Een lezer vroeg me:
Bij een herkomst van middelen-onderzoek bij een Nederlandse crypto-beurs kon ik gelukkig bewijs vinden in een toevallig gevonden backup uit 2015. De Belastingdienst had alleen de gegevens van de afgelopen 7 jaar, en de bank kon maar vijf jaar teruggaan. Bovendien zijn bankafschriften alleen niet genoeg als bewijs, volgens die beurs. Hoe zit dat wettelijk, zijn legale investeringen van 7 jaar oud ineens zwart tenzij je kunt bewijzen dat ze wit zijn?Dit soort onderzoeken zijn inderdaad wettelijk verplicht (Wwft), al is de exacte scope en diepgang nog onderwerp van veel discussie. De kern is dat men geld verkregen uit misdrijven (witwassen) maar ook geld waarover geen belasting is betaald (grijs geld) wil kunnen opsporen, en deze schone taak bij banken en cryptobeurzen heeft gelegd.
De bewijslast bij dit soort zaken ligt bij de bezitter van het geld. Die moet kunnen aantonen dat het geld legaal verkregen is. Althans, in de praktijk. Op papier moet het OM of de Belastingdienst natuurlijk hardmaken dat sprake is van fraude, belastingontduiking of witwassen. Maar heel vaak komt dat neer op aantonen dat de oorsprong niet evident legaal is en een aanwijzing dat er iets schimmigs rondom de bezitter hangt. Daarna komt de bal bij de bezitter te liggen: waar komt het geld dan wél vandaan?
De juridische rechtvaardiging hiervoor is dat jij in principe eenvoudig kunt zeggen waar je geld vandaan komt. Je krijgt immers zelden geld zonder dat jij weet waarom of van wie. En het OM kan moeilijk aan een sok met bankbiljetten zien of dat uit “enig misdrijf” afkomstig is.
Deze harde regel komt in ieder geval zo terug bij hoe banken en cryptobeurzen handhaven. Bij ‘oud geld’ kan het inderdaad zijn dat je dan in bewijsnood komt, want wie weet er nog hoe hij in 2015 een bitcoin had verkregen? Maar de wet biedt daarvoor geen escape.
(Ik heb zelf ooit in 2013 een bitcoin gemined puur om te zien of ik het kon, maar zou niet weten hoe ik nu de herkomst daarvan had moeten bewijzen.)
Arnoud
Is dat niet uit de blockchain te halen, die info? Niet of ’t gekocht is, maar misschien wel mining-info?
En als je dan de mining info hebt, hoe wil je dan bewijzen dat jij dat minen hebt gedaan?
Het is met die blockchain toch juist wel aan te tonen dat die coin sinds mining nooit in een andere wallet heeft gezeten? Althans dat is wat ik er van heb begrepen. In tegenstelling tot een koffer geld onder je bed, of een bankrekening als de bank zelf ook de oude geschiedenis heeft verwijderd.
Idem met een coin die je in 2015 hebt gekocht: als je kunt aantonen dat het al 9 jaar in je bezit was sinds 2015 – toen de koers enorm veel lager was – dan ben je er toch wel?
En als je het niet in een virtuele la hebt gelegd maar in de jaren sindsdien bv. actief in een bitcoinmixer hebt gestopt: sja…
Zou het ook niet al op eerdere belastingaangiftes gestaan hebben?
Uit een belastingaangifte blijkt hoogstens het bezit in waarde. Dus niet uit welke herkomst e.d. dat is juist aan de orde bij rechtmatigheidsonderzoek.
Nou nee. ‘mijn geld’ is het resultaat van alle transacties die ik ooit in mijn leven gedaan heb. En iedere euro is identiek aan iedere andere Euro.
Zelfs als je al die transacties zou hebben bijgehouden, kan ik nog steeds niet zeggen waar het geld van die huidige transactie vandaan komt. Deels salaris, deels erfenis, deels het kwartje dat ik van mijn oma kreeg toen ik 10 was….. en ga zo maar door.
