Via Reddit:
Enige tijd geleden is tegenover mijn huis (aan de overkant van de straat) een openbare laadpaal geplaatst door een commerciële partij. Allemaal leuk en aardig, maar ik ben er achter gekomen dat ze mijn adres gebruiken op diverse (kaart-)websites om aan te geven waar deze laadpaal staat.Ik zie wel hoe dit vervelend is: mensen parkeren hun auto voor je deur, ze bellen aan omdat de paal het niet doet, ze willen even naar de wc tijdens het laden, en ga zo maar door.
Of je er juridisch wat aan kunt doen, is een veel lastiger vraag. Zoals velen in de draad ook al opmerken, enkel een adres (“Dorpsstraat 1, Ons Dorp”) is geen persoonsgegeven omdat er geen persoon aan gekoppeld wordt. Met de AVG in de hand kom je dus niet heel ver.
Het deed me denken aan dat Dronter gezin dat steeds aangewezen wordt door Find my iPhone en dergelijke tools, zij het op basis van GPS-coördinaten:
Veel mensen die digitaal opgelicht zijn, komen in hun zoektocht naar het postadres van een internetsite vaak uit bij de coördinaten 52°30 0 N, 5°45 0 E. Dat meldde de NOS onlangs. En dat is vervelend voor een gezin uit Dronten, want dat is waar hun huis staat. De coördinaten blijken de algemene plaatsbepaling van Nederland te zijn, deze Dronters wonen dus exact in het midden van het land. Maar het lastige is dus dat allerlei databases dit geven als de locatie van degene die je zocht, in plaats van “geen idee, maar ergens in dit land”. Wat is daar nu aan te doen?Ook daar speelde niet echt een juridische remedie, want niemand in de informatieketen maakt onjuist gebruik van de informatie. De CIA heeft ooit die coördinaten bedacht als “het midden van Nederland”, heel redelijk. Dat wordt gecodeerd als (0,0), heel logisch. GPS-databanken kiezen voor (0,0) als ze geen andere meting hebben, op zich redelijk als je geen out-of-band foutmelding kunt geven. En Apple Maps rapporteert keurig de Haringweg in Dronten als je er (0,0) in stopt want dat is nou eenmaal daar.
Gevolg is wel dat iedereen daar voor de deur stond als ze hun iPhone kwijt waren en ergens in het systeem een GPS-meting (0,0) zei. Dat is onwenselijk (en ondertussen opgelost, je komt nu in het Drontermeer) maar juridisch niet echt aan te pakken.
Bij een laadpaal is vaak het probleem dat die geen ‘eigen’ adres heeft. Dan kun je niet anders dan het dichtstbijzijnde huisnummer in de straat opvoeren, want anders kunnen mensen de paal niet vinden. Behoudens grote overlast (die dus eerst zich moet openbaren) is daar weinig aan te doen.
Arnoud
Ik volg “enkel een adres (“Dorpsstraat 1, Ons Dorp”) is geen persoonsgegeven” nog niet helemaal. Immers zoals eerder op deze blog beschreven wordt een IP-adres beschouwd als persoonsgegeven. Een huishouden heeft meestal 1 extern IP-adres en ook 1 huisadres. Wat is het cruciale verschil dat het IP-adres een persoonsgegeven zou zijn en het huisadres niet?
Dat is een hele goede vraag. Uit de jurisprudentie blijkt dat een IP-adres een persoonsgegeven is omdat je dat met legale middelen kunt herleiden tot NAW-gegevens van een persoon, zoals een rechtszaak tegen de provider (Breyer arrest). Dat werd in mei dit jaar genuanceerd in het Santander-arrest, waarbij werd aangegeven dat je moet kijken vanuit het gezichtspunt van de ontvanger. Alleen als díe dat legale middel kan inzetten, is het voor hém een persoonsgegeven. De vraag wordt dan dus, als jij dat adres leest, welke middelen heb jij dan om dat naar een persoon te herleiden?
Als je het begrip ‘persoonsgegeven’ extensief uitlegt – zoals ik graag doe – dan ben je er al veel sneller: een IP-adres is in mijn beleving gewoon een identifier, het is niet nodig dat je iemands naam of woonadres weet om hem te identificeren. Hallo 127.0.0.1, fijn dat je er weer bent. Dat je er ‘Thijs’ bij gezet hebt, is verder niet relevant en of ik een huisadres bij je provider kan krijgen al helemaal niet. Dus ja, dan is een huisadres (Dorpsstraat 1) ook een persoonsgegeven zonder dat je de paspoortnaam van de eigenaar weet.
