Een lezer vroeg me:
Ik heb een tijd terug een bedrijf een voorstel gedaan voor een idee waar zij veel geld mee kunnen verdienen. Maar afgezien van een standaard bedankmailtje hoorde ik niets meer van ze. En vorige week zag ik ineens dat ze doodleuk met mijn idee de markt gaan betreden! Oké het is op details iets anders maar het is duidelijk van mij gestolen. Wat kan ik nu doen?
Een idee mág worden gestolen. Alleen de concrete uitwerking mag niet worden gekopieerd. Dus als men de mail heeft gelezen en toen dacht, leuk dit doen wij ook, dan is dat legaal als ze het daarna zelf hebben uitgewerkt.
Het maakt daarbij niets uit of je het idee hebt gedeponeerd als i-Depot, bij de notaris of Belastingdienst hebt laten dateren of bij een commerciële dienst ‘bescherming’ hebt aangevraagd. Zo’n depot of datering bewijst alleen dat het idee bestond, het geeft geen eigendomsrechten.
Met een geheimhoudingsverklaring sta je sterker, als ze dat tekenen dan belóven ze dat ze het idee niet hergebruiken. En dan kun je ze daarop aanspreken. (Protip: neem een boeteclausule op, dan krijg je geen discussie over hoe veel het idee waard was of hoe veel schade je hebt geleden.)
Maar het is maar zeer de vraag of een bedrijf die tekent als iemand zich zomaar meldt met “ik heb een idee en ik wil graag geld”. Waarom zou je immers betalen voor een idéé? Je moet als ontvanger van het idee nog steeds alle investeringen doen en daarbij alle risico’s nemen. En dat terwijl de ideegever achterover kan zitten en wachten tot hij geld krijgt. Dat is slechts heel zelden een faire verdeling van de verantwoordelijkheden.
Natuurlijk, als je een uitgewerkt idee hebt of al een business hebt draaien met dat idee, dan is een geldbedrag voor overname of participatie daarin gerechtvaardigd. Maar dan hebben we het allang niet meer over het “verkopen van een idee”.
Ik raak er steeds meer van overtuigd dat “verkopen van een idee” een wensdroom is, net als alle plannen om snel rijk te worden. Rijk worden als ondernemer kan wel maar is heel hard werken.
Arnoud
Als ik naar veel patenten en patentaanvragen kijk (voorzover ik ze als technicus dan begrijp) krijg ik toch sterk de indruk dat veel patentbureau’s het hier beslist niet mee eens zijn. Maar ik ben het er wel mee eens. Een idee krijgen is leuk, maar het gaat om de technische realisatie daarvan, daar zitten de kosten, problemen, ricico’s, valkuilen, beren op de weg.
Tja, “geef mij geld want ik ben briljant” is helaas geen word-snel-rijk methode. Vandaar ook dat je eerst zelf een idee moet uitwerken voor je het deelt met anderen. Maar wat als je eerst een patent aanvraagt op je idee? Dan heb je het eigenlijk al gedeeltelijk uitgewerkt.
Ook bij een geoctrooieerde uitvinding zou ik me zéér afvragen waarom ik moet betalen om die in gebruik te gaan nemen. Goed, het is een juridisch recht maar wat kán ik concreet met die uitvinding. Het is een stuk tekst en wat tekeningen, dan moet ik nog steeds alle daadwerkelijke ontwikkeling doen. En waarom heb jij recht op geld als ik al het werk moet doen én het commerciële risico moet dragen dat het product flopt?
Jamaarjamaarjamaarjamaar! Het idee was toch “van mij” Dan is het toch “mijn eigendom”.
Tenminste, zo zullen veel patent- en octrooiliefhebbers denken, alsmede de copyrightmaximalisten. Alleen denken zij waarschijnlijk het tussen aanhalingstekens-gedeelte in hoofdletters. En omdat ze veel geld aan lobbyen uit kunnen geven, is dat gedoe rotsvast in wetten en internationale verdragen terecht gekomen. Je ziet dat lobbyen nu ook weer compleet misgaan bij die nieuwe privacy-richtlijnen die ze in de EU aan het voorbereiden zijn. Lobbyvoorstellen komen één op één in de amendementen terecht.
Daarom moet je betalen als je een idee uit gaat werken. Of bereid zijn om als kleine, innovatieve start-up helemaal kapot-gerechtszaakt te worden.
Omdat ze zonder dat idee het geld dat ze nu aan het verdienen zijn niet aan het verdienen zouden zijn. Net zoals ze dit zonder hun eigen investeringen niet hadden kunnen doen. Ik wil daarmee niet zeggen dat iemand met een goed idee maar bakken vol met geld moet krijgen, maar het verkopen van ideeën en concepten klinkt mij ook niet volledig raar in de oren. Dus om te zeggen “ik doe al het werk dus jij krijgt niets voor je idee” vind ik wat kort door de bocht.
