Studenten van de Erasmus Universiteit en de Hogeschool van Rotterdam hebben seksistische, racistische, antisemitische beelden en porno gedeeld in besloten appgroepen. Dat meldde de Telegraaf onlangs. De universiteit en de hogeschool gaan daarom aangifte doen, en mogelijk ook eigen maatregelen (zoals schorsing) nemen. In appgroepen werden heftige beelden gedeeld onder het mom van ‘grappig’ en ‘meme’, waarbij het dan zou gaan om besloten groepen maar sommigen telden 200 mensen en lieten iedereen toe. Lang niet iedereen die in die groepen zat, had daar behoefte aan, vandaar dat de universiteit nu stappen onderneemt. Maar hoe besloten is zo’n groep eigenlijk, en is het strafbaar om in een besloten groep dergelijk materiaal te delen?
Het argument dat een whatsappgroep (of Telegramgroep of Signalgroep of whatever) besloten is en dus buiten de wet valt, hoor ik vaker. Dat is echter maar zelden een argument. Bij bijvoorbeeld belediging is het totaal niet relevant of dit plaatsvond in het openbaar dan wel in een besloten groep. Als de beledigde ook in de besloten groep zit, is het gewoon strafbaar. Bij smaad is het ongeveer hetzelfde; daar gaat het erom of de bedoeling was dat de smadelijke bewering in brede kring terecht kón komen (“met het kennelijke doel daar ruchtbaarheid aan te geven”). Dat nu drie mensen het horen, is dus niet relevant.
Er zijn wel delicten waar de openbaarheid uitmaakt. Bij bijvoorbeeld haatzaaien en racisme is het vereist dat het in het openbaar gebeurt. Een groep met maar drie mensen is natuurlijk niet perse openbaar. Sterker nog, het aantal mensen in de groep is dan überhaupt niet het criterium. Waar het om gaat, is hoe makkelijk mensen aan de groep toegevoegd worden. Dát bepaalt of een groep openbaar is. Zeg maar: in mijn huiskamer mag niet iedereen zomaar naar binnen, in een café wel. Daarom is een café openbaar en mijn huiskamer niet. Een café kan strenge huisregels stellen en deurbeleid voeren, daarmee worden ze meer een huiskamer in de context van dit soort berichten.
Het lijkt erop dat deze appgroepen volstrekt niet besloten zijn. De beheerder liet kennelijk makkelijk mensen toe, ook als ze niet eens behoorden tot de groep mensen waar de groep voor opgezet was. Dan ben je natuurlijk heel snel klaar met je discussie: als je dan overigens strafbare zaken gaat verspreiden dan heb je juridisch een probleem.
Sommige mensen waren verbaasd dat de universiteit dan aangifte kon doen, terwijl dit niet op universiteitsterrein is gebeurd. Maar iedereen die weet van een strafbaar feit, mag daar aangifte van doen. Je hoeft geen slachtoffer of zelfs maar belanghebbende te zijn. Alleen is het de vraag wat er gebeurt met je aangifte als je totaal niets met het delict te maken hebt. Bij bijvoorbeeld smaad kan de zaak eigenlijk niet verder wanneer het slachtoffer dat niet wil (klachtdelict) dus dan kan de universiteit aangifte doen wat ze wil maar zal er niets gebeuren. Maar bij haatzaaien is een aangifte van de universiteit zeker niet kansloos.
Het opleggen van eigen sancties is iets lastiger. Natuurlijk kan een universiteit mensen schorsen of zelfs van de opleiding sturen, maar dan moet het wel gaan om dingen die de universiteit zelf als verboden heeft verklaard. In de wet (Wet hoger onderwijs artikel 7.57h) staat bijvoorbeeld dat ernstige overlast op de terreinen reden voor ontzegging kan zijn. En alle examenreglementen vermelden natuurlijk fraude als grond voor schorsing et cetera.
Maar een strafbare uiting in een groep die verder geen binding heeft met de universiteit, dat lijkt me iets lastiger. Ik denk dat dat alleen werkt als je een ‘haakje’ naar een andere student hebt, bijvoorbeeld een groepslid dat er eigenlijk niet in wil zitten maar zich gepusht voelt toch die berichten te blijven ontvangen. Dat zou je kunnen zien als een vorm van overlast veroorzaken tussen studenten onderling.