Is dit heel raar? Als je “die mensen van nummer 15 zetten het vuilnis altijd te vroeg buiten” een persoonsgegeven vindt, dan lijkt me van niet. Maar het zou wel betekenen dat iedere aanduiding zoals “Weg geblokkeerd vanaf nr 15” óók onder de AVG valt.
Het IP-adres is met legale middelen te herleiden tot de naw-gegevens van een persoon. Datzelfde geldt toch voor een huisadres? Op basis daarvan is het Kadaster te raadplegen en daarmee de eigenaar te vinden.
Ongeveer 40% van de huishoudens in Nederland is een eenpersoonshuishouden. Dat is toch best een behoorlijke kans dat je het niet hebt over “die mensen van nummer 15” maar over “die persoon van nummer 15”
Een kale identifier alleen is toch nooit een persoonsgegeven? Vanuit een informatietheoretisch perspectief in ieder geval is informatie over de persoon achter een identifier is een persoonsgegeven, maar de identifier alleen niet. “Die mensen van nummer 15 zetten het vuilnis altijd te vroeg buiten” is informatie over de persoon of personen achter de identifier, “weg geblokkeerd vanaf nr 15” niet.
Dat vind ik een hele interessante observatie. De AVG definieert een persoonsgegeven als iets waarmee je iemand kunt identificeren, “met name aan de hand van een identificator zoals een naam, een identificatienummer, locatiegegevens, een online identificator of van een of meer elementen die kenmerkend zijn voor de fysieke, fysiologische, genetische, psychische, economische, culturele of sociale identiteit van die natuurlijke persoon”.
Ik lees dat als “als je een identificator hebt voor iemand, dan heb je hem geïdentificeerd”. De naam hebben is het klassieke geval, maar men zet het identificatienummer hier gewoon naast. Dus “student s383104 heeft een 5,2” is een persoonsgegeven, die student héét zo. Het is dus niet nodig dat je ergens kunt opzoeken wat de paspoortnaam van deze student is.
Bij locatiegegevens geldt hetzelfde: “de persoon links achterin heeft een vraag” of “de automobilist op GPS coordinaten (0,0) rijdt te hard” zijn dus persoonsgegevens.
De online identificator is het cookie: “bezoeker thx1138 heeft kenmerken man/ondernemer/durekleding”.
Je moet wel duidelijk zijn in je locatie, vaak is ook een tijd nodig om een relatie te leggen met een persoon. Wanneer is “Op de A3 bij hectometerpaal 17,4 reed in september 19.7% van de auto’s sneller dan 110 km/u” een persoonsgegeven? (Mijn antwoord: het is een aggregaat van persoonsgegevens dat niet meer tot een individu te herleiden is.)
Is dat zo? Jij bent de expert, maar dat is niet hoe ik het lees. De definitie in de AVG begint:
Dus informatie over een geïdentificeerde persoon, niet puur de identificatie zelf. De persoonsgegevens zijn de informatie over, niet de identificatie.
Toegeven, er zijn niet veel gevallen waarin dit onderscheid zuiver te maken is. Als een naam in mijn klantendatabase voorkomt dan is er de impliciete informatie dat deze persoon een klant bij me is is of was, en dat is informatie over een geidentificeerd persoon. Een IP adres in mijn logfiles is informatie dat er een bezoek vanaf dat adres is geweest, en die informatie is een persoonsgegeven. En zodra ik twee identificatiemiddelen over dezelfde persoon naast elkaar zet, dan heb ik informatie over die persoon opgeschreven. Dus in de praktijk moet je redelijk je best doen om een identificatiemiddel op te schrijven zonder dat dat een persoonsgegeven is. Maar puur één identificatiemiddel zonder bijhorende informatie over de geïdentificeerde persoon valt in mijn lezing niet onder de definitie, dus de wegafsluiting valt er niet onder.
In de tijd van filesharing met Kazaa en dergelijke ging er als grap een bestand rond met alle mogelijke IP(v4) adressen. Deze kan je natuurlijk alle 4 miljard en een beetje achter elkaar oplepelen met een geautomatiseerd proces zonder verdere kennis, en bevatte 0 nuttige informatie. Staat dit bestand vol met persoonsgegevens? Het gewenste juridische antwoord is “nee”, en mijn interpretatie komt daar ook op uit.
Dat is formeel juist. Enkel een identificator is nog geen persoonsgegeven, je moet een gegeven er aan koppelen. Al mijn voorbeelden zijn dan ook wel degelijk persoonsgegevens.
