Via Reddit:
Op een dag werd besloten dat er foto’s van ons moest worden gemaakt voor op de website. … Begin dit jaar heb ik mijn ontslag ingediend en met de manager per mail vastgelegd; dat wanneer ik uit dienst treed, mijn foto van de website wordt verwijderd. Dat dat zou worden gedaan is toen nadrukkelijk bevestigd. Nu maanden later, staat mijn foto er nog steeds.Een uitgemaakte zaak, zou je zeggen: er is gevraagd om verwijdering en verwijdering is toegezegd, dus dan moet dat er gewoon van komen. Hoe je dit juridisch ook speelt – AVG, portretrecht, goed werkgeverschap – het moge duidelijk zijn dat bij een toezegging “dit gaat weg” de foto weg moet, en wel zo snel mogelijk.
Maar wat nu als de werkgever had willen zeggen, wij halen geen foto weg? Dan wordt het ingewikkelder, want welke juridische rechten spelen er dan? Allereerst het portretrecht natuurlijk, maar ook de AVG speelt een rol.
Over dat portretrecht speelde in 2019 een zaak van een ex-werknemer op de bedrijfsbus. Die moest eraf, want de werkgever kon niet aantonen toestemming te hebben en na uitdiensttreding heeft de werknemer een redelijk belang zich tegen gebruik te verzetten.
Maar in 2021 won Coolblue als werkgever een vergelijkbare zaak omdat de werknemer rechtsgeldig toestemming had gegeven. Het arbeidscontract had namelijk een expliciete regeling over foto’s mogen maken en gebruiken voor reclame, ook na uitdiensttreding (“Dan hebben we gelukkig de foto’s nog”). Omdat je in een arbeidscontract vrij bent om afspraken te maken, was dat rechtsgeldig.
Ik zeg dat er expliciet bij, omdat vaak ná indiensttreding nog toestemming wordt bedongen, en dat is natuurlijk niét rechtsgeldig. De reden daarvoor laat de vraagsteller mooi zien:
Dit is toen gedaan door iemand, die destijds daar werkte en talent heeft voor fotograferen en photoshop. De foto’s hebben we toen ‘vrijwillig’ laten nemen. Niet op de foto gaan was niet echt een optie.Je kunt geen toestemming geven als die vrijwilligheid ontbreekt. Dus zonder risico of nadeel “nee liever niet” zeggen. En dit is al heel snel aan de orde bij werkgevers: je wil die promotie, dat vaste contract of zelfs maar die loonsverhoging over drie maanden.
Kun je toestemming intrekken? De auteurswet zegt daar niets over, maar de AVG natuurlijk wel. Maar ook vanuit de redelijkheid en billijkheid zou volgen dat je niet zomaar voor de eeuwigheid toestemming kunt geven voor gebruik van je beeltenis.
De rechter in die Coolblue zaak ging daar ook wel in mee, maar heeft tegelijkertijd ook oog voor de enorme kosten van het overspuiten van al die busjes. Coolblue had al toegezegd het portret niet meer voor nieuwe uitingen te gebruiken, maar per direct alles moeten verwijderen gaat nogal ver gezien de kosten.
Bij de vraagsteller gaat het om foto’s in de online omgeving, waar zulke kosten niet aan de orde zouden moeten zijn. Dat “de oud-werkgever heeft [] aangegeven dat de website wordt vernieuwd en dat het daardoor nog niet is verwijderd”, is natuurlijk volstrekte onzin.
Arnoud
Ik vind ‘m ook in het geval van Coolblue twijfelachtig. Je kan er afspraken over maken in een arbeidscontract, maar als sollicitant Pietje er geen problemen mee heeft en jij wel zou dat een rol kunnen spelen in wie aangenomen wordt, en kun je er alsnog nadeel van ondervinden. Verschil is dat je in dat geval geen werknemer bent maar potentieel werknemer, maar dan nog.
Die voorwaarde zie ik in een arbeidsvoorwaardengesprek niet echt sneuvelen (en wellicht wordt het niet eens geprobeerd). Dus ik zie het nadeel wel.
