Mensen die via hun PlayStation-account een Discovery-serie kochten, kunnen die vanaf 2024 niet meer kijken. Dat meldde Nu.nl onlangs. En vooral: de aankopen worden van accounts af gehaald en niemand krijgt geld terug. Ik heb dat “misleidend” gezegd en drukte me nog zachtjes uit.
De nadere uitleg:
Het was van 2008 tot 2021 mogelijk om films en series te kopen via de PlayStation Store van Sony. De titels konden daarna worden afgespeeld via de spelcomputer. Twee jaar geleden verdween die optie, maar eerder gekochte films en series konden nog wel bekeken worden. Doordat Sony’s licentie voor titels van Discovery afloopt, verdwijnen die titels na 31 december dit jaar alsnog uit de accounts.Nou is het tot daar aan toe dat men geen nieuwe films of series meer wil verkopen. Maar het is buitengewoon raar dat men nu de gekochte titels ontoegankelijk gaat maken, ook al is dat met een beroep op een afgelopen tijdelijke licentie met rechthebbenden.
Sterker nog: dat tijdelijke karakter is wat het zo erg maakt, want dan wist Sony dus dat de licentie op 31 december 2023 zou aflopen toen men tussen 2008 en 2021 de titels ‘verkocht’. En oké, misschien was dit een contract voor steeds 5 jaar met verlenging, maar dan nog weet je of moet je weten dat daar een eind aan kan komen.
Dat is belangrijk, want de term ‘koop’ betekent voor iedere jurist dat je ergens de eigendom op verwerft in ruil voor een eenmalige vergoeding. En inderdaad, digitale titels zijn geen ‘zaken’ zoals de wet dat noemt, je kunt een mp3-bestand niet op je voet laten vallen.
De wet regelt wel de aanschaf van zulke producten (boek 7, titel 1aa) maar stelt deze niet gelijk aan de koop van fysieke zaken. “De afgeleverde digitale inhoud of digitale dienst moet aan de overeenkomst beantwoorden”, is kort gezegd de eis. Daaronder valt onder meer dat deze
wat betreft de beschrijving, hoeveelheid en kwaliteit, functionaliteit, compatibiliteit, interoperabiliteit en andere kenmerken, voldoen aan de overeenkomst;maar daar kun je hooguit uit halen dat als er is gezegd dat de licentie eeuwigdurend is, ze de licentie niet mogen intrekken.
Wat zeggen de PSN Terms of Service hierover? Artikel 11.3 komt het dichtst in de buurt:
Video Content may be made available to you as a live or near-live stream (“Live Stream Content”), as a licensed copy for rental for a limited duration (“Licensed Rental Content”), a licensed copy for an indefinite duration (“Other Licensed Content”) or (…).Ik zie daar een duidelijk onderscheid tussen “rental” en “purchase” waarbij de laatste verbonden is aan “indefinite duration”. Nou zal Sony dat ook vast wel bevestigen, maar zij beroepen zich dus op een licentie die is verlopen, en dan komen we bij een heel ander artikel uit:
10.8. The limited license granted herein, and all use or access to the Content, is expressly conditioned on your compliance with this agreement’s terms, applicable Usage Terms, other applicable agreements, if any, and all applicable copyright and intellectual property rights laws.Hier staat dus: alle toegang tot de content is afhankelijk van wat de copyrightwetgeving zegt en welke afspraken wij met anderen maken. Dus als Discovery (de contenteigenaar) het contract opzegt/niet verlengt, dan hebben wij geen “applicable agreement” meer om de licentie te verlenen en dan stopt deze dus.
Mag ik dit misleidend noemen? Ja, dit mag ik misleidend noemen. Je kunt niet in kleine lettertjes (en al helemaal niet zo’n boilerplate bepaling als 10.8) iets volledig wegnemen dat je in de grote letters expliciet hebt beloofd. En de term “koop” of “purchase” is nu eenmaal een belofte dat het voor eeuwig jouw eigendom is, dat is de hele betekenis van het woord.