Arnoud
Het lijkt mij ook dat een goede Universiteit heel voorzichtig om zou springen met het schorsen van studenten voor politieke uitingen. Er is de afgelopen jaren al veel te doen om ‘save spaces’ en vrijheid van meningsuiting op universiteiten, dus om nu leerlingen te schorsen terwijl deze bij wet niet vervolgd worden voor hun uitingen, is wel echt glad ijs.
Dat gezegd hebbende, dit is het ideale politieke klimaat om snel even wat ongewenste meningen en spelers van het toneel te drukken.
Er wordt gesproken over: “seksistische, racistische, antisemitische beelden en porno”. Dan vind ik de opmerkingen van Ruud wel interessant, zeg maar. Dit valt volgens mij niet onder politieke meningen, maar onder gedefinieerde, strafbare en/of ongewenste feiten. Er is geen enkele grondslag voor racisme, hoe graag sommigen dat ook zouden willen. Hetzelfde geldt voor antisemitisme. Beiden zijn beledigend of aanvallend op basis van geloof en/of herkomst. Seksisme is onacceptabel, iedereen dient ook op dit vlak in zijn waarde gelaten te worden. En porno, tja dat ligt er aan. Maar wanneer je dit ongevraagd voorgeschoteld krijgt is het onwenselijk en wanneer het opnames zijn, die zonder toestemming zijn gemaakt c.q. verspreid, dat worden er mensen door gekwetst.
Tja. Jongvolwassenen die seksistische of racistische grappen uitwisselen en porno kijken.. jeetje nou zeg gutteguttegut wat een drama. Als je daar juridisch iets aan wil doen kan je natuurlijk ook gewoon alle jongvolwassenen gelijk een boete geven want er is niemand onder die groep die zich daar niet schuldig aan maakt. En wat is er gebeurt met gewoon uit die app-group gaan? Als ik het goed lees liet de beheerder iedereen toe, m.a.w mensen verzochten om erbij te mogen en dat mocht dan. Dan kan je er toch ook weer uit als het je niet aanstaat? Dit klinkt heel erg als van die mensen vroeger die klaagden over tv-programma’s maar zich blijkbaar niet realiseerden dat er een knop op de tv zat. Ligt het aan mij of lijkt het allemaal wel heel erg op zoveel mogelijk deugpunten willen scoren door politiek correct te klagen over al die verschrikkelijke seksistische grappen in app-groepen waar ze zichzelf aan toe hebben laten voegen.
Een kleine update c.q. verduidelijking op mijn eerdere post: Als je grappen over de vermeende eigenschappen van bijvoorbeeld Turken, Marokkanen, of Surinamers als racistisch aanmerkt, dan zijn de grappen over de vermeende eigenschappen van bijvoorbeeld Belgen, Duitsers, of Italianen net zo racistisch. Het valt mij geregeld op dat dat dan toch niet zo gezien wordt door veel, laten we zeggen, “politiek correct denkenden”. Sterker nog, ik begeef me op glad ijs als ik opmerkingen van deze aard maak of ze zelfs maar verdedig, laat ik daarom benadrukken dat ik vind dat over iedereen grappen gemaakt moeten worden, en dat ik dus racisme ten strengste afkeur; bij mij is iedereen slachtoffer, ongeacht uiterlijk of nationaliteit. Feit blijft echter dat het, in de regel, blijkbaar niet is toegestaan om een mop te maken over een Turk die dom is, maar een mop over een Belg die dom is is dan meestal geen probleem. Grappen over Italianen die frauderen mogen, maar grappen over frauderende Marokkanen zijn een no-go, zo lijkt het. Wat dan meestal weer wel is toegestaan, is het maken van grappen over de vermeende eigenschappen van mensen met een bepaalde nationaliteit als die eigenschap dan tenminste gezien wordt als positief. Bijvoorbeeld, een grap over een groot geschapen Surinamer is geen enkel probleem, zelfs niet als het ten koste is van een in die mop klein geschapen Nederlander. Er is geen levende ziel die daar aanstoot aan neemt. Er is een term voor mensen die hun oordeel over de vraag over wie je grappen mag maken laten afhangen van de mate van huidpigmentatie van het vermeend slachtoffer van de grap, maar ik kom er even niet op….
