Een man die zichzelf ‘versiercoach’ noemt plaatst al maanden filmpjes op social media, las ik bij Omroep Brabant. Hierop is te zien hoe hij meisjes en vrouwen op straat in Eindhoven, in de kroeg of in de Efteling aanspreekt. De camerabril filmt alles en dat gaat op een Telegramkanaal waar hij ‘versiertips’ deelt met andere mannen.
Roodkapje uit de titel was niet een acteur uit de Efteling maar zo te lezen ‘gewoon’ iemand die daar verkleed op bezoek was. Maar hoe dan ook, op mensen afstappen met ‘You look really nice’ of ‘Do you have a boyfriend?’ is natuurlijk creepy en raar, zeker als je zonder dat te zeggen er een cursus pick up artist mee vult.
Strafrechtelijk is er weinig aan te doen, omdat de man weggaat als iemand aangeeft er niet van gediend te zijn. Filmen aan de openbare weg is niet verboden, ook niet als je dat stiekem doet. Alleen met een aangebrachte camera wordt dat anders. Maar als een dashcam niet “aangebracht” is, dan is een bril dat ook niet.
(Doxing is het ook niet, want de persoonsgegevens van de gefilmde mensen worden niet gebruikt om hen te intimideren of te hinderen bij hun werk.)
De AVG geldt hier in principe wel. Dit valt buiten de uitzondering voor persoonlijk gebruik, omdat de video’s worden gedeeld met anderen in een semi-zakelijke context (een cursus/instructie).
Het enige waar ik over twijfel, is of hier de uitzondering voor journalistiek opgaat. Hoe creepy ook, het is een verbreiding van feiten, meningen en ideeën, een verslaggeving dus. Het grondrecht van de informatievrijheid kent geen kwaliteitstoets, en normen als “je moet bij de massamedia werken” of “het moet wel échte journalistiek zijn” gaan niet op.
Arnoud
Bij de massamedia worden geïnterviewde mensen soms onherkenbaar in beeld gebracht. Denk bijvoorbeeld aan de politieprogramma’s waar mensen staande worden gehouden. Ik ga er vanuit dat er na het filmen iemand komt vragen of het in orde is dat de persoon in beeld komt.
Als dat hier niet gebeurde vind ik dat eigenlijk genoeg reden om het journalistiek-element de deur uit te doen; niet omdat het een kleine speler is, maar door niet de zorg te dragen die je in dat werk zou mogen verwachten.
Er is wel een heel belangrijk verschil met beelden van de politie in wegmisbruikers of blik-op-de-weg, waar inderdaad wordt geblurd maar NIET de stem wordt vervormd (en je hele omgeving dus waarschijnlijk weet dat jij het bent): je mag je niet zomaar onttrekken aan een staande houding van de politie, terwijl niemand je tegenhoudt als je snel wegrent omdat er iemand aankomt met een camera.
Dat is waar, maar een logisch gevolg van je handelen waardoor je nieuwswaardig werd. Het blurren is dan een redelijke afweging, de journalist beperkt de impact op je privacy terwijl het nieuwsitem toch te volgen blijft. Je kunt het voertuig en bestuurder blurren en de stem vervormen, maar dan kijk ik naar een setje pixels met piepstem, dat kun je geen reportage meer noemen.
Ik heb er wel moeite mee om een willekeurig persoon die een verkeersovertreding begaat nieuwswaardig te noemen.
Die zie ik, maar dat is de aloude discussie van wat nieuws is. Waarom was het nieuws dat Kate Perry Russell Brandt ontvolgde op Twitter, of dat Dick Schoof zijn teen stootte?
Het antwoord is dat beide geen nieuws is, tenzij het stoten van die teen Schoof belet zijn werk te doen of dit op een andere manier beïnvloed.
