Geef gebruikers controle over hun persoonlijke data, om daarmee de te grote macht van grote technologiebedrijven terug te dringen, las ik in NRC voor mijn vakantie. Het huidige model van omgaan met data is niet geschikt om de techbedrijven te bedwingen, zo betoogt daar professor Ruben Verborgh. Zijn betoog lijkt vooral te gaan over het gebrek aan dataportabiliteit: je kunt data niet meenemen, alles zit opgesloten bij Facebook en dáárdoor zijn ze zo machtig. Want daardoor ga je niet weg, en concurrenten kunnen niets opzetten want er komt niemand. Leuk en ik zie het punt, maar dat is niet het probleem.
En wat al helemaal niet het punt is, is de oplossing om data in een decentrale persoonlijke kluis te zetten. Die metafoor heb ik vaker voorbij zien komen. Het idee is altijd dat als je de data maar ergens anders opslaat, er dan meer grip op komt. Ongeacht het probleem is de oplossing een database, zoals dat in IT-land heet. Maar daar gáát het niet om.
Het punt van die macht van Facebook is natuurlijk dat iedereen daar zit omdat iedereen daar zit. En dat ze je privacy eenvoudig kunnen schenden omdat je daar niet mee bezig bent. Dat los je niet op met een extra database waar dan je privacygevoelige gegevens in zitten. Praktisch gezien vraagt Facebook dan gewoon “mag ik even in je kluis” en dan klik je op ja, waarna dezelfde situatie ontstaat. Ik zie dat echt niet.
Helemaal jeuk krijg ik dan (ik weet het, ik krijg overal jeuk van maar het is dit of hoofdpijn) van het idee dat je dan als consument geld zou kunnen vragen voor toegang tot je kluis. Persoonsgegevens zijn geen eigendom, dat is een heel slecht idee. Het gaat om je fundamentele rechten, niet om stukjes arbeid of producten die anderen best mogen hebben tegen betaling.
Dit nog los van het punt dat het in de meeste gevallen niet eens gáát om het soort data dat je in een kluis stopt. Dan moet je immers denken aan dingen als je NAW gegevens, kopie identiteitsbewijs, schoolresultaten; algemeen gezegd, dossierstukken. Maar wat Facebook wil weten is of jij die video leuk vindt. Dat artikel leest. Wel eens vaker op sites voor onzekere mannen komt. Iets vindt van Black Lives Matter. Dát geeft ze inzicht in jouw interesses en daarmee inzicht in waar op te adverteren. En dat is haast per definitie informatie die een Facebook zelf verzamelt, niet iets dat in jouw digitale kluis gaat.
Arnoud