Ondertussen komen we natuurlijk meteen terug bij de grote makke van het consumentenrecht: je recht halen is heel wat anders dan je recht krijgen. Wie gaat er voor een paar weggehaalde films Sony aanklagen, met alle heisa en advocatengedoe van dien?
Een massaclaim kan natuurlijk, maar ik denk dat daarvoor het collectief belang (lees: de opbrengst) te klein zal zijn. Wat wél interessant kan zijn, is massaal klagen bij het Europees Consumenten Centrum (ECC). Deze organisatie bemiddelt bij problemen met webwinkels elders in de EU, waar Sony Playstation (Ierland, natuurlijk) aan voldoet.
Zoals een anoniem commentende jurist het destijds uitlegde:
Het ECC is een organisatie die wordt betaald door de EU om consumenten bij internationale overeenkomsten te helpen en zo nodig te bemiddelen. Er zit dus een ECC kantoor in elke lidstaat en die kantoren overleggen zo nodig met elkaar. De consument en handelaar moeten dus in verschillende landen gevestigd zijn voor het ECC kan helpen. Maar anders dan het Juridisch Loket komt het ECC dus zelf in actie voor een consument.Een heel andere route – vanwege de misleiding – is te klagen bij de consumententoezichthouder ACM. Ik weet alleen niet hoe veel mensen in Nederland hier daadwerkelijk last van hebben.En daar komt nog iets bij: de Europese Procedure voor Geringe Vorderingen of EPGV. Bij internationale geschillen binnen de EU (behalve Denemarken) kun je tot een bedrag van €5000 relatief eenvoudig procederen via een verzoekschriftprocedure (dus geen dagvaarding nodig). Simpelweg door standaard EPGV formulieren in te vullen. Nederlandse consumenten sturen dat naar een Nederlandse rechter die relatief snel overgaat tot een uitspraak nadat de wederpartij in de gelegen is gesteld om te reageren. Dat resulteert in een officiële beschikking met executoriale titel die in het andere land ten uitvoer kan worden gebracht. Er zit dus voor de helderheid ook een risico op verlies en een proceskostenveroordeling in het nadeel van de eiser aan vast.
Arnoud
Dit is precies een reden om media (zonder DRM) te kopen bij een winkel die je toestaat een kopie (met backups) te maken op jouw eigen computers. En ook: Data in de cloud staat op andermans computers; het kan spontaan verdwijnen.
In deze vaak vind in misleidende handelspraktijk een zwakke formulering. Ik vraag me af waarom Sony niet aangeklaagd wordt voor oplichting en verduistering, de standaard voor kleinere webshops die niet leveren wat ze beloofd hebben.
Tja, als de “entertainmentindustrie” denkt op deze manieren met haar betalende klanten om te moeten gaan dan begrijp ik heel goed waarom het illegale circuit niet uit te roeien blijkt. De Pirate Bay is een betrouwbaarder leverancier dan Sony. En dan praten we nog niet over het prijsverschil.
“En inderdaad, digitale titels zijn geen ‘zaken’ zoals de wet dat noemt, je kunt een mp3-bestand niet op je voet laten vallen.”
Vreemd. In andere gevallen oordelen ze, dat de MP3’s ‘op je computer’ ‘staan’. Beide werkwoorden, die een fysieke werkelijkheid beschrijven. Ook met gevolgen: je kunt veroordeeld worden vanwege het illegale ‘bezit’ ervan. In feite is het apparaat alleen ingericht om herhaaldelijk een bepaald liedje af te spelen.
Verschillende wetten, verschillende woorden & interpretaties. Je kunt je zwaard laten stelen in Runescape, toch ben je geen eigenaar van dat zwaard. Het auteursrecht op het zwaard ligt weer bij een ander.
@Arnoud: Is er nog verschil, of wat zouden de gevolgen zijn, als Sony niet langer die stream kan aanbieden wegens het niet langer hebben van een licentie, maar omdat Sony failliet gaat en de hostingprovider de stekker uit Sony’s servers trekt? Is dat juridisch dan een andere situatie?
