Waarom zou je een idee deponeren?

brievenbus-deponeren-idee.jpgVele, vele lezers vragen me:

Ik heb een geweldig idee voor [iets] en dat wil ik graag beschermen. Ik las dat je het bij de Belastingdienst, het BBIE of de notaris kunt deponeren, dus dat heb ik gedaan. Ben ik nu beschermd of kan ik nog meer doen?

Nee, met een depot bij een van die diensten (of bij een commerciële club zoals File-reg) ben je niet beschermd. Je krijgt géén wettelijk recht dan waarmee je anderen kunt verbieden je idee te gebruiken.

Dat kan ook helemaal niet, want ideeën zijn niet beschermbaar.

Een uitgewerkt idee kan beschermd zijn via het auteursrecht, en als het een technisch idee is dan is een octrooi (dat wél moet worden aangevraagd) wellicht een optie. Met auteursrecht of octrooi kun je verbieden dat anderen hetzelfde gaan doen. Maar voor die rechten is deponeren bij zo’n dienst niet nodig.

Als je een idee wilt beschermen naar een specifieke partij toe, dan kun je dat onder geheimhouding doen. Je sluit dan een geheimhoudingsovereenkomst (NDA) met de wederpartij en vertelt hem dan wat je wilt delen.

De enige reden om een idee, een tekst of iets dergelijks te deponeren is om sterker bewijs te vergaren dat het idee bestond op de datum van depot. Een datum van een onafhankelijke derde heeft meer waarde dan een zelfgeschreven datum op het origineel. Alleen: dergelijk bewijs is zelden nodig. Je ziet vrijwel nooit discussie over “wanneer bestond dit”. Heel soms bij informatie onder NDA, omdat van geheimhouding uitgezonderd is informatie die de ontvanger zelf al had voordat de NDA werd getekend.

Discussie over “wie heeft het bedacht” speelt iets vaker, en daarbij kan een datum van een deponeringsdienst handig zijn. Alleen, formeel bewijst dat depot niets: ik kan bij elk van die diensten, en bij elke commerciële dateringsdienst, een kopie van de nieuwste Harry Potter deponeren en daar zetten zij dan braaf een datum op. En iedere dateringsdienstverlener die vertelt dat zijn dienst wél iets van bescherming pretendeert, faalt op dit punt.

Arnoud

14 reacties

  1. Toch kan ik wel iets bedenken waar het handig voor is. Ik heb zelf voor ik bij mijn huidige werkgever begon wat handige functies geschreven en in een eigen bibliotheek opgenomen.

    In mijn contract met mijn huidige werkgever staat echter dat alles wat ik tijdens het dienstverband maak en voor het werk gebruik van hem is. Met dit deponeren had ik in ieder geval zeker kunnen stellen dat die bibliotheek niet onder dit contract valt. Even los van de licentie problematiek als ik die in een product voor het werk zou gebruiken.

  2. Sommige grote bedrijven hebben (of hadden) een soort van magazine waarin zij hun “ideeën” of liever “uitvindingen” publiceerden die zij niet de moeite waard vinden om te octrooieren (twijfelachtige waarde of nieuwigheid). Zo zijn ze in ieder geval gedekt tegen andere partijen die mogelijk wel een octrooi zouden willen aanvragen. (Die dat dan niet meer kan, omdat het geen nieuwe uitvinding meer is.)

    Je ziet dat tegenwoordig het onderscheid tussen “idee” en “uitvinding” heel erg is vervaagt, helaas ook bij juristen en zelfs het (met name Amerikaanse) patent-bureau. Op het werk komt af en toe de vraag voorbij of wij nog “patenteerbare ideeën” hebben (helaas niet, want ideeën “an sich” zijn niet patenteerbaar). De meeste software-octrooien lezen alsof iemand een ideetje had, en dat even heeft opgeschreven… en omdat in software idee een uitwerking veel dichter bij elkaar staat dan bij bijvoorbeeld een fysiek ding als een nieuwe muizenval, is het onderscheid daar eigenlijk niet meer te maken.

  3. Als je een idee wilt beschermen naar een specifieke partij toe, dan kun je dat onder geheimhouding doen. Je sluit dan een geheimhoudingsovereenkomst (NDA) met de wederpartij en vertelt hem dan wat je wilt delen.