Veel bedrijven hebben ook gewoon mensen in dienst om met nieuwe ideeën en innovaties te komen. Die krijgen daar ook voor betaald, dus een soortgelijke rol, maar dan freelance vind ik niet zo gek. Maar zorg er dan wel voor dat je NDA’s hebt, natuurlijk.
Wat moet je anders doen als je een briljant idee hebt, maar niet de middelen om het uit te werken? Investeerders zoeken? Niemand investeert als je het idee niet verteld, en dan gaan de investeerders er met je idee vandoor.
Akkoord, een idee is niet automatisch NUL waard maar mensen overschatten structureel de waarde van een idee. En zeker als men verder níets doet dan “je moet een app maken van je NDA generator” zeggen, dan vind ik niet dat je recht hebt op winstdeling. Je krijgt geld naar rato van je inzet.
Mijn tip aan de bedenker van het idee: Stuur een mailtje naar het bedrijf: “Na aanleiding van mijn oorspronkelijke suggestie, ik zie dat u dit product inmiddels op de markt gebracht heeft. Wat leuk om te zien. Ik ben hier erg enthousiast over, en zou het graag aan mijn vrienden, familie en kennissen willen laten zien. Is het wellicht mogelijk om een paar proefexemplaren van u te verkrijgen?”
Bedrijf blij, want iemand gaat het gratis promoten. Bedenker blij, want zijn/haar idee is verwezenlijkt en hij krijgt gratis een exemplaar.
Ik mag toch aannemen dat dit het doel geweest moet zijn van de oorspronkelijke bedenker. Waarom zou hij/zij anders het idee aan iemand anders suggereren in plaats van er zelf mee de markt op te gaan?
Daar zijn genoeg redenen voor: gebrek aan ondernemerschap, gebrek aan durf, gebrek aan kennis. Te veel verplichtingen (financieel, gezin). Maar het kan ook zijn dat het idee niet voor jou van toepassing is. Denk aan die man die had bedacht dat je een inkeping in een beschuitje kan maken zodat je ze makkelijker uit het pak krijgt. Daar heb je niet heel veel aan als je geen beschuitfabriek bezit. En diegene een beschuitje geven met een inkeping erin, dat is toch wel een erg dode mus.
Twee wijze lessen.
1) een idee is pas een idee wanneer het uitgewerkt is. Er zijn hoogstwaarschijnlijk al tientallen andere mensen op jouw idee gekomen. De eerste die het uitwerkt en mee op de markt komt is degene die de credits gaat krijgen. Een idee is niets waard wanneer je niet in staat bent het concreet te maken en wanneer je niet het risico neemt (of draagt) om zover te komen. In het beschuitvoorbeeld kan je op z’n minst een business case maken en de beschuitfabriek onder NDA benaderen met een verbeterplan obv winstdeling / no-cure-no-pay.
2) iedereen die een idee ‘suggereert’ aan een bedrijf zonder zich juridisch voor te bereiden (NDA, octrooi, anything) is niet alleen naief (zie 1) maar ook dom.
Toevallig vandaag in het nieuws: ‘Format SBS-programma Sterren van de schans gestolen’ aldus Eyeworks. Volgens SBS ligt het anders: Eyeworks en Masmedia kwamen los van elkaar met hetzelfde idee, maar de uitwerking van de laatste was beter. (zie nrc.nl)
Dat werpt een nieuw perspectief op de stelling. Wat als het idee wel is uitgewerkt, maar door een ander een beetje wordt aangepast? Is het dan een nieuw idee? Ik herinner me vaag zo’n discussie over het idee van het uitzetten van bankrekeningen voor transacties uit het buitenland.
Het zal vast afhangen van hoe wezenlijk de veranderingen zijn. Zoals altijd is het niet zo zwart-wit.
Of het nieuw is, maakt in het auteursrecht niet uit. Als ik jouw foto in een gigantische collage plak, is die collage een nieuw werk maar ik schend tóch je auteursrechten.
De vraag is vooral of er is overgenomen, oftewel zijn er dingen gekopieerd uit het ene format naar het andere. Als het format in de kluis lag bij A, dan kan B het nooit overgenomen hebben.
Is er wel gekopieerd, dan is de vraag of die dingen creatief zijn. Het idee “laat BN-ers vanaf een skischans springen” is te generiek om te beschermen, daar kun je geen auteursrecht op claimen. Een concreet logo en muziekjes en formule over hoe de aflevering verloopt etcetera is samen wel beschermd. Maar dan moet dát dus zijn overgenomen.
Een hele mooie quote in dit kader van Seth Godin: If you’re brilliant and undiscovered and underappreciated (in whatever field you choose), then you’re being too generous about your definition of brilliant.