En nog een tweede vraag, ook uit nieuwsgierigheid: Hangt die “koop” op een of andere manier ook nog vast aan het bezit van die Playstation, en de mogelijkheid daarvan om te verbinden, af? Stel dat op enig moment in de toekomst we zijn overgestapt op IPv8, en die Playstation kan domweg niet meer aan het Internet gekoppeld worden om die film te streamen. Is er een of ander rechtsbeginsel of principe dat sowieso een redelijk eind stelt aan de moeite die Sony zou moeten doen om de mogelijkheid te blijven geven die “gekochte” film te streamen?
Ik vind overigens dat het woord misleiding meer dan op z’n plaats is als het niet “koop” is maar “huur voor onbepaalde maar eindige tijd”. Aan de andere kant begrijp ik wel dat als je als bedrijf zegt “Huur” dat mensen denken dat ze de film maar een beperkt aantal keer, of voor een korte periode zoals een week of maand mogen kijken, in plaats van minstens enkele jaren zo vaak als je wil. Er zou een woord moeten zijn voor iets dat er tussen in zit, zoals je bij auto’s de term Lease gebruikt als term voor huren voor een jaar of vier.
Het theoretische verschil bij faillissement is er volgens mij niet. In beide gevallen interfereert men met jouw eigendom. Als je fietsenmaker failliet gaat, heb jij eigendomsrechtelijk recht op je fiets terug (maar niet op afronden van de herstelling, dat is een contractuele vordering). Dit is precies waar eigendom voor bedoeld is.
Er is geen recht op compatibiliteit. Als ik een radio heb die AM/FM signalen uit de ether kan omzetten naar geluid, kan ik niet eisen dat men blijft uitzenden op de AM/FM frequentie. Wil men 100% naar DAB, dan heb ik pech met mijn radio.
Ik vind ‘leasen’ eigenljk wel een heel goed idee.
Ja dat is het lastige natuurlijk in deze, je “koopt” iets waarvoor de leverancier iets moet blijven doen. Bij een fiets heb je dat probleem niet.
Nog even over die radio: het verschil is wel dat ik niet een radio koop bij BNR of 3FM met als doel hun uitzendingen te kunnen beluisteren; ik koop gewoon een radio zonder de expliciete belofte dat ik daarmee BNR of 3FM kan ontvangen. Bij Sony is wat ik “gekocht” heb de mogelijkheid om op een Playstation een film te kunnen kijken. Zou Sony bijvoorbeeld ook dit compatibiliteits-argument kunen gebruiken om te zeggen “Sorry, we stoppen ermee voor de Playstation versie X, u moet de film opnieuw kopen voor de Playstation versie X+1”?
En als laatste: Fijne feestdagen, een goed nieuwjaar en bedankt voor je interessante posts weer dit jaar en de tijd en moeite die je steekt in het beantwoorden van vragen.
Dat is wel een goeie ja. Zou dat in de begintijd van televisie anders zijn geweest, toen én de apparaten én de uitzendingen door Philips werden verzorgd? Er blijft voor mij een gevoelsmatig verschil, omdat zenden en ontvangen in principe los staat, geen accounts, inloggen of betalen.
Wat is het verschil tussen een Playstation en een PS-game enerzijds en een game-desktop en een PC-game anderzijds?
Tussen een Playstation/PS game en Desktop/PC game.. tja niet veel. Het verschil met deze serie is dat, zolang de hardware het blijft doen ik die zou kunnen blijven gebruiken om stand-alone games te spelen. Mijn oude NES met Mario 1 doet het ook nog steeds.
Misschien is dat ook wel een “verwijt” dat je de “kopers” van zo’n Playstation-film kan maken, dat het idee dat die mogelijkheid decennia lang onverminderd zou blijven bestaan sowieso al onredelijk is (dus nog afgezien van de licentie-perikelen tussen Sony en Discovery) en dat je dat met een beetje inzicht had moeten bedenken, of er naar had moeten informeren. De situatie doet me ook denken aan het geval van de eeuwigdurende licentie op mIRC, daar was ook de vraag in hoevere het redelijk is te verwachten dat dat echt eeuwigdurend is.
