Een lezer vroeg me:
Op de school van mijn zoon is recent een incident geweest waarbij diens fiets ernstig beschadigd is geraakt. Ik vermoed dat dit is gefilmd met de camera’s van school en wil inzage. De directeur weigert dit met een beroep op de AVG en stelt dat ik aangifte moet doen. De politie weigert dit, omdat het alleen zaakschade is en dus(?) een civiele kwestie die ik met de verzekering moet oplossen. Waar sta ik nu?Inzage in camerabeelden kan inderdaad onder de AVG, maar vereist wel dat de betrokkene op de camerabeelden te zien is. Alleen dan zijn het immers persoonsgegevens van de betrokkene. Eventuele andere zichtbare personen moeten dan uitgeblurd worden.
Dat gaat natuurlijk mis bij een situatie waarin een ander is gefilmd die een fiets stuk maakte. Dan is de zoon van de vraagsteller niet in beeld, en onder de AVG beelden van een dader van vernieling opvragen gaat eenvoudig niet. De school heeft dus gelijk dat ze de beelden niet zomaar mogen geven.
Een mogelijkheid om de beelden toch te krijgen is een vordering onder artikel 194 Rechtsvordering (voorheen 843a).
Een partij bij een rechtsbetrekking heeft tegenover degene die beschikt over bepaalde gegevens over die rechtsbetrekking, recht op inzage, afschrift of uittreksel van die gegevens als zij daarbij voldoende belang heeft. De partij die om inzage, afschrift of uittreksel van bepaalde gegevens verzoekt, draagt de kosten die voor de verstrekking daarvan moeten worden gemaakt.Camerabeelden zijn ‘gegevens’ in de zin van dit artikel en je kunt ze dus opeisen als sprake is van een ‘rechtsbetrekking’, zoals een onrechtmatige daad. In november 2024 speelde dit nog met NAW-gegevens, waarbij de rechter duidelijk maakte dat dit breder is dan gegevens van de wederpartij bij die rechtsbetrekking.
Weigeren van zo’n verzoek mag niet, tenzij je een verschoningsrecht hebt of je je kunt beroepen op “gewichtige redenen”. De Memorie van Toelichting noemt daarbij
Van gewichtige redenen kan ook sprake zijn als de bescherming van persoonsgegevens van derden niet kan worden gewaarborgd, bijvoorbeeld doordat deze niet voor het geschil ter zake doende gegevens, niet of niet eenvoudig kunnen worden weggelakt of zwartgemaakt.Dit moet je dus lezen als: als je de privacy van irrelevante derden niet kunt borgen (bij camerabeelden: deze niet kunt uitblurren) dan heb je een gewichtige reden tegen afgifte. Maar hier gaat het om de privacy van relevante derden, namelijk de dader(s) van de vernieling. Die beschermen is geen ‘gewichtige reden’.
De vraagsteller moet wel de noodzakelijke kosten voor het verstrekken van de verlangde informatie vergoeden, maar je zou zeggen dat dat bij camerabeelden niet veel zal zijn. Wat kost de tijd om terug te kijken wanneer de fiets werd beschadigd?
Een punt hierbij is nog wel waarom je de beelden nodig hebt, in juridische termen wat je ‘belang’ bij de vordering is om een kopie te krijgen. Een schadeclaim bij (de ouders van) de dader is zo’n grond. Voor aangifte is dat niet nodig, de politie zal zelf de beelden vorderen als ze een onderzoek instellen.
Ga je de school aansprakelijk stellen, dan heb je de beelden niet nodig want de identiteit van de leerling (of leraar) doet er niet toe op dat moment. (Het is zeker niet gezegd dat de school aansprakelijk is, dat hangt af van hun zorgplicht en ook van het moment van de schade.)
Arnoud
Is vernieling vanaf heden geen strafrecht meer dan? Ik zie wel hoe je het óók civiel zou kunnen oplossen, maar het lijkt me dat dat de strafrechtelijke route niet uitsluit? Daarnaast dacht ik dat de politie sowieso iedere aangifte moet opnemen.
Formeel klopt dat, in de praktijk wordt zeer regelmatig bij kansloze aangiftes gezegd “dit is civiele kwestie” of “hier nemen we geen aangifte van op”. Je kunt er natuulijk een punt van maken en dan gaat de agent het opnemen, maar het sepot volgt vijf minuten later.