Het is een fictie dat je geld kunt labelen. (Als ik vandaag mijn auto verkoop voor 20 k€ en morgen 20k€ op mijn beleggingsrekening zet, is dat dan hetzelfde geld? En het is ook een fictie dat iedereen zijn transacties historisch heeft bijgehouden. Een dubbele fictie dus.
Dit doet me denken aan het klassieke What Colour are your bits?. Ja, het klopt dat geld “fungible” is, maar dat betekent nog niet dat je niet redelijkerwijs de vraag “waar komt het geld vandaan” kunt beantwoorden. Bij het storten van die 20k kan je aangeven dat je je auto verkocht hebt of dat je het over de afgelopen jaren bij elkaar gespaard hebt en nu overmaakt. Of het kan zijn dat je net ook 20k contant binnen hebt gekregen door drugs te verkopen en daarom nu 20k van je spaarrekening over wilt maken. En met dezelfde objectief waarneembare transacties kunnen al die verklaringen waar zijn, en kom je dus op het punt dat het in het recht allemaal niet zo zwart/wit is.
Interessant verhaal, die kende ik nog niet. Je kan het dan misschien wel beantwoorden waar je geld vandaan komt maar dat is nog geen bewijs.
Ja, en je kunt ook gewoon naar waarheid(!) , althans in mijn geval, antwoorden dat nu eenmaal het verschil tussen historisch inkomsten en historische uitgaven langzamerhand zodanig groot is geworden dat je het tijd achtte om een deel van dat vershil te gaan beleggen.
Het grote probleem is daarbij is: de waarheid accepteren ze niet.
(er zijn nog veel meer problemen, zoals anderen al aanhalen in deze draad, maar ik vind het feit dat je moet liegen om je antwoord geaccepteerd te krijgen wel echt erg)
Even een afgeleide vraag, moeten banken/cryptobeursen zelf etc. nu ook bewijzen dat ze hun geld uit legale bron verkregen hebben?
Dat zou natuurlijk de grootste klapper tegen witwassen zijn :-%
Op basis waarvan dan die cryptobeurs eisen dat je dingen aan kan tonen van 9 jaar geleden, terwijl de belastingdienst zelf volgens mij een termijn hanteert van 7 jaar waarin je bepaalde stukken moet bewaren?
Op basis van het contract met ze waarin staat dat zij onderzoek moeten en mogen doen en dat jij daaraan meewerkt.
Komt er een moment waarop zoiets een onredelijke voorwaarde wordt, of waarin het gewoon aannemelijk is als je zegt dat je niet meer precies weet waar je een bepaalde som geld 10, 20 of 30 jaar geleden precies door hebt verkregen? Als je geld gewoon legitiem is, en je ook geen bijzondere reden hebt om die administratie langer te bewaren dan je redelijkerwijs mag aannemen dat nodig is (zeg, die 7 jaar die de belastingdient hanteert), is het domweg dan niet meer precies weten of kunnen achterhalen een redelijk verweer? Ik vraag het omdat ik vooral moeite heb met het omkeren van die bewijslast. Een verdenking is nog geen bewijs, ik vind uit principe dat iemand onschuldig totdat het tegendeel bewezen is. Meewerken aan onderzoek is natuurlijk prima, maar niet meer je preciese en complete financiele geschiedenis weten teruggaand tot 2008 (ingangsdatum wwft) is geen bewijs van schuldig zijn aan een misdrijf lijkt me. Dit wordt met name problematisch als die bedrijven die door de overheid worden belast om die opsporing te doen een duidelijke drijfveer hebben om te streng en te rigide te zijn; immers als ze niet genoeg hun best doen of er naast zitten volgen er miljoenenboetes, terwijl als ze te streng zijn ze slechts een enkele klant kwijt zijn.
Die 7 jaar waar iedereen het over heeft is overigens ook onzin, je hoeft als particulier helemaal niets te bewaren.