Beste Arnoud, in 2009 heb ik een product-idee uitgewerkt en getest en na enige aanpassingen qua gewicht en kwaliteit als idee vastgelegd bij het i-depot van het BBIE. In 2011 vond ik een fabrikant die mijn, uitgewerkte en complete, zeg maar ge-fine-tunede, product wel wilde gaan toepassen/aanbieden als optie op hun producten. Na twee bezoeken en gesprekken bij hen op kantoor verzochten ze mij om een exemplaar achter te laten zodat zij het konden meenemen naar een beurs om daar de belangstelling van de markt ( hun potentiële afnemers ) te testen. Dat deed ik uiteraard. Na drie maanden hoorde ik pas weer iets ( ondertussen al een paar keer tevergeefs contact gezocht ) en men deelde mij mee dat er geen belangstelling voor mijn product was. Ze stuurden mij het test-exemplaar terug. We zijn nu in 2013 en ik zie tot mijn verbazing en irritatie ( eufemisme ) dat ze mijn product-idee gewoon wel gaan uitbrengen. De kant-en-klare kopieën staan afgebeeld als noviteit in de desbetreffende bladen. Zelfde principe, zelfde uitvoering; mijn uitgewerkte idee, waar ik inmiddels zelf via een vakhandelaar tientallen van op de markt heb gezet in 2011/2012 ( de fabrikant wilde immers niet verder ? ). Wat kan ik doen ? Ik ben boos en voel me verraden en bestolen. Omdat die fabrikant eerst enthousiast deed, mij allerlei zaken toezegde, daarna de boel afzegt en vervolgens wel mijn product gaat verkopen en mij, in mijn ogen, besteelt. Want ik heb in de ontwikkeling een aantal duizenden euro’s gestoken. En veel tijd en moeite.
Hallo O.R.B.,
Klinkt als een wat betere zaak dan waar mensen normaal mee komen. Je hebt een concrete uitwerking, deze laten zien aan mysterieuze partij A, de uitwerking na afwijzing van partij A zelf in de handel genomen en ziet dat partij A je uitwerking deze slaafs is gekopiëerd. Ik zou een officiële offerte aanvragen bij Arnoud.
Als lezer van de blog ben ik eigenlijk wel benieuwd naar je concrete uitwerking. Het komt op het moment een beetje mysterieus over. En gezien je uitwerking sowieso al op de markt is gezet (door jou en de slaafse kopiëerder,) lijkt het niet alsof er nog veel te verbergen is. Om welk product gaat het?
Een i-depot levert bewijs op dat het idee/de tekst bestond op de datum van depot. Het geeft je geen eigendomsrechten en geen verbodsrecht tegen anderen. Vertel je je gedeponeerde idee aan een ander, dan is deze vrij om daarmee aan de haal te gaan.
Je moet echt een auteursrecht of octrooi kunnen claimen en inbreuk daarop kunnen aantonen om idee-diefstal te kunnen aanpakken.
De enige route die ik hier zie, is de correspondentie en discussie tussen jou en de fabrikant bekijken om te zien of er ergens toezeggingen zijn gedaan over exclusiviteit of vertrouwelijkheid. Als die dan geschonden zijn, heb je heel misschien een kansje.
Ik heb de fabrikant in België inmiddels een mail gestuurd en mijn ongenoegen over de gang van zaken geuit, hem beloofd een factuur te zenden voor het gebruiken van mijn product-idee en het kopiëren van mijn product. Ik ga even afwachten hoe men daar op gaat reageren. Het is een kwestie van fatsoen, lijkt me, dat ze één en ander netjes met mij afhandelen. Al zou ik niet vreemd opkijken dat het een moeilijke zaak wordt. Ik vind het schaamteloos hoe bedrijven op zo’n manier geld verdienen door iets letterlijk na te maken. Zelfs al heb je octrooi ( zeer kostbaar ), kleine variaties maken claims meestal kansloos ( en nog extra kostbaar ). Ik ben er trouwens achter gekomen dat er nog een fabrikant is die mijn idee, na mijn model voor hun specifieke product te hebben afgekeurd, ook kopieert. Die zit in Frankrijk. Zoals gezegd; ik wacht de reactie van de Belgische fabrikant eerst even af. Ik houd jullie op de hoogte. Ik heb een linkje geplaatst van een bedrijfje wat mijn product verdeelt in Nederland. Het gaat om het draaisysteem en de specifieke toepassing op een modulaire wijze (voor diverse merken toepasbaar). De Belgische fabrikant heeft zijn kopie al in de catalogus voor 2014 gezet. Hier zie je mijn product: http://www.hengelsportsappemeer.nl/epages/63728340.sf/nl_NL/?ObjectPath=/Shops/63728340/Products/roloseatfix
Het is trouwens helemaal niet mijn doel om er rijk van te worden. Ik wens alleen niet bestolen te worden door wie dan ook en door mensen die ik in vertrouwen neem al helemaal niet. Het is volgens mij toch niet teveel gevraagd om van mijn eigen noeste arbeid te mogen oogsten ? Wanneer ik plant en begiet, en een ander oogst, dan heb ik moreel gezien recht op een deel van de oogst. En ik hoef niet het onderste uit de kan maar wil eerlijk behandeld worden. That’s it.