Elisa Shupe werd aanvankelijk afgewezen toen ze probeerde auteursrecht te verkrijgen op een boek dat ze met hulp van ChatGPT had geschreven, las ik bij Wired. Toch is het haar gelukt, zij het niet met de argumentatie die ze liever had gehad. Het lijkt wel de jurisprudentie te bestendigen tot nu toe.
Het artikel legt uit:
Het [logboek van Shupe] bevat een vergelijking naast elkaar van de onbewerkte machine-uitvoer en de definitieve versie van Shupe’s boek. Op zinsniveau paste ze vrijwel elke regel op de een of andere manier aan, van veranderingen in woordkeuze tot structuur. Een voorbeeld dat een personage in de roman beschrijft: ‘Mark keek naar haar, een complexe mix van bezorgdheid en ergernis duidelijk zichtbaar in zijn blik’ wordt ‘Mark bestudeerde haar, zijn blik weerspiegelde zowel zorgen als irritatie.’Het US Copyright Office ziet dit als een vorm van ‘selectie, coördinatie en rangschikking van tekst gegenereerd door kunstmatige intelligentie’. Het idee van een creatieve selectie en bewerking van op zichzelf niet beschermd bronmateriaal is al lang aanvaard als een criterium voor auteursrecht. We kwamen dit in januari nog tegen:
In Nederland bestaat deze constructie ook. Denk aan het creatief oppoetsen van een publiek-domeinwerk: dat geeft je ook auteursrecht op het opgepoetste resultaat (maar natuurlijk niet op het bronmateriaal). Ik zie geen reden waarom dit anders zou moeten werken als je een AI-werk ‘oppoetst’.Shupe had echter een ander argument ingebracht dat ze zelf sterker vond:
[Namelijk] om een ??belangrijker pad te openen naar auteursrechterkenning voor door AI gegenereerd materiaal. “Ik probeer auteursrechten te verkrijgen op het door AI ondersteunde en door AI gegenereerde materiaal onder een ADA-vrijstelling vanwege mijn vele handicaps”, schreef ze in haar oorspronkelijke auteursrechtaanvraag.Ze is als 100 procent gehandicapt beoordeeld en heeft moeite met schrijven vanwege cognitieve stoornissen die verband houden met aandoeningen als een bipolaire stoornis, borderline-persoonlijkheidsstoornis en een misvorming van de hersenstam. Dan zie ik hoe het handig kan zijn als tools je een heel eind vooruit helpen.
Maar wat betekent het voor het auteursrecht op het resultaat? Stephen Hawking schreef bijvoorbeeld met een tool die losse woorden voorstelde, en iets dergelijks zit ook in veel telefoon-invoerapps: typ een woord en krijg een suggestie voor het volgende. Weinig mensen zullen zeggen dat de zin die je zo typt, een AI zin is. Het is mijn zin, het is gewoon logisch dat na ‘gewoon’ ‘logisch’ komt.
Als het systeem na één woord de hele zin afmaakt, of zelfs er een alinea van maakt, dan wordt dat gevoelsmatig een ander verhaal. Is dat nog een handige invulling van jouw keuze of zijn we dan al in de vrije ruimte van de tool beland?
De vergelijking die Shupe maakt, is ook een intrigerende: ze vergeleek “haar gebruik van OpenAI’s chatbot met een geamputeerde die een beenprothese gebruikt”. Oftewel: welk percentage van je lijf moet nog origineel-organisch zijn om nog ‘mens’ genoemd te worden? Daar is geen rechtszaak over gevoerd – en wat zou ook de insteek zijn, bij zo veel procent metaal bent u ruimbagage?
Arnoud
Je kunt de vraag niet los zien van de context. Een beenprothese die de gebruiker actief (motorisch) helpt lopen is voor vrijwel alle beenlozen acceptabel. Maar om daarmee een hardloopwedstrijd te winnen is wat anders.
Een AI gebruiken om je te helpen een bouwvergunningsaaanvraag in te dienen is wat anders dan een AI gebruiken om een sinterklaasgedicht te schrijven.
Als dat betekend dat sommige mensen met beperkingen minder mogelijkheden hebben om auteursrechtelijk beschermd werk te maken is dat vervelend, maar niet perse onrechtvaardig.
Ik kan niet zuiver zingen, en dat is een enorme beperking in mijn mogelijkheden als operazanger. Maar ik zal niet klagen dat autokey niet geaccepteerd word in de opera-wereld.
Mooie analogie van de hardloopwedstrijd. Maar waarom mag het wel als de prothese los van je lijf is? Als ik een betere fiets heb dan Jonas Vingegaard (en hij een oud brik) dan rijd ik hem er wellicht uit bij de volgende Tour. Dat is ‘gewoon’ het spelmiddel, hoe zeg je dat. Wat is principieel het verschil met een hulpmotor waarmee ik met één keer trappen de 75km/u aantik?
Ik zou zeggen het verschil tussen een prothese die een beperking nullificeert en eentje die de mogelijkheid of bedoeling heeft om een prestatie mogelijk te maken die zonder de bewuste handicap niet mogelijk zou zijn geweest. Dus als jij een speciaal vormgegeven trapper hebt omdat je een deel van je been mist dan is dat geen probleem. Een hulpmotor waarmee je 75km/u kan fietsen is dat wel, omdat je als je geen deel van je been zou missen niet in staat zou zijn om 75km/u te fietsen.
