ANWB’s Wegenwacht onder de Wet Van Dam

Bijna dagelijks word ik gemaild door mensen die hun abonnement op de Wegenwacht van de ANWB willen opzeggen met een beroep op de Wet Van Dam. Deze wet bepaalt immers dat je élk stilzwijgend verlengd contract mag opzeggen met opzegtermijn van een maand. Nou ja, bijna elk. De regels voor tijdschriften zijn iets anders, en ook het lidmaatschap van verenigingen is uitgesloten. Nu is de ANWB een vereniging, maar de dienst Wegenwacht wordt formeel apart aangeboden. Dus zou die opzegbaar moeten zijn, zou je denken. Maar de ANWB denkt daar anders over: zij ziet de Wegenwacht als een verzekering en bij invoering van de Wet Van Dam is ooit gezegd dat verzekeringen niet vallen onder deze wet. Maar ís dit wel een verzekering?

Een verzekering is volgens de wet (art. 7:925 BW) een overeenkomst waarbij de verzekeraar een uitkering doet (in geld of in een andere prestatie, art. 7:926 BW) wanneer zich een onvoorzienbare gebeurtenis voordoet. En die definitie past precies op wat de ANWB doet: zij verrichten de prestatie van schadeherstel wanneer zich de onvoorzienbare gebeurtenis van autopech voordoet.

Ik vond echter een recent arrest over een pechhulpdienst die aangeslagen werd voor assurantiebelasting, en dit aanvocht met het argument dat zij geen verzekeraar was. En ik werd vrolijk van de zin “dat niet elke overeenkomst waarin de voornoemde elementen kunnen worden ontwaard, verzekering in de zin van de wet is”. Want het is precies die formalistische lezing van de wet die me irriteert bij de ANWB. Nérgens noemt de ANWB haar pechhulpdienst een verzekering, nergens staat iets over een polis – het is evident dat ze de dienst gewoon als een abonnementsdienst bedoelen en het pas ‘verzekering’ zijn gaan noemen toen men peentjes begon te zweten over de Wet Van Dam.

Het Gerechtshof wijst erop dat je niet alleen moet kijken naar óf er iets wordt gedaan dat “geld of een andere prestatie” genoemd kan worden, maar ook wat het dóel daarvan is. Het doel van een verzekering is namelijk primair vergoeding van schade. Vergoeding kan in natura gebeuren (bv. je afgebrande huis wordt opnieuw opgebouwd of je krijgt een gratis rit naar huis als je auto gestolen blijkt) maar voorop moet staan dat het gaat om “het goedmaken van op geld waardeerbare schade of verlies”.

Een pechhulpdienst voldoet daar niet aan. Die strekt er vooral toe om “ongemak weg te nemen en inspanning te voorkomen”, en ongemak en inspanning tellen niet als “op geld waardeerbare schade of verlies”. Hoewel het hier ging om pechhulp aan fietsers, rolstoelrijders en scooterbestuurders, zie ik niet in waarom dit bij pechhulp voor een auto anders zou zijn. Lekke band is lekke band.

Verder is de Wegenwacht zo’n beetje hét voorbeeld van een stilzwijgend verlengd contract dat het soort ergernis oproept waar deze wet voor gemaakt is. Ik kan er dus werkelijk niet bij dat nu juist de Wegenwacht uitgesloten zou zijn. Ik hoop van ganser harte dat iemand naar de rechter stapt.

Update (13 februari 2015) een lezer wees me op het Hoge Raad-arrest in cassatie op bovenstaande, waar ik heel wat minder vrolijk van werd.

4.3 Een schadeverzekering is in artikel 7:944 BW gedefinieerd als een verzekering strekkende tot vergoeding van vermogensschade die de verzekerde zou kunnen lijden. De onderhavige overeenkomsten, die ertoe strekken om tegen een jaarlijkse betaling hulp bij pech te bieden aan gebruikers van (elektrische) fietsen, rolstoelen en elektrische scooters, zijn aan te merken als schadeverzekering. Daarbij is de vermogensschade gelegen in het niet meer deugdelijk functioneren van het vervoermiddel. Dat het verhelpen van de pech mede het karakter heeft van hulpverlening kan hieraan niet afdoen.<br/> 4.4. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen heeft het Hof het begrip verzekering te beperkt uitgelegd. Het middel van de Staatssecretaris slaagt derhalve.
Het stoort me nog steeds dat de ANWB het pas expliciet ‘verzekering’ is gaan noemen ná de Wet Van Dam, maar goed, de Hoge Raad geeft ze daar nu wat meer ruimte voor.

