogen om iets nieuws te scheppen ingebouwd in het fototoestel en zou zelfs de fabrikant van het toestel als auteur aangewezen kunnen worden. Maar zo ver wil ik niet eens gaan…
Het probleem met auteursrechten is dat er van de auteur verwacht wordt dat hij iets creatiefs heeft gemaakt. In deze post heeft Arnoud het over een foto die door een ander bedrijf werd nagetekend als logo. De fotograaf ging meteen auteursrechten claimen maar de rechter was van mening dat de fotograaf gewoon niet creatief genoeg was met deze foto. Er zijn namelijk zat vergelijkbare foto’s te vinden.
Je moet als fotograaf enige creatieve inbreng hebben in de foto. Een aap een foto laten nemen is enigszins creatief als je dat bewust hebt gedaan en daar is hier ook geen sprake van! De aap heeft de camera gewoon gejat van de fotograaf en zat daarna met de knopjes te spelen.
Verder is “Intellectuele eigendom” een verwarrende naam omdat het niet om eigendom gaat maar om rechten. Het gaat feitelijk om het eigendom van een recht, niet het eigendom van een product. Dus nogmaals, je kunt het medium bezitten waarop de afbeelding staat, maar niet de afbeelding zelf. Als anderen deze weten te reproduceren zonder jouw medium te beschadigen dan hebben ze dat recht. Nou ja, tenzij jij dat verhindert onder de auteursrecht maar dan moet je als auteur erkend worden.
Vermogensrecht is een recht dat uiteindelijk tot een stoffelijk voordeel leidt. Een digitale foto is niet stoffelijk en valt dus niet onder het vermogensrecht. Nogmaals een gebied waar verwarring over kan ontstaan.
De vraag is overigens of de aap inderdaad eigendom is zoals apen in een dierentuin zodat het Nationale Park als eigenaar gezien kan worden of dat het echt wild is zoals we dat hier in Nederland erkennen. Maar omdat de aap onderdeel is van het park heeft het park dus mede gezorgd voor de totstandkoming van de foto in een actieve manier. Het park is in principe een rechtspersoon en zou dan als auteur aangewezen kunnen worden. Immers, het park heeft de foto genomen.
En nogmaals, auteursrecht heeft niets te maken met eigendom. Eigendom is stoffelijk. Je kunt het vasthouden. Een digitale foto is gewoon een verzameling bits en die verzameling kun je bewerken en vermenigvuldigen tot alle bits in het universum op zijn. Het gaat om de vraag over wie het auteursrecht heeft en omdat Slater aangaf dat de aap de foto nam is het dus onduidelijk wie dus dit recht bezit.
Je kunt met redenen komen waarom Slater de auteursrechten heeft. Maar er zijn ook redenen om de auteursrechten aan het Nationaal Park toe te kennen. En ten slotte is er de optie om te zeggen dat de foto vrij is van auteursrechten en dus aan iedereen toebehoren.
Mogelijk had Slater een watermerk of duidelijk logo kunnen toevoegen aan de foto, plus wat fotoshop-truukjes erbij zodat hij daaraan nog enige creativiteit kom verkrijgen. Voor zover bekend heeft hij dat niet gedaan en dus zit er van Slater nul komma nul creativiteit in de foto. Het auteursrecht bestaat om creativiteit aan te moedigen. Staatssecretaris Teeven geeft dit ook aan in de maatregelen die hij hierbij laat nemen. Een wilde aap foto’s laten nemen kan daarbij creatief zijn als je dit bewust doet. Maar zelfs dat is niet gebeurd.
Interessante discussie!
Het toeval zijn gang laten gaan en dan en ongezochte vondst doen (serendipiteit!) is erg creatief van de fotograaf. Menigeen had zonder te kijken alles gewist. Maar ik denk niet dat het creativiteitsprobleem erg aan de orde of relevant zou zijn voor de Nederlandse rechter.
Een digitale foto valt wel degelijk onder het vermogensrecht. Dat blijkt uit boek 3 ‘Vermogensrecht’ van het BW. Het is een goed volgens art 3:1 BW, en meer in het bijzonder een zaak namelijk een voor menselijke beheersing vatbaar stoffelijk object (art 3:2 BW). Immers de drager is stoffelijk en maakt wissen en bewerken (photoshoppen) mogelijk. Alle wijzigingen in de digitale informatie op de drager zijn terug te voeren op stoffelijke wijziging van de drager. Vandaar, wie de drager heeft, heeft wat erop staat of erin is vervat.
Eigendom (beter: eigendomsrecht) is niet stoffelijk. Eigendommen kunnen dat zijn maar dat hoeft niet. Het is perfect mogelijk een volkomen onstoffelijk recht in eigendom te hebben. Een recht op vruchtgebruik of van opstal bijvoorbeeld maar ook auteursrecht.