Hoe lang moet ik mijn financiële administratie bewaren voor de Belastingdienst?
Voor particulieren geldt geen wettelijke bewaarplicht. Maar voor naheffingen door de Belastingdienst is het slim om uw administratie 5 jaar te bewaren. Voor bedrijven en zelfstandigen geldt wel een wettelijke bewaarplicht van 7 tot 10 jaar. Geen bewaarplicht voor particulieren
Particulieren hoeven hun administratieve gegevens (zoals bankafschriften en loonstrookjes) niet verplicht te bewaren. Maar de Belastingdienst mag tot 5 jaar terug belasting navorderen. Daarom is het verstandig om uw administratie in ieder geval 5 jaar te bewaren. Dan heeft u bewijs als u het niet eens bent met de navordering.
Als het pas vandaag wordt omgezet van Bitcoin in een la naar euro op een bankrekening, vraagt de bank vandaag waar het geld vandaan komt. Niet veel anders dan een fictief scenario waar al 10 jaar een koffer (zwart of wit) geld op zolder ligt en je het nu wilt storten.
Misschien de makkelijkste manier: elk jaar de Bitcoin-waarde opgeven bij de Belastingdienst, ook als je totale vermogen onder de drempel ligt.
Ik ga er gemakshalve even van uit dat Arnoud’s totale vermogen onder de drempel is, anders was die 50K die de bitcoin waard is natuurlijk al jaren benoemd bij de aangifte met zo een ‘paper trail’ van de waaardestijging -/ daling.
Heel herkenbaar. Ik heb er destijds een paar gemined en later verkocht voor circa 500 euro … een paar jaar later stonden ze op 25k per stuk.
Ik kan me voorstellen dat ik als ik uit het niets meer dan 50k aan bitcoins had verkocht ik ook vragen had gekregen, voor 1000 euro vroeg men nergens naar.
Maar, de bitcoin ledger is openbaar. Het is dus absoluut mogelijk om elke transactie voor een specifieke bitcoin aan te tonen vanaf het allereerste begin! Specifiek voor bitcoins die je gemined hebt en nooit verhandeld zijn, kan je dus onomstotelijk de herkomst aantonen.
Ook vraag ik mij af hoever ze willen dat dat bewijs gaat. Als jij nu een bitcoin hebt die 50k waard is en je hebt die in 2015 gekocht, dan heb je die dus voor circa 500 gekocht. Dan is ‘die heb ik van een beetje spaargeld gekocht om een gokje te wagen’ een redelijk antwoord, aangezien 500 euro geen verdacht bedrag is en binnen het bereik van iedereen met een modaal inkomen. Met de ledger kan je aantonen dat die bitcoin inderdaad in 2015 in jouw wallet is gekomen.
(Mogelijk dat de belastingdienst er meer interesse in heeft als je de bitcoin nooit hebt opgegeven bijvoorbeeld)
Zeker als je toen die bitcoin op een floppy had opgeslagen, daarna drie keer bent verhuisd, de floppy kwijtgeraakt, hem allang vergeten was, en dan op zolder die floppy terugvind in een doos vol oude computertroep die je naar de kringloop wilt brengen, en dan de bitcoin er nog leesbaar op aantreft. (Of als je er vroeg bij was in 2009 en je nog makkelijk 150 bitcoin op een dag kon minen, en die terugvindt, en dan moet uitleggen hoe je nu plotseling ruim 8 miljoen euro kunt bijschrijven…)
In principe, als je die nooit hebt gebruikt, is dat dus ook op de ledger te zien en is het antwoord dat je die gemined hebt plausibel.
Wat de belastingdienst doet met het verhaal dat je niet meer wist dat je die had en ze bij het opruimen vond is een separaat probleem.
Bij mij stonden ze op een oude harddisk die in de la lag. Met dien verstande dat ik wel degelijk wist dat ze erop stonden en dat de belastingdienst toen ik ze verkocht nog helemaal niets met bitcoin deed, omdat de idiote hype nog niet gestartwas.