Arnoud<br/> Foto: Yellow Flowers Free Photos Art & Fun, Flickr, CC-BY 2.0

31 reacties

  1. Ik hoorde onlangs voor het eerst dat de ANWB zichzelf een verzekering vindt in een iets andere context. De prijzen van de ANWB gaan volgend jaar namelijk stijgen als gevolg van de stijging van de assurantiebelasting. Blijkbaar is dus ook de belastingdienst van mening dat dit een verzekering betreft.

  2. Als heel veel ANWB-leden het niet eens zijn met het beleid wat betreft de wegenwachtservice, dan is het niet zo heel erg moeilijk om het beleid te veranderen. Dat lijkt me ook een stuk effectiever dan de stap naar de rechter.

    1. Ik weet niet hoeveel inspraak een ANWB-lid heeft. Maar het is een leuke catch-22. Indien het opzeggen makkelijker wordt, zullen de kosten voor de blijvende leden/abonnees/polishouders stijgen. Voor actieve en blije leden is er dus geen aanleiding om het opzeggen makkelijker te willen maken. Pas indien je weg wilt, krijg je spijt van dit beleid.

      1. Het probleem met de ANWB is dat het zowel een vereniging als een BV is. De BV (de uitvoerende organisatie) handelt in opdracht van de vereniging. Die constructie is enerzijds begrijpelijk omdat het een enorm grote vereniging is, maar anderzijds worden veel mensen alleen maar lid om gebruik te kunnen maken van de wegenwachtservice. Het is niet echt de traditionele ‘voor en door’ vereniging waar leden actief bij betrokken zijn. Het aantal actieve leden (vrijwilligers) bij de ANWB is minder dan 1%. Dat is heel erg weinig. Over inspraak is ook helemaal niets terug te vinden op de website. Het lijkt er dus op dat men die passieve houding van leden wel prettig vindt.

        Ik denk dan ook dat de kern van het probleem veel dieper zit dan het aanpassen van de looptijd en opzegtermijn van de wegenwachtservice. De ANWB heeft een identiteitsprobleem. Men wil een bedrijf en een vereniging tegelijkertijd zijn, maar dat zijn concepten die niet met elkaar verenigbaar zijn. Een klant van een bedrijf is per definitie iets anders dan een lid van een vereniging.

              1. Je hebt gelijk, ik had het idee dat er onterecht een linebreak in de link geslopen was, maar kennelijk heb ik vervolgens de “g” weggehaald.

                ALV is natuurlijk maar een afkorting. Als je zoekt op ledenvergadering vind je wel degelijk wat. Maar dat ene niet bestaande zoekresultaat is wel raar. Zou aan Google kunnen liggen, want dat “Om de meest relevante resultaten te tonen, hebben we er een aantal weggelaten die heel sterk lijken op de reeds weergegeven. Indien gewenst kunt u de zoekbewerking herhalen met de weggelaten resultaten.” doet wel heel erg aan Google denken.

  3. Mijn contract met het verwarmingsbedrijf, waarbij ze alleen komen als ik problemen heb met mijn verwarming, zou dus volgens de visie van de ANWB een verzekering zijn? Let op> dit is geen onderhoudscontract wat ik heb. De verwarmingsmonteur komt alleen bij pech.

  4. Het zal veel leden verbazen dat ze over de premie voor wegenwachthulp assurantiebelasting moeten betalen, omdat de ANWB een vereniging is. Toch is dit zo. De wegenwachtservice wordt gezien als verzekering. Over dat deel betaalt u assurantiebelasting, over de kosten voor het lidmaatschap niet.

    Vervelend is dat leden voor 15 november zelf hadden moeten inzien dat premies hoger zouden uitvallen dan de ANWB in De Kampioen van oktober communiceerde.

    Bron: http://www.telegraaf.nl/overgeld/verzekeringen/21127040/ANWB-tarieven_omhoogmaar_opzeggen_niet_meer_mogelijk__.html

  5. Draagt de ANWB op dit moment assurantiebelasting af aan de fiscus? Ja, dan hebben ze gelijk wat betreft hun communicatie naar de klanten, maar dan is dat wel merkwaardig in het licht van die pechhulp-zaak die Arnoud noemt. Nee, dan belazert de ANWB de kluit eigenlijk dus. In beide gevallen interessant.

  6. Uitspraak Hof Den Bosch van 8 november 2012 nr. 2012/00089, WBR artt. 20 en 25 en BW artt. 7:925 en 7:944

    De rechtbank stelde de inspecteur in het gelijk, omdat de overeenkomst die belichaamd is in de pechpas alle kenmerken heeft van een schadeverzekering in de zin van het BW en X bv ook als verzekeraar in de zin van de WBR moet worden aangemerkt.