Wat mij betreft is, ongeacht wat Slater als juridisch leek beweert, volkomen duidelijk dat de aap geen juridische partij is. Dat kan de aap ook niet zijn voor of namens het Nationaal Park en daarmee dus ook niet voor of door die rechtspersoon iets verwerven of tot stand brengen, ook geen auteursrecht.
Er is een werk dat bij ontstaan met alles erop en eraan, inclusief het ontstaan van auteursrecht, in eigendom van Slater was. Slater heeft geen goederen, zaken of vermogensrechten overgedragen en is dus eigenaar ervan gebleven.
Het werk is stoffelijk, het werk is als eerste gepubliceerd door Slater als gevolg van een eigen selectie en enige bewerking en dat sluit uit dat er géén auteursrecht is, op grond van art 10 lid 1.
Het toeval zijn gang laten gaan is misschien creatief, maar dat maakt het resultaat nog niet creatief.
Tsja, het lastige daarmee is dat de Auteurswet daar in wezen niets over zegt. Artikel 1o kent zonder meer aan ‘fotografische werken’ auteursrechtelijke bescherming toe zonder verder enige eis te stellen. Vandaar dat ik vermoed dat dit criterium voor de Nederlandse rechter niet zal spelen.
Inderdaad. Ik kan het woord ‘creatief’ in de wet niet terugvinden. Op een foto zit volgens de wet auteursrecht, punt. De vraag lijkt me meer wie de maker in dit geval is. Artikel 6:
Is voordoen hoe je een camera gebruikt en hem dan laten slingeren ‘leiding’ of ’toezicht’?Zo nee, dan is er Artikel 5.1:
Het lijkt me dat de camerarondslingeraar, die immers de foto’s verzameld heeft, zich hier met succes op kan beroepen, en dat zelfs zou kunnen doen als er in plaats van een aap sprake was van een mens (kind of volwassene).Dat laatste geldt alleen voor het gecombineerde werk, bijvoorbeeld een artikel plus foto. Iemand heeft auteursrecht op de tekst, iemand anders op de foto en de leidinggevende op de combinatie. In dit geval gaat het om één foto dus dat gaat niet op.
Ik denk dat er van leiding noch toezicht sprake is, en dat NP een punt heeft.
Ik hou het erop dat in de lijn van art 9 Auteurswet degene die als eerste rechtmatig publiceert ook als auteursrechthebbend (maker) wordt aangemerkt.
Ja en nee. Als er bewezen kan worden dat een ander de foto heeft gemaakt dan is de eerste die het publiceert niet meer de auteur. Sterker nog, de eerste die het dan publiceert kan dan zelfs in overtreding zijn… Stel, je maakt een sekstape met je digitale camera. Deze wordt vervolgens gejat en de dief plaatst het filmpje vervolgens online. Hij is dan de eerste die het publiceert en zou dan de auteursrechten hebben? Daar klopt dus niets van! (Okay, je bent beschermd door portretrecht, maar toch… Even extreem doen…) In dit geval maakte een aap die onder het toezicht van het park valt de betreffende foto. En daarmee is het park de rechtmatige auteur. 🙂
Re ‘Ja en nee. Als…’: Voor die gevallen geldt altijd het bekende ‘behoudens tegenbewijs’ en dat artikel dekt ook het optreden voor die ander (zaakwaarneming heet dat) . Ik heb het ook duidelijk over rechtmatig publiceren; de dief die je als voorbeeld aanhaalt is de eigenaar niet, publiceert niet rechtmatig en krijgt dus géén auteursrechtelijke bescherming.
Re de aap: Nogmaals, de aap is juridisch geen persoon die voor of namens dat park (rechts)handelingen kan plegen. De aap speelt geen enkele juridische rol. De aap is geen partij en daarom ook het park niet. Die aap is maar een irrelevant natuurverschijnsel, dat had net zo goed een tsunami, een blikseminslag of een omvallende boom kunnen zijn. Daarom kan het park geen auteursrecht verwerven.
Wel zou Slater het park kunnen aanspreken op grond van art 6:179 BW dat de bezitter van een dier aansprakelijk stelt voor eventuele door het dier aangerichte schade. Dan is het park het haasje, tenzij het park aantoont dat als ’t het beest onder controle had gehad, de schade onvermijdelijk zou zijn geweest. Of het park zou moeten aantonen dat het niet de bezitter van het beest is (ook een aap kan zomaar op bezoek zijn, nietwaar). Maar dat gaat ver off-topic.