Mooi criterium. Ik kon voordat ik mijn benen verloor, maximaal 20km/u hardlopen. Mag ik deelnemen als de prothese me die snelheid teruggeeft? En mag deze me ook upgraden naar 44km/u, de snelheid waarmee de mens Usain Bolt hardloopt en wat dus een prestatie is due mogelijk is zonder de handicap? Toegegeven, ik skip dan 20 jaar training en toewijding.
Tja. Zoals wel vaker zit het probleem niet in het helderwitte of pikzwarte deel maar in het grijze gebied ergens er tussenin. Ik weet het niet. Sterker nog, ik denk dat het onmogelijk is om de grens precies helder en waterdicht te formuleren. De Formule 1 is bijvoorbeeld zo’n sport die met duimendikke documenten helemaal is dichtgereguleerd, maar toch vinden alle top-teams elk seizoen weer nieuwe dingen waar de reglementen dan onduidelijk over zijn.
Sommige mensen zijn slecht in schrijven, maar hebben wel wat te vertellen.
Ze klaagt niet dat de autokey niet geaccepteerd word in de opera-wereld (vervelend); ze maakte een opera met autokey en toen werd haar copyright ontzegt (onrechtvaardig).
Ze zal met haar boek geen hardloopwedstrijd winnen. Maar ze kan dankzij AI nu meelopen.
Asimov, kom er maar in! In Bicentennial man wordt dat argument ook gebruikt: bij welk percentage protheses is men geen mens meer? En dat wordt rechtszaak na rechtszaak verloren, om zo duidelijke te maken dat die ene robot, die op eigen verzoek alles in het lijf juist zo menselijk mogelijk heeft laten maken, op het brein na, mensrechten te geven.
Is het dan nog wel hetzelfde artikel?
Of vanaf de andere kant, wat als het brein het enige menselijke deel is, bij voorbeeld Robocain uit Robocop2. Dit soort zaken zouden we pro-actief moeten gaan regelen. Idem dito met andere ontwikkelingen die nu nog pure scifi zijn zoals echt intelligente machines, vergaande genetische manupilatie van mensen, menselijke klonen. We kunnen wel leuk zeggen “dat is verboden” maar vroeger of later heeft iemand het wel gedaan en dan moet er opeens besloten worden wat we met die kloon of zelfbewuste machine gaan doen.
Best creatief. Toch vraag ik mij as in hoeverre ik AI-gegenereerde data alsnog auteursrechtelijk kan beschermen als zijnde mijn eigen werk… Bijvoorbeeld, ik gebruik al vele jaren een setje persoonsnamen voor het testen van applicaties die ik ontwikkel. De originele namen heb ik zelf verzonnen en pas sinds enkele jaren gebruik ik AI om extra details toe te voegen aan deze personages. Denk hierbij aan fysieke omschrijvingen zoals gewicht en lengte, maar ook andere, kleine details waar ik mij tot nog toe weinig druk om maakte. Grote details zoals geslacht, huidskleur en andere duidelijke kenmerken zijn weer mijn eigen bedenksels, mede gemaakt door middel van 3D software. Ik heb AI ook gebruikt om een personage in een bepaalde situatie te plaatsen waarbij de AI dan het verdere verhaal moet geven. Dan heb ik een beschrijving van het personage en een beschrijving van hoe mijn applicatie werkt en wat het doet, en laat de AI dan omschrijven wat het personage doet om bepaalde taken op een creatieve wijze te omschrijven. Of ik kies een personage en een onderwerp en vraag de AI om het onderwerp uit te leggen, waarbij het percentage dit spreekt. Daar komen mooie verhalen uit, gebaseerd op de meer technische informatie die ik aanlever. Die technische informatie en de personages zijn mijn werk. Heb ik dan auteursrechten indien de AI daar dan een verhaal over maakt? Want de AI maakt dan een afgeleid werk van een bron waar ik de auteur van ben. Mijn bronmateriaal, dus mijn rechten op het AI-afgeleide?
Tot op heden is de juridische consensus dat de uitvoer van een Groot Taal Model (GTM) niet auteursrechtelijk beschermd is. Voor veel toepassingen, zoals het genereren van een geschreven of gesproken weerbericht uit ruwe voorspellingsdata, is dat redelijk en begrijpelijk. De vraag of degene die een niet triviale invoer aan een GTM levert daarmee ook recht kan doen gelden op het auteursrecht van de uitvoer is voor zover ik weet nog niet door een rechter beoordeeld en er zijn dus ook geen richtlijnen voor hoe complex of omvangrijk die invoer in zo’n geval moet zijn.
Wat je wel een auteursrecht oplevert is (aanzienlijk) nabewerken van de geproduceerde tekst. (Vastleggen hoe je deze tekst bewerkt hebt als bewijsmiddel.) Aan de andere kant, wat is de marktwaarde van een met behulp van een AI opgeleukte technische handleiding? Los van het systeem waar het bij hoort niet veel; maar een goede handleiding kan het systeem wel waardevoller maken. (Vroeger werd groente en vis ingepakt in oude kranten, zo hoog was de waarde van het journalistieke auteurschap na een week.)