Je hebt gelijk dat een lijst met álle IP-adressen geen persoonsgegevens bevat. De access_log van mijn blog bevat wél persoonsgegevens, omdat deze IP-adressen koppelt aan het gegeven dat men op een zeker tijdstip mijn blog bezocht.
Ik zit nu te twijfelen of “De stoel van werkplek 35 is kapot.” wel of geen persoonsgegeven is (bij een bedrijf met vaste werkplekken). Maakt het uit of de facilitaire dienst die melding krijgt of “Ga naar werkplek 35 om een kapotte stoel te vervangen.”
Een manager zou werkplek 35 kunnen herleiden naar een werknemer. Maar “werkplek 35” wordt hier meer gebruikt als locatieaanduiding. Gaat het hier uitmaken dat de werknemer op de stoel zit? En dat als de stoel van die werkplek vaak kapot is je dus kan concluderen dat de werknemer er niet goed mee om gaat (of dat de werknemer te zwaar is)?
Dat zou dan inhouden dat “De stoel van werkplek 35 is kapot.” wel een persoonsgegeven is en “De lamp boven werkplek 35 is kapot.” geen persoonsgegeven is.
Een identificator geeft je informatie over hoe je een persoon uit een groep kunt aanwijzen. Als je mij aanspreekt door, “Piet”, te roepen, dan reageer ik niet. Dat mijn voornaam Alex is is dus handige informatie.
Goed, maar als ik je naam niet weet, is dan “die meneer met de hoed op achterin” ook genoeg als identificator? Aangenomen natuurlijk dat er maar een meneer met hoed aldaar is.
Interessant verschil tussen “Marion” en “die mevrouw in de bloemetjesjurk op rij 2” is dat Marion een permanente identificatie is voor de persoon Marion die na de voorstelling ook nog andere kleren kan aantrekken.
Dat is zo, maar de mevrouw is op basis van de omschrijving wel degelijk te identificeren (in elk geval tot ze zich omkleedt). Om als persoonsgegeven te kwalificeren is geen permanent karakter noodzakelijk, toch?
Ik zie het als verschil tussen een sessie-cookie en een persistente cookie. In het eerste geval praat je over identificerende gegevens in een context, in het tweede geval over permanent identificerende gegevens.
Bij vluchtige identificerende gegevens kun je zeggen dat aan deze identificatie gekoppelde gegevens buiten de identificatie-context geen persoonsgegevens meer zijn.
Als de docent de beurt geeft aan ‘de mevrouw met de ruitjestrui op de achterste rij’ is dat (op dat moment en in die context) dus een persoonsgegeven. Toch? Iedereen op de rijen ervoor zal zich om (kunnen) draaien om de aanstaande vraagsteller te zien en weten wie de beurt kreeg voor ze zou gaan praten (en dus identificeren).
Het antwoord hangt ervan af. De vraag is steeds of je één uniek persoon uit een groep mensen kunt aanwijzen.
Het antwoord is dus, JA, als achterin slechts een man is met een hoed. En het antwoord is, NEE, wanneer er meerdere mannen zijn met een hoed.
Ik denk dat achterliggend op mijn vraag is of je wel “identificeert” met enkel zo’n vluchtige aanduiding. Het voelt anders dan “meneer Alex de Kruijff geboren 1-1-1970 heeft een vraag”. Zeg jij, als er één meneer met hoed achterin is máár niemand kent zijn naam dan is hij toch geïdentificeerd met mijn opmerking? Of is dat proces pas afgerond als zijn naam is achterhaald?
Identificeren is niets meer en minder dan het aanwijzen van één uniek persoon uit een groep kunt.
Ook zonder naam is de omschrijving in die context m.i. een persoonsgegeven (mits de enige die aan de omschrijving voldoet).
IP adressen zijn niet alleen te koppelen aan personen maar bijvoorbeeld ook aan de meningsuitingen van personen. En dan wordt de privacy en vrije meningsuiting al veel meer geraakt.
Maar niet in navigatiesoftware, die kan prima werken met alleen een GPS-coördinaat. De aanname dat adressen een altijd goed werkende manier zijn om een vaste plek op een kaart te vinden is natuurlijk ook verkeerd. Zie ook Falsehoods programmers believe about addresses
Buiten het feit dat niet alle navigatie software het invoeren van GPS-coördinaten ondersteunt (of het ergens verstopt) zijn zijn mensen over het algemeen erg slecht in het onthouden en invoeren van nummers. We typten allemaal “blog.iusmentis.com” in onze browser vanmorgen, niet 62.221.211.*** of 2a0d:7980:201:0:1c00:4cff:fe00:****. Als we Arnold regelmatig willen bellen zetten we ICT-recht in ons adresboek, niet 020-6631***.