Je hebt het weer over eigendom maar de auteur is helemaal geen eigenaar van de digitale kopieen die van zijn werk gemaakt worden. Sterker, niemand kan zich hier eigenaar van noemen, omdat het niets is. Een verzameling bits, een bepaalde toestand van electronen in een stukje metaal met plastic. Het medium kan eigendom zijn, maar de foto is alleen maar data en als zodanig compleet waardeloos. De auteurswet gaat over rechten die je aan dit “niets” alsnog kunt verlenen. De gestolen camera is je eigendom en die kun je terugeisen. Maar de foto’s die vervolgens over het Internet gaan dus niet. Die heeft namerlijk geen eigenaar.
Maar wel een auteur en op basis van de auteurswet kun je de verspreiding ervan proberen te blokkeren.
En de aap valt onder het toezicht van het park. De aap is er een onderdeel van. En die aap kan handelingen verrichten. Denk hierbij ook aan schilderende olifanten en zo die allerlei schilderijen produceren. In hoeverre de aap getraind is, is onduidelijk. Feit is wel dat deze apen zich weinig van mensen aantrekken en nieuwsgierig op hen af komen. Mogelijk omdat de parkbeheerders ze regelmatig lokken met voedsel of zo, om de toeristen wat apen te kunnen tonen. Daardoor is het park betrokken bij de handelingen van de aap. En dus zouden ze de auteursrechten kunnen proberen te claimen.
En schade? De aap heeft geen schade aangericht. Niets van waarde, in ieder geval. Dan kan Slater ook niets claimen. Maar goed, als de aap hem had gebeten of de camera had stuk geslagen dan zou er wel een claim kunnen volgen. Als we ons richten op de Nederlandse wet dan is in een beheerd gebied, zoals een nationaal park, de beheerder in sommige gevallen aansprakelijk te stellen. Daarvoor zal moeten worden aangetoond dat de beheerder enigszins nalatig is geweest door geen waarschuwingen te plaatsen of door geen hekken en wildroosters te plaatsen. We kennen daarnaast het faunafonds dat in bepaalde gevallen schade kan vergoeden. Maar zij gaan zich dan meer bezig houden met het voorkomen van verdere schade, niet met de al ontstane schade. Maar de meeste mensen claimen gewoon de schade bij de verzekeraar en vaak voor bedragen die niet de moeite waard zijn om weer te declareren bij een beheerder. Immers, de hoeveelheid werk die voor een dergelijke claim verzet moet worden weegt niet op tegen het totale bedrag.
Het is gewoon toepassing van de wet: Slater wordt eigenaar van het origineel door natrekking en heeft daardoor het volle eigendom want er is geen vorige eigenaar. Dat volle eigendom omvat het recht tot vermenigvuldiging en openbaarmaking, dus de auteursrechten. Onrechtmatige kopieën worden onrechtmatig verworven en kunnen, bij gebrek aan rechtsgeldige overdracht van eigendom, niemandseigendom worden. Omdat Slater de volle eigendom heeft en daarvan niets heeft overgedragen, maar wel als eerste heeft openbaar gemaakt en daardoor auteursrechtelijk door de Auteurswet aangemerkt als auteursrechthebbende. Hij kan dus de verdere verspreiding blokkeren met beroep op de auteurswet. Ik geloof dat we het op dat punt eens zijn.
Dan de aap en het park. Nog steeds naar Nederlands recht geredeneerd: dieren zijn volgens artikel 2a van boek 3 van het BW geen zaken maar worden vermogensrechtelijk wel als zaken behandeld. Dieren zijn bijgevolg juridisch geen personen. De auteurswet handelt over juridische personen die als maker kunnen worden aangemerkt, natuurlijke en rechtspersonen. De aap is dat niet en bestaat dus niet in het auteursrecht.
Artikel 6 Auteurswet vereist een ontwerp, leiding en toezicht. Een ontwerp door het park van het werk is niet aangetoond. Van toezicht door het park of leiding is geen sprake. Omdat aan de voorwaarden van artikel 6Aw niet is voldaan, komt het park geen auteursrecht toe. Artikel 7 vereist arbeid in dienst van een ander. Dat vereist een arbeidsovereenkomst. Die kan alleen tussen juridische personen bestaan. De aap is dat niet dus ook aan de voorwaarden van art 7 Aw is niet voldaan en ook daaraan kan het park geen auteursrecht claim ontlenen.
Ik bedoelde met de verwijzing naar verantwoordelijkheid voor het dier bij schade aan te geven dat die verantwoordelijkheid uitsluitend bestaat omdat de wet die voor de eigenaar vaststelt. Er is geen enkele andere handeling van een dier in het bijzonder waaraan de wet enig rechtsgevolg geeft en zeker niet het tot stand komen van auteursrechtelijke bevoegdheden.
