Politie Zwolle stuurt 750 coke-afnemers een sms

De politie heeft voor de tweede keer een sms gestuurd naar contacten die in de telefoons van vermeende drugsdealers werden aangetroffen, meldde Security.nl onlangs. “We willen een veilige en leefbare stad. Daarom doen we er alles aan om dealers van de straat te halen. Het begint echter bij de vraag om harddrugs. Daarom richten we ons nu op de gebruikers. We willen hen hulp bieden zodat ze stoppen met coke,” vertelt teamchef Riemer van Beem in een persbericht. In de sms staat een link naar een website waar de afnemers hulp kunnen zoeken om te stoppen met hun verslaving. De actie is een vervolg op een gelijksoortige Utrechtse actie, waarbij bijna vijfhonderd contacten die in de telefoons van vermeende drugsdealers waren gevonden, een sms-bericht verstuurd kreeg. Een nobel initiatief, maar juridisch een tikje ingewikkeld.

Het idee achter deze actie is natuurlijk heel nobel, en de agent die het heeft bedacht, verdient wat mij betreft een pluim. Als je als agent op straat iemand net hebt zien praten met een bekende drugsdealer, dan kan het heel goed helpen als je die persoon juist wijst op manieren om van een drugsverslaving af te komen, in plaats van te dreigen met arrestatie, fouilleren et cetera.

Het ligt alleen een klein beetje complex omdat je nu mensen een bericht stuurt zonder specifieke wettelijke bevoegdheid. Dan gaan juristen beginnen over persoonsgegevens, doelbinding, AVG et cetera. Maar even een stapje terug. De hoofdregel uit strafvordering (opsporing en bestrijding van strafbare feiten) is dat de politie alleen mag doen wat in het wetboek geregeld is. Ja, behalve wat geen of geringe inbreuk maakt op de grondrechten. Een praatje maken op straat is dus bijvoorbeeld gewoon prima, dat kun je moeilijk een inbreuk op je grondrechten noemen. Iemand meenemen naar het bureau voor een verplicht praatje is dat wel, en dat is dan ook wettelijk geregeld.

De doorzoeking van smartphones is eigenlijk niet geregeld, wat best wel een probleem is. De Hoge Raad heeft voor nu gezegd dat dat mag, zolang het gaat om kleine beetjes informatie of anderszins geringe inbreuk op de privacy van de smartphone-eigenaar. Kijken welke sms-conversaties een verdachte van drugsdealen heeft, ligt denk ik wel aan de goede kant van de lijn, zeker omdat er verder niets gebeurt behalve dus die ene sms. Of misschien gaat het nog wel netter: automatisch de 06-nummers ophalen maar niet de berichten lezen, en dan de sms. De tekst daarvan is immers

Jouw nummer stond in een drugstelefoon. Brengt coke je in de problemen? Of iemand in je omgeving? Er is een oplossing! Ga naar www.stopsos.nl
En daardoor denk ik dat er niet handmatig is gelezen wat de verdachte met deze mensen besprak.

Maar mag dat dan van de AVG? Nou ja, die is dus niet van toepassing: de politie werkt onder de Wet politiegegevens. En die zegt, als je gegevens voor een politiedoel hebt verkregen dan mag je die ook hergebruiken voor andere doelen binnen het gewone politiewerk:

Artikel 1 sub a
  • Politiegegeven: elk persoonsgegeven dat wordt verwerkt in het kader van de uitvoering van de politietaak, bedoeld in de artikelen 3 en 4 van de Politiewet 2012, met uitzondering van: (…)
Artikel 3 lid 3
  • Politiegegevens die zijn verkregen voor een doel, als bedoeld in artikel 1, onder a, kunnen worden verwerkt voor een ander doel, bedoeld in artikel 1, onderdeel a, voor zover deze wet of Unierecht uitdrukkelijk daarin voorziet en de verwerking voor dat andere doel noodzakelijk is en in verhouding staat tot dat doel.

En dan pakken we dus artikel 3 Politiewet erbij, waarin staat dat men naast handhaving ook moet zorgen voor “het verlenen van hulp aan hen die deze behoeven”. Dat is precies wat deze sms beoogt te doen. Dus volgens mij zit dit juridisch wel in orde.

Arnoud