    Dit kan zinvol zijn maar hangt wel sterk af van het idee. Als jij bijvoorbeeld 2 jaar geleden hebt bedacht om spraakbesturing toe te voegen aan de iPhone en je sluit een NDA met Apple (wat ze overigens nooit zullen doen) dan betwijfel ik ten zeerste of Apple nu met jou moet afrekenen indien ze spraakbesturing willen toevoegen. Het idee is daar namelijk niet nieuw genoeg voor. Vaak zijn ideeen zaken die voortvloeien uit een bepaald produkt. In mijn optiek zou daar het gegeven bijvoorbeeld ook onder vallen. Spraakbesturing zelf is ook niet nieuw en de toepassing daarvan op smartphones ook niet.

  4. @Elroy: Klopt, dat is (naast een samenwerkingsverband waarbij je beperkt wat je inbrengt) zo ongeveer de enige relevante situatie.

    @Jeroen: Klopt. De bekendste was Technical Disclosure Bulletin van IBM (1958-1978). Dat was bedoeld om prior art te creëren tegen andermans patenten, als IBM het niet waardevol genoeg vond voor een eigen patent.

    @Bram: Ah dáár raak je een gevoelig punt. Inderdaad, met ideeën word je niet rijk. Waarom zou iemand jou geld geven voor het enkele idee “hee joh je moet eens spraakbesturing inbouwen in je telefoon”?

    Driekwart van de ideebedenkers die me mailen met “hoe deponeer ik dit” zit op dat niveau van abstractie. En tien procent daarvan wordt echt boos als ik zeg dat dat geen nut heeft. “Wat, is een idee dan zomaar te jatten? Ik zou jouw site eens moeten jatten!” Echt.

  5. In mijn ervaring is – in het kader van een gerechtelijke procedure (of ter vermijding ervan) – een datumbewijs vaak wel nuttig . Ik heb zelf meermaals volgende casus meegemaakt: een reclamebureau houdt een pitch bij een potentiële opdrachtgever. De opdrachtgever kent vervolgens de opdracht niet toe aan dat reclamebureau, maar gebruikt desondanks de insteek van die pitch. Vervolgens begint het juridisch getouwtrek over wie titularis is over de intellectuele rechten (als die er zijn) op deze reclame.

    Als je in zulk een casus als reclamebureau (1) adhv briefwisseling kunt aantonen dat je op datum x bij de opdrachtgever een pitch hebt gehouden en (2) beschikt over een BBIE-datumbewijs (liefst: dag x of dag x-1) van de inhoud van die powerpointpresentatie, leert de ervaring dat zulks de bewijslast aanzienlijk vereenvoudigt.

    Het klopt dat het datumbewijs op zich niet volstaat om enig intellectueel recht aan te tonen. Het kan wel helpen – zeker in auteursrechtzaken – om aan te tonen dat (1) uw idee en de uitwerking ervan eerst bestond en geconcretiseerd werd en (2) de kans reëel is dat een derde partij dat idee gekopieerd (gereproduceerd) heeft.

  6. @Tijs; jouw punt lijkt heel terecht, maar zorgt ook voor een verplichting. Op het moment dat je ergens een keer iets bedenkt en het niet vast laat leggen (qua datum) kan iemand het bewijs ook tegen je gebruiken.

    “Gezien [X] alle concepten laat voorzien van een BBIE-datumbewijs, is het niet waarschijnlijk dat zij voor dit werk een uitzondering zal hanteren.” Het uitblijven van (of te laat) datumbewijs, kan dan volgens mij tegen je worden gebruikt.

    Hoe denk jij hierover?

  7. Wat nog niet aan bod is gekomen, is dat een depot ook bijdraagt tot het verweer van het zogenaamde “prior user right”. Deze juridische verdediging is nuttig voor iemand die om de één of andere reden (bv. te hoge kosten) geen octrooi heeft aangevraagd voor zijn uitvinding, maar zijn uitvinding in de praktijk wel gebruikt. Wanneer een derde onafhankelijk dezelfde uitvinding doet, maar daarvoor wél een octrooi aanvraagt, dan zou die derde het verdere gebruik van het octrooi kunnen laten verbieden, op basis van de exclusieve rechten die door het octrooi worden toegekend.