    Het hof is daarentegen van oordeel dat de in de pechpas belichaamde overeenkomst geen schadeverzekering is. Volgens het hof is niet iedere overeenkomst waarin de elementen premiebetaling, de verplichting tot uitkering en onzekerheid kunnen worden ontwaard, een verzekeringsovereenkomst in de zin van het BW. Als criterium geldt of een overeenkomst in overwegende mate ertoe strekt vermogensschade te vergoeden (schadeverzekering) dan wel of de overeenkomst in overwegende mate ertoe strekt hulp te bieden aan een partij die in omstandigheden komt te verkeren dat die hulp nodig is, waarbij de daar (eventueel) mee gepaard gaande vergoeding van vermogensschade van bijkomstige of ondergeschikte aard is. De onderhavige overeenkomst moet als laatstgenoemde worden gekwalificeerd. Omdat geen sprake is van een verzekeringsovereenkomst, is geen assurantiebelasting verschuldigd

    1. Uit de uitspraak die hierboven wordt genoemd leidt ik af dat de ANWB helemaal geen assurantiebelasting hoeft te betalen, en dan zou de prijsverhoging daardoor ook onterecht zijn nietwaar. Maar er wordt niets teruggedraaid? Dat vind ik vreemd van de ANWB

  7. Het lijkt erop dat zelfs de telefoniste goed is ingelicht over de huidige wet- en regelgeving. Vandaag mijn lidmaatschap willen opzeggen. Dit zou niet mogelijk zijn aldus de telefoniste. ‘Meneer de wet van dam geldt niet in dit geval. Wij zijn een vereniging, zodat wij niet onder deze regels vallen. Wij hanteren de regels van de vereniging. Het lidmaatschap is nu met een jaar verlengd. Sorry, maar u had eerder moeten opzeggen… Erg fijn:@ klantvriendelijkheid een dikke 3!

    Ik lees nu dat door de assurantiebelastingverhoging de leden een hogere contributie moeten betalen. Is in dit geval artikel 36 lid 3 van boek 2 BW geen oplossing? ‘ ‘een lid kan voorts zijn lidmaatschap met onmiddelijke ingang opzeggen binnen een maand nadat een besluit waarbij zijn rechten zijn beperkt of zijn verplichtingen zijn vezwaard hem is bekend geworden of is medegedeeld…?

    Wellicht dat ik mijn lidmaatschap maar niet moet betalen, nu de statuten bepalen in artikel 7 sub c dat de vereniging het lidmaatschap doet opzeggen nadat er 3 maanden zijn verstreken na aanmanen om de contributie te voldoen.

  8. Ook ik ben in conclaaf met de ANWB. De statuten en hun eigen voorwaarden er bij gehaald en motivatie reeds 3x aan hen gemailed.

    Hun eigen voorwaarden voor zowel de pechhulp als buitenlandservice laat zien dat de ANWB volgens artikel 24 leden voor 1 november moet informeren. Dit hebben ze niet gedaan claimen ze door overmacht. Nergens echter staat die werkelijke uitsluiting genoemd. In die zin beroep ik me dan ook voorwaarde 23 (opzegging voor 15e0 nietig te laten verklaren, en op zijn minst een zelfde vertraging te honoreren als hun communicatie vertraging hierover. Starre club niet het idee hier verder mee te komen, wordt allemaal onder het kleed geveegd met grootste gemak.

  9. Ik zit in precies hetzelfde schuitje, ook ik heb al driemaal gemaidl zonder echt inhoudelijke reacties te krijgen. Als de ANWB wegenwacht een vezekering is dan zeggen ze op hun eigen site: (http://www.anwb.nl/wegenwacht/wegenwacht-service/service-van-de-wegenwacht/veelgestelde-vragen-prijswijziging)

    “Hoe zit het nou met het opzeggen van het ANWB-lidmaatschap, er is toch een wet voor het maandelijks kunnen opzeggen? Dit is de Wet van Dam, eigenlijk gaat de Wet van Dam over het maandelijks kunnen opzeggen van contracten. De ANWB is een vereniging met een lidmaatschap en valt daarom niet onder deze wet. De Wegenwacht is weer een verhaal apart, dat wordt door de wetgever namelijk gezien als een soort verzekering. Verzekeringen vallen weer onder een andere wet. Die wet staat stilzwijgende verlenging wel toe. Veel verzekeraars hebben toch besloten maandelijkse opzegging wel mogelijk te maken, ook al hoeven zij dit niet volgens de wet. Ook ANWB heeft haar eigen verzekeringen maandelijks opzegbaar gemaakt. De ANWB Autoverzekering kunt u zelfs dagelijks opzeggen.”