De facto is zaakschade in het verkeer geen strafrecht nee, daar heb je verzekeringen voor.
Mijn kennis op dit vlak is beperkt. Maar als die schade door een derde is toegebracht, dan is dat toch ook vernieling? Trap ik morgen je autospiegel er af dan lijkt het me dat ik in eerste instantie aansprakelijk daarvoor ben.
Dat komt inderdaad veel voor. Maar, dan heb je wél je papiertje in deze casus dat je dan aan de directeur van de school kan overhandigen. Dat laat ook maar zien hoe nutteloos het vragen om een aangifte m.i. is. Maargoed, sepot of niet, je hebt dan wel iets dat er officieel uitziet wat je zou kúnnen gebruiken.
Voor “vernieling” moet het opzettelijk gebeuren. Als ik opzettelijk jouw autospiegel er af trap dan is dat inderdaad strafbare vernieling, maar als ik per ongeluk tegen je autospiegel aanloop, dan ben ik wel aansprakelijk voor de schade, maar valt dat niet onder het strafrecht.
Arnoud heeft het over de “de facto” situatie, wat dus wil zeggen: in de praktijk. Volgens de wet (“de jure”) kan de fiets best vernield zijn (ik neem aan dat de fiets zo ernstig was toegetakeld dat het geen “ongelukje” kan zijn) maar als de politie toch niets met de aangifte doet, dan kom je niet verder dan de veroorzaker aansprakelijk stellen (alsof het wel een “ongelukje” was geweest).
Juridisch is het zeker het strafrechtelijk delict vernieling. Maar dit delict wordt in deze omstandigheden niet vervolgd, laat staan onderzocht. Partijen kunnen dit oplossen via de verzekering, en het strafrecht is al overbelast, dus waarom zou je dit willen.
Bij grootschalige vernieling of risico op schade bij mensen (auto’s in brand steken in een woonwijk) ligt dat anders. Maar dit is dus een cynische constatering en geen juridische analyse.
Wat is toch die “de verzekering” waar steeds naar verwezen wordt, hier en blijkbaar ook door de politie? Niet de inboedelverzekering van het slachtoffer, want die dekt geen schade buitenshuis. Niet de AVP van de dader, want die dekt geen opzet en de dader is niet bekend.
Fietsverzekering, sorry. Toegegeven die heeft niet iedereen, maar bij scholieren zie je het wel vaak – zeker omdat dat vaak ebikes zijn. De politie kan mogelijk gedoeld hebben op de AVP van de dader, gezien die in een schoolsituatie waarschijnlijk te achterhalen is.
Kan de school niet gewoon vertellen wie de dader van de vernielingen is? (specifiek als het gaat over een medeleerling) Daar hoeven ze toch de camerabeelden voor te delen. Ik zag op de beelden dat Pietje de fiets heeft gesloopt.
En alternatief kunnen ze niet de ouders van de dader bellen en tegen die ouders melden dat hun zoon de fiets van een medeleerling gesloopt heeft?
Ik vind het wel wat makkelijk om je op de AVG te beroepen. Als publieke partij met een beveilingscamera moet je ook je beveiligingstaak serieus nemen.
Het delen van de naam is toch net zo goed een verwerking van persoonsgegevens als het verstrekken van de beelden? De ouders van de ene partij informeren dan hun kind de fiets van leerling x aantoonbaar heeft gemold en hen verzoeken dat onderling af te stemmen lijkt me een heel praktische oplossing.
Zoals Bas zegt, delen van de naam is al een verstrekking van persoonsgegevens, maar de video is ook bewijsmateriaal dat laat zien dat en hoe de vernieling heeft plaatsgevonden. Zonder video is er minder bewijs.
Is de route niet gewoon:
Zijdelings: als de school niets met camerabeelden doet, waarom hebben ze dan camera’s?
De laatste keer dat er iets op de school van mijn dochter was gebeurd mocht ik gewoon langskomen en met de concierge meekijken. Ik heb wel zo’n weigering meegemaakt toen ze door een klant lastiggevallen was in de supermarkt (waar ze werkte, NB!). De bedrijfsleider vond het niet enorm leuk dat de plaatselijke politie (met opzettelijk veel vertoon, gna gna) de beelden dan zelf maar kwam bekijken.
Je mist stap 1a: de school wijst aansprakelijkheid af omdat zij geen fout gemaakt heeft. Het feit dat het op school gebeurde, is daarvoor onvoldoende. Zeker als de schade het gevolg is van een akkefietje tussen leerlingen.