    Het “prior user right” is dan een juridische verdediging om de uitvinding zonder kosten toch verder te gebruiken. Let wel, het is geen “recht”, en enkel een verdedigingsmiddel tegen de eigenaar van het octrooi. Het geeft in elk geval geen mogelijkheid om nog een andere partij te verbieden de uitvinding te gebruiken.

    Tussen de verschillende Europese lidstaten is er best wel wat verschil in de wijze waarop met prior user rights wordt omgegaan. Voor meer info: zie het afzonderlijke hoofdstuk in http://www.liaison.tuc.gr/fileadmin/usersdata/liaison/Library/IPR/Monitoringandanalysisoftechnologytransferandintellectualpropertyegimes.pdf

  8. Een recht van voorgebruik bewijs je niet met alleen maar een depot bij notaris of andere instantie. Je hebt echt meer nodig; waaruit blijkt het daadwerkelijk gebruik voorafgaand aan deindieningsdatum?

    De bijdrage lijkt mij eerlijk gezegd nihil. Dat je het idee had, geeft je geen recht van voorgebruik. En als je kunt bewijzen dat je wérkelijk het idee gebruikte, dan is de toegevoegde waarde van het depot nul want die notaris werkte niet voor jou.

  9. Mee eens: je moet in de meeste landen niet alleen kunnen bewijzen dat je de uitvinding hebt gedaan, maar ook dat je de uitvinding in de praktijk gebruikte (vandaar de term “user” right), of er tenminste de voorbereidingen toe had getroffen.

    In Frankrijk en België wordt echter bezit van de uitvinding vereist, ipv. effectief gebruik. Precies om die reden werd daar een overheidssysteem in het leven geroepen (resp. “enveloppe Soleau” / “iDepot”) waar je op een makkelijke wijze een brief naartoe kunt sturen, waardoor de datum van het bezit van de uitvinding komt vast te staan. In die landen is het depot dus wel degelijk heel erg nuttig. In andere landen zal het eerder een indicatie zijn van het feit dat een uitvinding werd gedaan, hetgeen dan met de bewijzen van (voorbereiding van) gebruik moet worden gecombineerd.

    In elk geval is het toepassingsgebied van het prior user right vrij beperkt. Ook de juridische discrepanties tussen de verschillende lidstaten dragen niet bij tot de populariteit ervan.

  10. Het depot is op zich geen voorwaarde, maar eerder één van de beste manieren waarop de vereiste van het “bezit” kan worden aangetoond. Met een depot ga je echter op geen enkele manier het eigendomsrecht van de uitvinding krijgen, want het prior user right is louter een verdedigingsmechanisme ten opzichte van de eigenaar van het octrooi (dwz. diegene die de hele formele octrooiprocedure successvol heeft doorlopen).

    In de meeste landen (inclusief België en Frankrijk) wordt overigens goede trouw vereist als voorwaarde om het prior user right uit te oefenen tegen de eigenaar van het octrooi. Indien iemand bv. lucht zou krijgen van een octrooi dat zal worden ingediend, en dan snel een i-depot verstuurt, dan kan het prior user right in principe niet worden uitgeoefend.

  11. @Dennis (reactie 7): ik ken meerdere reclamebureau’s die voor (al) hun belangrijke pitches een iDepot verrichten.

    Om uit het niet-verrichten van een iDepot een omgekeerd bewijs af te leiden (met name: “dan zal het wel niet jouw concept zijn”) lijkt me een brug te ver. De iDepots zijn – behoudens vergissing – niet openbaar. Een tegenpartij weet dus, in beginsel, niet dat partij X voor de meeste van haar concepten een iDepot verricht.

    Bovendien: je kan niets afleiden uit het niet-verrichten van een iDepot. Een iDepot bewijst dat bestand X bestond op datum Y. Het niet-bestaan van een iDepot voor bestand X bewijst niet dat dat bestand niet bestond op datum Y. Evenmin bewijst het dat dat bestand niet bestond voor datum Y.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.