Als Nederlander in Belgie heb ik ook dat gevoel. De Belgische media zijn o zo gevoelig voor vermeend racisme tegenover alles en iedereen, maar Hollanders, daar mag je gerust ‘zie je wel’ over zeggen als je een vermeende bevestiging van een stereotype meent te observeren.
Net zoals dat in Nederland met Duitsers is. De ‘grote broer’, die we eigenlijk diep in ons hart liefhebben, moet maar tegen een plaagstootje kunnen.
De reden waarom het ene problematisch is en het andere niet heeft alles te maken met machtsverhoudingen. Door “grappen” te maken over een kwetsbare groep, versterk en bevestig je de machtsverhouding en duw je deze groep (verder) naar beneden. Andersom werkt dit, uiteraard, niet zo.
Enerzijds begrijp ik wel wat je zegt, en het komt erop neer wat ik al zei: De grote broer moet maar tegen een plaagstootje kunnen.
Maar ik ben het er niet mee eens. Sowiesos zijn begrippen als ‘kwestbare groep’ en ‘machtsverhoudingen’ vrij subjectief, en ook nog eens heel erg plaats- en tijdsafhankelijk.
Racisme moet je meer op individueel niveau zien. Zodra aan jou eigenschappen worden toegekend, zowel positief als negatief, op basis van je afkomst, en op basis van echte of vermeende eigenschappen van mensen met diezelfde afkomst, is er al sprake van racisme.
Jij en ik zijn geen specimens, en ook geen vertegenwoordigers, van mensen met dezelfde afkomst (voor zover ‘dezelfde afkomst’ al bestaat. Volgens mij is iemand die over een bepaalde afkomst spreekt, sowieso al aan het discrimineren, afkomst heeft duizenden aspecten, groeperen is daarbij al een daad van racisme).
Ik woon al 20 jaar in Belgie. Er worden, laat ik eerlijk zijn, vaker positieve dan negatieve dingen gezegd over ‘Holland’ en ‘Hollanders’. Maar ook dan voel ik me ongemakkelijk, want die mensen proberen mij een indirect een compliment te geven op basis van mijn afkomst, hoewel ik ten eerste zo weinig in NL kom dat ik niet eens goed weet of die complimenten wel kloppen, en ten tweede, ik heb niets te maken met hoe het in NL geregeld is en en wat de karaktereigenschappen van Nederlanders in het algemeen zijn, dus ik zie niet in waarom ik daar een compliment voor moet krijgen, of hoe ik daar zelfs maar zinvol op kan antwoorden.
Het is mooi dat het zo voor je werkt, op individueel niveau. De realiteit is echter anders. Voor Nederlanders (en ik gok ook voor Belgen) zijn het “de Marokkanen” als er een Marokaans iemand iets doet en is het “Piet” als een blank iemand iets doet. Terrorisme is ook een goed voorbeeld: de moslims als het een arabier is of de “lone gunman” als ie blank is.
Hoewel het soms onduidelijk is, is in veel gevallen de machts verhouding wel duidelijk. Buitenlands ogende mensen in Nederland, LGBTQ+ mensen, enz.
Hiermee wil ik overigens “reverse racism” niet goedpraten, het is echter wel duidelijk anders en de impact is ook duidelijk anders.
Ik ben inderdaad ook zer verbaasd dat de universiteit actie onderneemt. De studenten van een universiteit zijn volwassenen die een relatie hebben met de universiteit om onderwijs te krijgen. Wat ze prive doen, buiten de terreinen en andere faciliteiten (Wifinetwerk?) van de universiteit, daar heeft de universiteit net zoveel mee te maken als jij of ik er mee te maken hebben.
Bemoeials! (daarmee praat ik het gedrag, van die volwassenen die toevallig student zijn, niet goed)
Het is niet zo simpel om uit zo’n groep te stappen als de groepen wel studie gerelateerd zijn en ook andere zaken delen zoals aantekeningen of andere informatie die van nut kan zijn voor een studie.
Inderdaad. Ouderwets in het echt samenkomen kan tegenwoordig niet meer. Oh wacht…