Hoe verhoudt dit zich tot “de directie aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor zoekgeraakte jassen” ?
Er zal een verschil zitten tussen openbaar toegankelijk en niet openbaar toegankelijk.
Voor jassen: – In geval van een kapstok waar je zelf je jas aan hangt en weer vanaf haalt is school niet aansprakelijk – In geval van een garderobe waar je je jas afgeeft en later weer ophaalt bij een medewerker, maar waar scholieren niet bij de jassen kunnen komen, is school wel aansprakelijk
Voor fietsen: – In geval van een fietsenstalling waar je zelf je fiets neerzet en later weer pakt is school niet aansprakelijk – In geval van een fietsenstalling met valet parking waar je je fiets bij de ingang afgeeft en scholieren niet bij de fietsen kunnen komen, is school wel aansprakelijk
Op school heb ik in beide gevallen enkel de bovenste opties meegemaakt.
Vraag die ik heb is of school en/of de politie zich er zo vanaf kunnen maken, als jij als slachtoffer niet weet wie je fiets vernield heeft. Als je het op de verzekering van de dader wil verhalen moet je toch weten wie dat is, en die informatie zal van (de beelden van) school moeten komen. Als die weigert en de politie geen aangifte van vernieling op wil nemen en de beelden vordert, loop je toch behoorlijk vast lijkt me.
En als het een openbare kapstok is, die je wel verplicht bent te gebruiken?
Toevallig kom ik net uit de Albert Heijn, waar in een hoek bij de ingang een bordje hangt: “Scholieren verplicht tassen hier neerleggen. De directie is niet aansprakelijk voor diefstal!!” Ja, twee uitroeptekens.
En wat is jouw juridische mening hier over?
Ik blijf twijfelen. Enerzijds is bekend dat scholieren vaker dingen zonder betalen in de rugzak stoppen, maar is het dan proportioneel dat ze zonder rugzak naar binnen moeten? En krijg je dan een zorgplicht om kluisjes te kopen (dat is vast 3x wat er gestolen wordt, aan kosten) of kun je volstaan met “geen toegang met rugzak” en mensen het laten uitzoeken.
Arnoud, je kijkt in jouw analyse alleen naar schade en kosten voor de winkelier, maar hoe gaat de afweging voor “kosten voor kluisjes” uitpakken als we de kans op schade voor de scholieren (diefstal van/uit de tassen) meerekenen?
Tot hoever mag de maatschappij het accepteren dat bedrijven door hen gecreëerde risico’s op derden afwentelen?
Ik zou dit liever willen veranderen in ‘Enerzijds is bekend dat een grotere fractie van scholieren dan van de bevolking in het algemeen dingen zonder betalen in de rugzak stoppen’
En dan is de vraag: Er is wel meer bekend over bepaalde subgroepen in de samenleving waar het percentage ‘vertoners-van-ongewenst-gedrag’ hoger is dan gemiddeld, maar dan is het discriminatie om ieder lid van zo’n subgroep meer argwanend te behandelen. Zou een dergelijke redenering niet ook bij scholieren moeten worden toegepast?
En sowieso: Hoe weet de winkelier dat iemand scholier is?
En sowieso: Is dat wel bekend dat scholieren dergelijk gedrag vertonen? Is daar onafhankelijk onderzoek naar gedaan? En is dat dan wel gerelateerd aan hun ‘scholier-zijn’ of misschien eerder aan ‘beperkte financiele middelen hebben’ of ‘in een groep zijn’ of aan nog iets anders?
Hoe groot acht je de kans dat de school (mede-)aansprakelijk wordt gesteld door een rechter op grond van de argumentatie:
- De vernieling gebeurde op het terrein van de school
- Dit levert al een beperkte zorgplicht op
- De school heeft camera-beelden
- Door het weigeren deze beelden af te geven belemmert de school het verhaal van de schade
- Dit is een onrechtmatige daad jegens eisers
- Derhalve is de school schadeplichtig
Ik begrijp de redenatie van organisaties om aansprakelijkheid zoveel mogelijk af te wijzen, maar vind dat er (verplicht) redelijke maatregelen genomen moeten worden om burgers voor schade te behoeden.Mogelijk dienen die camera’s om haar eigen eigendommen (i.c. de stalling zelf) te beschermen.