Wat een bekend persoon in de prive sfeer doet is ook geen nieuws, maar entertainment. Verschil is dat bekende personen dat vaak bewust in het openbaar doen omdat dat hun inkomen is. Waar daar de grens ligt moet je dan inschatten. M.i. gaat dat vaak mis, en gaan ze regelmatig grenzen over.
Ik denk dat “nieuwswaardig” niet het correcte woord is voor wat er in het gemiddelde YouTube filmpje te zien is. “Rapportage waardig” is de betere term.
Wanneer je een rapportage maakt over wat je (bijvoorbeeld op de weg) aantreft kun je de brokstukken van de auto’s laten zien. Maar hoe relevant is de kentekenplaat voor je verhaal? Of de verwondingen van het slachtoffer? Wanneer breng je slachtoffers herkenbaar in beeld?
(Een slachtoffer van een ongeval die ongevraagd herkenbaar in beeld gebracht wordt heeft naar mijn mening een terechte klacht met betrekking tot privacy inbreuk.)
De nieuwswaarde is dat mensen verkeersregels overtreden en dat dat onwenselijk is. En dat illustreer je dan met specifieke incidenten.
Je kan beredeneren dat van de invoegstrook ineens 3 stroken naar strook 1 opschuiven gevaarlijk is maar als je het laat zien wordt het nog duidelijker.
En omdat het dan niet om die ene specifieke persoon gaat kun je het nieuws prima brengen met de bestuurder, kenteken en auto vervaagd en de stem van de bestuurder vervormd.
Ik zie niet waarom voor dat doel(wat mij geen nieuws, maar educatie is) de beelden van de overtreding ( met alle identificeerbare kenmerken van de auto geblurred, dus niet alleen het kenteken) niet voldoen.
Het is totaal overbodig de staande houding en de bestuurder in beeld te brengen. De enige waarde die dat heeft is entertainment.
Bij de staandehouding krijg je ook inzicht in de houding van de overtreder en het optreden van de politie.
Je krijgt misschien enig inzicht in de motivatie van die ene persoon. Is dat nieuws? Nee, volgens mij.
Het is misschien wel interessant uit een soort reality-TV achtig voyeurisme, maar geen nieuws. (wat is de nieuwswaarde van: ‘Jan Jansen zei op opgewonden toon dat hij botste omdat hij te snel reed omdat hij op tijd op een afspraak moest zijn en dat dat zooooo stom van hem was’)
Houd er ook rekening mee: jouw ‘overtreder’ is nog maar een ‘vermeende overtreder’ in deze fase.
En het optreden van de politie? 99% zeker dat dat gebeurt volgens de professionele normen die daarvoor gelden en die openbaar zijn. Geen nieuws.
Moet de meerwaarde van het subject herkenbaar in beeld brengen niet meegenomen worden in de afweging of dit onder de journalistieke uitzondering valt? De mensen die gefilmd worden zijn geenzins zelf nieuwswaardig, nog is dat wat zij doen nieuwswaardig, dan lijkt mij dat hen herkenbaar in beeld brengen niet hoort te vallen onder de journalistieke uitzondering.
Sorry, maar dat mensen verkeersregels overtreden is een algemeen bekend feit. Je kan de statistieken vrij opvragen en de daders in beeld brengen is totaal onnodig en heeft enkel entertainment waarde.
Dit is niet meer dan een smoes om vermaak ten koste van anderen recht te praten. En extra judicieel zwaarder straffen van de daders. Want zoals aangegeven is de dader voor bekenden gewoon herkenbaar. Stem en auto is voor veel mensen meer dan genoeg om een bekende te identificeren. Het is niet minder dan een moderne schandpaal.
Ik walg al sinds dag 1 van dit soort vermaak.
Zo te zien gaat het hier wel degelijk om de officiële Roodkapje(-acteur) in de Efteling, niet een toevallige parkbezoeker.
Ik dacht al. Voor zover ik weet laat de Efteling niet toe dat er bezoekers in kostuum rondlopen.