Het hangt er van af hoeveel vrijheid je hebt in je arbeidsvoorwaardengesprek. Als de gemeente of het UWV in je nek hijgt voel je je toch wel in een hoek gedrongen om minder positieve arbeidsvoorwaarden te accepteren. Voor werknemers die nog hoog en droog bij een werkgever zitten is de onderhandelingspositie aanzienlijk sterker.
De rest van de tekst geeft er blijk van dat het juist NIET rechtsgeldig was.
Waar in de Coolblue-uitspraak lees jij dat die afspraak NIET rechtsgeldig was?
Je schrijft zelf:
Als het rechtsgeldig was, was het niet nodig om oog te hebben voor de kosten en had Coolblue niet hoeven toezeggen het portret niet meer voor nieuwe uitingen te gebruiken. Nu klinkt het alsof Coolblue de busjes wel had moeten aanpassen als dat maar 500 euro had gekost in totaal.
Er zijn ook Coolblue medewerkers die filmpjes maken op Youtube. Ik vraag me af wat CB in hun contract moet zetten zodat ze die filmpjes nooit hoeven te verwijderen, zonder enige discussie. Want: Maar ook vanuit de redelijkheid en billijkheid zou volgen dat je niet zomaar voor de eeuwigheid toestemming kunt geven voor gebruik van je beeltenis.
Waarom zou je niet eeuwig toestemming kunnen geven? Dat doen acteurs ook neem ik aan? Of gaan er straks films uit de handel genomen worden omdat de toestemming verjaard is?
De AVG zegt dat toestemming altijd intrekbaar moet zijn, dus eeuwige toestemming kan niet. Een uitzondering is toestemming bij journalistieke en artistieke producties, waar deze wél eeuwig kan zijn. Dus bij films, televisie etc (fictie en nonfictie) kan dit wel. De vraag is of een reclamefilm van een bedrijf telt als journalistieke/artistieke productie.
Ik heb voor mijn werk instructievideos gemaakt, waar ik in beeld ben. Kan ik bij vertrek dan ook eisen dat die filmpjes verwijderd worden? Ze zijn denk ik nog artistiek, nog journalistiek.
Overigens is nooit toestemming gevraagd voor het publiceren van die filmpjes, maar goed, die toestemming had ik ook nooit kunnen geven als werknemer.
De argumentatie dat toestemming na indiensttreding niet vrijwillig gegeven kan zijn stoelt op de gepercipieerde machtspositie die een werkgever zou hebben ten opzichte van de werknemer – bij wijze van spreken de grote machtige fabrieksdirecteur tegen de arme arbeiders.
Maar die verhoudingen zijn inmiddels toch, mede vanwege de structurele personeelstekorten, echt wel verschoven. Neem de zorg als voorbeeld. Daar kan nu de werknemer wel zeggen: voor jou tien andere werkgevers. Dus zij kan veel vrijelijker beslissen: ik wil niet met mijn foto op een bus, en als ik geen promotie krijg ga ik ergens anders werken.
Zou daarom die reflex dat de werknemer feitelijk machteloos is bij het beoordelen van zulke afspraken niet eens aangepast moeten worden?
Het vinden van een nieuwe baan kost al gauw twee maanden; waar een werkgever vraagt om binnen een week een handtekening onder de “toestemming” te zetten. Dat zie ik toch wel wringen met volledige vrijwilligheid, ook gelet op de instructiebevoegdheid van de werkgever.
Het vinden van een nieuwe werknemer duurt minstens even zo lang, dus de schade voor beiden is vergelijkbaar als het hierop breekt. Vandaar dus mijn vraag of de machtsbalans tegenwoordig nog zou uit verhouding is of dat partijen nu volwaardiger tegenover elkaar staan ook tijdens de arbeidsrelatie.
Ik zie grote verschillen tussen werknemers onderling… Ik ben niet bang om mijn mond open te doen, mar een directe collega van mij wel. En dan hebben we het nog niet over de lager opgeleide (buitenlandse) werknemers met een wel heel beperkte kennis van het Nederlandse arbeidsrecht.
De aanname dat een werkgever zijn personeelszaken professioneel aanpakt en dat werknemers daarin amateurs zijn is te rechtvaardigen. En een rechter kan in individuele zaken uitzonderingen maken.