Als je een legal tech kantoor wilt hebben, moet je klein beginnen #legaltechtuesday

De grootste fout die softwareontwikkelaars maken: versie 3.  Dat is namelijk de versie waarbij men besluit de oude rommel eens weg te gooien en hélemaal opnieuw te beginnen. Lekker een schone lei, al die rare dingen het raam uit en een mooie, strakke set code. Dat kost alleen ontzettend veel tijd en je gaat alle oude fouten nog eens tegenkomen. Die oude code was namelijk zo raar en rommelig omdat er ontzettend veel fouten mee ondervangen moesten worden. Ditzelfde fenomeen zie je wanneer organisaties besluiten tools zoals legal tech software in te zetten. Laten we alles opnieuw invullen, de hele workflow aanpakken en alles netjes opnieuw neerzetten. Dat werkt dus net zo min.

Legal tech is software die een juridisch proces ondersteunt – maar meestal het proces op een nieuwe manier invult. De neiging van software is om groter en groter te worden (“totdat het ook kan e-mailen”, was ooit het mantra) en dat betekent dat je als klant dus een enorme verandering over je heen krijgt wanneer je zulke software inzet.

En vooral: je krijgt dan dus een enorme organisatieverandering wanneer je zulke software inzet. Zie mijn column van vorige maand: legal tech is een cultuurverandering. Hoe groter die is, hoe lastiger het is om die met succes door te voeren. Want je krijgt meer weerstand, en sowieso moet je meer moeite doen om iedereen al die veranderingen te laten doen. Dat verkleint serieus je kansen op succes.

Ik spreek ondertussen best veel mensen over legal tech (en krijg in de mail ook vele vertrouwelijke oorlogsverhalen, blijf ze sturen meiden&jongens), en de teneur is inderdaad vaak dat er een groot en glimmend ding naar binnen gereden wordt, mensen in frisse polo’s flitsende demo’s laten zien en de directie dan zegt “en vanaf nu alles hiermee”. Om vervolgens mensen aan te spreken op declarabele uren en niet te meten hoe vaak er met de nieuwe tool wordt gewerkt. Ja, vind je het gek.

En het grappige is, er is juist al héél veel winst te halen uit kleine stapjes. Zo veel laaghangend fruit, in het Engelse jargon, dat je kunt plukken. Zet een documentgenerator naast je oude set met templates. Voeg een knopje toe aan Word waarmee je jurisprudentie snel kunt opzoeken. gebruik tools die een specifieke klus versnellen, enzovoorts. Zo leren mensen proeven van dit soort vernieuwingen, en dat smaakt naar meer.

Arnoud

Legal tech invoeren vereist een cultuurverandering en dus leiderschap #legaltechtuesday

Is nu, tijdens deze crisis, het moment om naar legal tech over te gaan? Dat dacht ik in mijn vorige column. We werken al op een andere manier, dus waarom niet naast thuiswerken ook met nieuwe tools gaan werken? Nou ja, dat was misschien toch wat makkelijk gedacht. Want thuis versus op kantoor werken is één ding, wisselen van tooling is iets héél anders. Dan kom je echt in de sfeer van de cultuur van het bedrijf, en dat is notoir lastig te veranderen.

“Culture eats strategy for breakfast”, aldus een quote van managementconsultant Peter Drucker. Je kunt nog zo’n mooi plan hebben bedacht, maar als de strategie niet past bij de cultuur van het kantoor dan zal deze niet werken. Ja, misschien worden voor de vorm een paar elementjes opgepakt of komt er een implementatieteam dat de boel opzet en iemand voor de interne nieuwsbrief laat poseren bij het dashboard, maar daarna moet het echt vanzelf gaan.

Ergens is dat raar. Je kiest als organisatie voor een bepaalde route, juist omdat je wilt veranderen. En dan lukt dat niet omdat je niet wilt veranderen?

De kern van dit probleem zit hem in het nemen van risico’s, meer specifiek het riskeren van de omzet (of winst) zoals die nu binnenkomt. Want veranderen is leuk, maar als de omzet daardoor in dreigt te storten dan voelt het ineens een stuk minder leuk. Helemaal als je als bedrijf op zich niet slecht functioneert, zoals bij de meeste juridische kantoren het geval is. De meeste advocaten zijn heel goed in hun werk, hebben grosso modo tevreden klanten en kunnen het werk toch aardig aan.

Daar doorheen fietsen met een grote blinkende legal tech applicatie gaat gewoon niet werken. Dat zet alles op zijn kop en introduceert overal grote risico’s. Dan gaan in veel organisaties direct de hakken in het zand. Vaak heel subtiel, er zal zelden een partner opstaan en zeggen “dit gaan we niet doen” maar de tool wordt gewoon niet gebruikt. Of men laat het eerst eens proberen door een pilotgroep, waarna niemand zes maanden later vraagt hoe die het is bevallen.

Maar hoe moet het dan wel?

Verandering hoeft niet strategisch, hoeft niet enorm en hoeft niet ineens. Verandering komt er als de cultuur daar voor open staat. Vaak is dat wel het geval bij kleine dingen. Een net iets handiger tooltje om verwijzingen te checken. Een dienst die niet alleen jurisprudentie opzoekt maar het meteen als referentie in je Word document zet (én controleert of er hoger beroep was tegen de gevonden zaak). Een knop in Word die een conceptbrief afrondt en van handtekening voorziet.

Ook kan legal tech vaak snel een ingang vinden bij grote, nieuwe projecten die men nog niet vaak heeft gedaan. Dan is er nog geen culturele opvatting in de organisatie dat het op een bepaalde manier moet, dus waarom dan niet met die nieuwe tool.

Wie meer wil, moet echt aan de slag met de cultuur op kantoor. Waarom willen mensen geen documenten uit een tool halen, maar blijven ze werken met de eigen sjablonen? Dat kan zijn dat ze de tool niet vertrouwen, of omdat ze de leercurve te pittig vinden. Of – heel stom maar het komt regelmatig voor – omdat ze niet (meer) kunnen inloggen en daarna merkten dat niemand ze daarop aansprak.

En dat aanspreken, dat is uiteindelijk ook een cultuur-ding. Want als je als leiding van zo’n organisatie wil veranderen, dan moet je een cultuur van leiden hebben. Van mensen meenemen en motiveren. En als het niet anders kan, verplichten. Maar dan moet je dus zelf ook volledig achter de keuze staan en voor lief nemen dat er dan dingen (tijdelijk) minder lopen.

Een belangrijke factor daarbij is ook hoe je mensen afrekent. Als je bijvoorbeeld stuurt op omzet per maand, dan zal niemand een nieuwe tool gaan gebruiken ook al zegt het projectteam dat je er veel efficiënter mee werkt. De maanden waarin je je inwerkt, zullen minder productief zijn – daar gaat dus je omzetdoelstelling, en je bonus. Als leider moet je dat compenseren. En wanneer je zegt dat documenten uit de generator moeten komen, maar vervolgens de sectiehoofden met de hand deze gaan corrigeren, dan zullen mensen ook niet graag die generator gebruiken want dat levert extra werk op.

Om dit voor elkaar te krijgen, heb je leiderschap nodig. Iemand die durft te zeggen, dit gaan we doen en niet anders. En die daar ook achter gaat staan als het even tegenvalt, of als de collega’s klagen dat het oude systeem toch zo comfortabel was. En dat valt niet mee, zo heb ik helaas nu al een aantal keer moeten merken. Dáár zit dus de grote uitdaging voor legal tech.

Arnoud