Er is echt een nieuwe term nodig. Iets als Lease, maar dan zonder de maandelijke kosten.
Het blijft vooral vooral een verschil omdat de radio nog steeds doet waarvoor je hem gekocht hebt: signalen van een bepaald format uit de ether opvangen en omzetten in geluid.
Dat deze functionaliteit op een gegeven moment geen nut meer heeft (als er geen signalen in het juiste format meer zijn) is nu eenmaal een gevolg van een ontwikkeling in de maatschappij.
De ‘gekochte’ film wordt gewoon bewust ontoegankelijk gemaakt. Je kopie staat op je apparaat en ze zorgen er van op afstand voor dat je er niet meer aankan (tenminste, ik ga ervan uit dat het zo werkt, dat je hem niet elke keer opnieuw hoeft te streamen). Dat is natuurlijk hele andere koek. Eigenlijk is dat digitaal vandalisme.
Dat je euro’s expliciet voor dat spel of die serie hebt overgemaakt, in een transactie die ‘kopen’ heette. Op dat moment was de bedoeling niet dat je een tijdelijke licentie afnam, maar het eigenaarschap van een exemplaar dat je kunt afspelen wanneer je wilt.
Tuurlijk heb je dat ook bij fietsen. Mijn zwager krijgt zijn Van Moof niet meer van het slot omdat de fabrikant/leverancier failliet is gegaan. En de nood/backup procedure daarvoor doet het bij hem ook niet. Er moet hard worden ingegrepen door de overheid, maar die laat het weer afweten. We hebben het over producten van (tien)duidezen euro’s die tegenwoordig alleen werken bij de gratie van de leverancier.
“If buying isn’t owning, then pirating isn’t stealing” heb ik al een paar keer gezien op de socials.
Waarom mogen al deze leveranciers nog steeds “Buy” op de knop zetten, terwijl dat misleidend is? Kan er geen zaak gevoerd worden dat “Buy” betekent dat je minimaal een eeuwigdurende licentie krijgt, en de bestanden in een open formaat dat je voor altijd offline kunt lezen?
Als dat niet is wat je krijgt (bijvoorbeeld omdat er DRM op de bestanden zit, of dat je de inhoud alleen tot je kunt nemen via streaminginfrastructuur die onderhouden moet worden), dan moet er “Lease” op die knop staan.
Dit zou ook een mooie voor producten zijn. Als het product (bijvoorbeeld Sonos speakers) niet meer werkt als de servers uit de lucht zijn, kun je het product niet kopen, enkel leasen.
Ben het helemaal met je eens. Alleen, heb jij zin en tijd voor de rechtszaak om dit principe tot aan de Hoge Raad uit te vechten?
Ik ben het ook volledig met je eens, maar het gaat natuurlijk niet gebeuren. Sony gaat je die film niet in een open formaat leveren; je zou die dan immers zonder enig probleem kunnen delen met iedereen die je maar wil.
Dit vind ik altijd zo’n idioot argument. Vooral omdat het vooral gebruikt wordt voor producten die allang illegaal te downloaden zijn in een format dat net zo hoge (of betere) kwaliteit heeft dan wat jij gekocht (sorry geleased) hebt.
Denk je nu echt dat mensen die meedoen aan het illegaal op internet zetten van films eerst die film kopen, of dat ze hem eerst illegaal downloaden? (De eerste week(?) na release voordat de hacks te downloaden zijn heeft dit wel zin, maar na een paar jaar nog steeds?)
Nee natuurlijk denk ik dat niet, maar het gaat er om wat ze bij Sony denken. De gehele filmindustrie loopt wat betreft (de strijd tegen) piraterij van films hopeloos achter de feiten aan.
Zo heb ik de internetconnectie op m’n oude Playstation verbroken om te voorkomen dat aangekochte Singstar nummers verder verdwijnen.