    Dus als ze een verzekering zijn zeggen ze zelf dat ze maandelijks opzegbaar zijn. Als ze geen verzekering zijn dan zitten ze ook nog eens fout met de premieverhoging omdat assurantiebelasting alleen over verzekeringen moet worden betaald.

    Langte tijd hebben ze geprobeerd op slinxe wijze onder de regels uit te komen maar langzaamaan zetten ze zichzelf helemaal vast.

  10. Ik wil het wel tot aan de rechter aanvechten (zelfs nog bij het Gerechtshof) maar zoek medestanders die ook mee willen procederen. Eventueel kunnen we griffiekosten verdelen (bij winst krijg je dit weer terug) Waneer de uitspraak positief is, is het niet alleen een klap in het gezicht van de ANWB maar ook een hele handige uitspraak voor medestanders die nu ook te maken hebben met de onvriendelijke service van de ANWB.

    Ik heb mijn incasso gestorneerd dus ik ben nog even aan het wachten tot de acceptgiro dan moet ik nog even beslissen of ik het via een incassozaak voor de rechter laat komen of gewoon zelf begin.

  11. Trouwens nog een opmerking.. Je kan wel laten incasseren door de ANWB.. Volgens mij mogen ze dit niet eens via de manier waarop ze nu werken? Je moet toch iets ondertekenen en opsturen? Alleen maar wat gegevens invullen is niet geldig.

  12. Pfff, de ANWB spekt haar eigen schatkist, dus die club kan beter zwijgen over klantgerichtheid. Door omstandigheden heb ik in december 2013 mijn auto moeten verkopen. Vervolgens heb ik gelijk contact opgenomen met uw Contact Centre om te vragen of ik mijn ANWB-lidmaatschap en de Wegenwacht Service voor 2014 (nog) kon beëindigen. Neeee, dat doet de ANWB niet! Gevolg is dat ik geen auto heb, maar wel een jaarlang moet betalen voor lidmaatschap en Wegenwachtservice.

  13. Bijna een jaar later wordt ik nu met het bovenstaande geconfronteerd. Tijdens het afsluit ben ik niet duidelijk geïnformeerd over de voorwaarden en mijn rechten die door de ANWB worden gehanteerd. Met als gevolg dat ik nu alleen nog beroep kan doen op de ANWB tegen een force betaling. Is de ANWB niet wettelijk verplicht om je juist te informeer over de voorwaarden die worden gesteld tijdens het afhandelen van de lid maatschap? (Daarbij is het misschien een goed idea om aft spreken bij het hoofd kantoor met alle leden die voortijdig de lidmaat schap willen opzeggen. Mijn doet vermoeden dat door het bestuur de verleende services niet meer voor op wordt gesteld omdat het lidmaatschap niet voortijdig kan worden opgezegd.)

    1. @Patrick: heeft de ANWB je erop gewezen met welke voorwaarden het afsluiten van je overeenkomst gepaard ging? Zo ja, heb je die goed bekeken? Heeft de ANWB je later geconfronteerd met voorwaarden die je nog niet kon weten (bijvoorbeeld omdat je daar geen toegang toe had of omdat die in voor jou onbegrijpelijke juridische taal waren gesteld) toen je de overeenkomst afsloot?

  14. Beste Hans, Dat klopt tijdens het gesprek met de ANWB zijn voor mijn aantal belangrijke zaken niet te spraken gekomen en ben ik niet gewezen op de juridisch aspecten. Op het moment van afsluiten van de lidmaatschap was ik al meer dan 10 jaar woonachtig in England sinds eind 2013 ben ik terug verhuist na des vaders land Nederland. Waardoor mijn persoonlijk kennis van de Nederlands taal destijds nogal was afgezwakt en iets waar ik nu nog dagelijks mee bezig bent. Juist daarom had ik gekozen voor de ANWB een bedrijf (vereniging) die bekent stond als zeer betrouwbaar en het belang van de leden voorop stelde. Ik heb mijn situatie ook duidelijk uitgelegd aan de helpdesk medewerker. Een goede wegenwacht service is voor mijn zeer belangrijk wegens mijn medici gesteldheid.

  15. Ook ik ben in discussie met de ANWB. Volgens hen kan ik net als iedereen niet opzeggen en zit ik nog een jaar aan alles vast. Maar ik ben best bereidt mijn lidmaatschap (dat kan inderdaad niet ler maand) te betalen maar niet de wegenwacht. Ik ben echt van mening dat dit een dienst is die ze leveren en een dienst is per maand opzegbaar. Ik ben benieuwd hoe t af loopt. Ik betaal tot die tijd in ieder geval niet.

Geef een reactie

Handige HTML: <a href=""> voor hyperlinks, <blockquote> om te citeren, <UL>/<OL> voor lijsten, en <em> en <strong> voor italics en vet.