Ik stel me voor dat er een app/website is voor het vinden van laadpalen, dan maakt het niet uit of die app intern een GPS coördinaat of een adres gebruikt, een GPD coordinaat is in combinatie met een kaartje dan zelfs nauwkeuriger dan een huisnummer, dat kan soms honderden meters schelen in sommige wijken.
Is het echt een voorkomend verschijnsel dat mensen aanbellen bij een huis waar toevallig een openbare laadpaal naast staat om van het toilet gebruik te maken of te vragen waarom de paal het niet doet? Ik bedoel, ik vind de gedachte zo vreemd dat ik me serieus afvraag of dit iets is wat echt gebeurt, ik kan het me eigenlijk niet voorstellen. Je gaat toch ook niet aanbellen als de lantaarnpaal op de openbare weg het niet doet, of als de glasbak vol zit?
Ik heb geen auto die opgeladen moet worden en ook geen laadpaal, maar ik kan me wel voorstellen dat het gebeurt. Met name omdat (naar ik aanneem) de gebruikers dat adres van hun laadpasleverancier dat adres doorkrijgen. Dus niet de info dat die laadpaal bij dat adres staat, maar dat op dat adres een laadpaal staat.
De associatie dat die laadpaal hoort bij dat bepaalde adres (dat de beheerder/eigenaar daar woont/zijn kantoor heeft) is dan niet zo vreemd.
Als er een laadpaal bij een Van der Valk hotel staat, is het ook logisch dat je daar gaat vragen waarom hij het niet doet, en daar naar de WC gaat of een koffie drinkt.
Ik denk wel dat je toch een soort algemene onrechtmatige daad kunt beargumenteren als de laadpasleverancier jouw adres opgeeft, want dat is gewoon onjuist: dat adres hoort bij jouw woning, en bij niets anders.
Dat de laadpasleverancier moeilijk anders kan geloof ik ten eerste niet zo (bijvoorbeeld coordinaten gebruiken, of de gemeente kan een speciaal adres aanmaken, of de laadpasleverancier kan een opmerkining erbij zetten dat je de bewoners met rust moet laten), en sowieso is dat zijn probleem dat hij al in de planningsfase had kunnen voorzien.
De andere overlast (en het zal niet alleen aanbellende mensen zijn: ook grote verkeersdrukte, parkeerproblemen, dag en nacht lawaai van autodeuren en andere autogeluiden, afval dat op straat gegooid wordt) lijkt me eerder iets voor de gemeente. Die had beter moeten nadenken voordat ze een vergunning gaven, of die moet beter handhaven.
Ja goed maar het is toch voor iedereen wel duidelijk dat er een verschil zit tussen een laadpaal op het parkeerterrein van een hotel en een openbare laadpaal ergens in een woonwijk? Dat verschil is toch te zien zou ik denken. Bovendien is het niet vreemd dat een bedrijf op haar parkeerplaats palen heeft staan; een particulier in een gewoon woonhuis in een wijk zet niet voor de lol zo’n paal neer voor openbaar gebruik. Die andere eventuele overlast is natuurlijk vervelend, maar goed dat is ook buiten scope van de vraag op zich. Als er overlast komt dan moeten de omwonenden gewoon aankloppen bij de gemeente.
Overigens, in de oorspronkelijke Reddit thread is de vraag specifiek of het vermelden van het adres mag, qua AVG. Er wordt niet gesproken over overlast of aanbellende mensen.
Je geeft aan dat een adres geen persoonsgegeven zou zijn omdat het niet aan een persoon gekoppeld kan worden. Een persoonsgegeven is gedefinieerd als informatie over een natuurlijk persoon, die geïdentificeerd is of geïdentificeerd kan worden. De koper van een woning is op te vragen via openbare registers en dan zie je ook voor welk bedrag die woning is gekocht. Een adres is dus niet alleen naar iemand te herleiden, maar geeft ook iets aan over het vermogen van die persoon. Om deze reden is de foto van een woning ook een persoonsgeven; daar is zelfs een uitspraak over van de Registratiekamer (z2000-1172).
Voel je iets voor een deel 2 van deze blog, Arnoud, waarin je dan ingaat op de AVG grondslagen?