Nog even een nabrander wat betreft de onrechtmatige kopiën: Je kunt je op het standpunt stellen dat die kopieën ‘afgescheiden vruchten’ zijn in de zin van art 3:9 BW. De eigenaar van de zaak (het origineel) waarvan die zijn afgescheiden is van rechtswege de eigenaar van de vruchten volgens art 5:1 lid 3 BW. Alle onrechtmatige kopiëen zijn dan, naar Nederlands recht, van Slater.
Link: http://www.dpreview.com/articles/3137756671/monkey-photo-copyright-in-question-as-wikipedia-denies-photographer-takedown-request
Link: http://www.telegraph.co.uk/technology/news/11015672/Wikipedia-refuses-to-delete-photo-as-monkey-owns-it.html
Dank voor de links, Martin. Doorklikkend naar copyright laws in de eerste link, valt op dat in de VS, anders dan hier, auteursrecht geregistreerd wordt.
Kijk ik dan naar sectie 508.01 en 508.02 dan zie ik geen reden waarom de foto niet geregistreerd kan worden; het plaatje voldoet aan alle gestelde eisen. Geen wonder, het plaatje is uniek en voldoet daardoor aan het “originality” criterium.
Dan spreekt artikel 202.02(b) Human author verder: The term “authorship” implies that, for a work to be copyrightable, it must owe its origin to a human being. Materials produced solely by nature, by plants, or by animals are not copyrightable. Let op het woord ‘solely’! Aan dat vereiste voldoet de foto niet: zonder menselijk aandeel was die niet tot stand gekomen.
Ook in het auteursrecht van de VS kan een dier dus niet optreden als auteur(srechthebbende).
Verder moeten we wel weten welke auteurswet eigenlijk van toepassing zijn. Daarvoor zijn meerdere mogelijkheden: * De Indonesische wetgeving, omdat de foto daar is genomen. * De Engelse wetgeving, omdat Slater een Brits staatsburger is. * De Amerikaanse wetgeving, omdat Slater daar zijn afbeeldingen heeft gepubliceerd. * De Nederlandse wetgeving, omdat wij de foto in Nederland herpubliceren.
Het juiste antwoord is natuurlijk het land van herpublicatie door derden. Dat betekent dat Slater per land wel of niet als auteur erkend kan worden. Het betekent ook dat Slater per land moet procederen waar mensen zijn auteursrecht misbruiken. De Amerikaanse rechter heeft immers vrijwel geen zeggenschap over een server in Nederland.
De parkbeheerders kunnen geen auteur zijn omdat de apen geen juridische entiteit zijn waarover zij juridisch leiding kunnen hebben. Je blijft de fout maken, Wim, juridische kwesties in huis-, tuin- en keukentaal te willen begrijpen. Terwijl dit juridiosche begrippen zijn met een eigen juridische betekenis. Vergeet die apen: er is geen enkel rechtsverhouding tussen de apen en juridische personen.
In dit soort grensoverschrijdende kwesties geldt het internationaal recht zoals dat in verschillende verdragen zoals de Berner Conventie is vastgelegd. Als de partijen geen rechtskeuze vooraf maken, wordt die meestal verdragsmatig voor hen gedaan: dan geldt het recht van het land waar de gedaagde is gevestigd. Dat zal waarschijnlijk de VS zijn en dan zal de rechter (ook als die buiten de VS is) het recht van de VS moeten toepassen.
snel nagezocht: inderdaad de californische wetgeving: https://wikimediafoundation.org/wiki/TermsofUse#13.Disputesand_Jurisdiction
Vraagje over toepasselijk recht: Als je de foto maakt in een land dat geen Auteursrecht kent, heb je dan auteursrechten als: 1. je zelf woont in een land met auteursrecht, of 2. Je het werk probeert te exploiteren in een land met auteursrecht.
Wat ik in internationale verdragen zie is namelijk dat men overeenkomt auteursrechten van andere landen te erkennen met vaak nog een shortest term clausule. Nu zal er met een land zonder auteursrechten niet snel een verdrag zijn, maar het kan best zijn dat er een verdrag is met een land waar het auteursrecht beperkter is.
Je kunt er van uitgaan dat je valt onder het recht van het land waar je bent of waar je een rechtszaak hebt. Ben je in een land dat geen auteursrecht kent, dan heb je niks. Als Nederlander val je onder het Nederlands auteursrecht, maar één stap over de grens valt wat je doet onder het buitenlandse recht. Tenzij je met je contractpartij(en) vooraf andere afspraken maakt over toepasselijk recht en bevoegdheid van rechters.