Internetrecht door Arnoud Engelfriet

Een lezer vroeg me:

Als hostingbedrijf krijgen wij steeds vaker klachten dat een website van een klant ten onrechte persoonsgegevens publiceert of anderszins de AVG overtreedt, bijvoorbeeld door verwijderingsverzoeken te negeren. Zijn wij verplicht hier gehoor aan te geven en zo ja welk niveau van inhoudelijke check moeten wij dan doen?

Sinds de AVG zijn steeds meer mensen zich bewust van hun rechten omtrent persoonsgegevens. Je ziet dan ook vaker en vaker dat men op websites vergeetverzoeken, correctieaanvragen en dergelijke doet. Een site-beheerder moet daaraan meewerken, maar helaas gebeurt dat niet altijd.

We kennen deze problematiek van andere juridische domeinen, zoals het auteursrecht. Je gaat dan hogerop in de keten, en je spreekt de hoster aan. Volgens de gewone regels voor aansprakelijkheid (art. 6:196c BW) moet een hoster ingrijpen als een klant evident (onmiskenbaar) onrechtmatig handelt. De site of publicatie weghalen bijvoorbeeld, of de klant dwingen een correctie door te voeren.

Bij auteursrechtinbreuk is dat relatief simpel: weg die film, weg die muziek. Of er komt discussie, van wie is die foto eigenlijk, en dan is de overtreding niet meer evident. Daar kom je nog wel uit.

Bij privacykwesties is dit een stuk lastiger. Is dit vergeetverzoek terecht of is de informatie nog actueel? Is er toestemming gegeven (en/of niet ingetrokken) of is het beroep op een legitiem belang hier juist? Is dit hergebruik binnen de doelbinding? Daar kom je gewoon niet uit als hostingbedrijf.

Een complicatie is dat veel hosters zich opstellen als verwerkers, oftewel partijen die de informatie uitsluitend in opdracht van de klant online zetten. Dan mógen ze niet eens zelf besluiten om in te grijpen, ook al is de overtreding nog zo evident. Onder de AVG moet een verwerker verzoeken van betrokkenen doorspelen naar de verantwoordelijke (de klant dus) en die het laten afhandelen.

Wel is het zo dat een verwerker verplicht is verwerking te staken als deze evident in strijd is met de AVG. Hij moet dan in discussie met de verantwoordelijke over hoe verder. Effectief komt dat volgens mij op hetzelfde neer: je zegt dan alsnog tegen de klant, volgens mij gaat hier iets mis met deze persoonsgegevens op je site, hoe ga je dat oplossen of haal ik de site/pagina offline? De route is anders maar het resultaat volgens mij gelijk.

Een lezer vroeg me:

Mijn werkgever wil dat ik mobiel bereikbaar ben, niet alleen om te bellen maar ook via een chat-app. Ik heb geen smartphone en wordt dus zo gedwongen die te kopen én een account bij Apple of Google te nemen. Kan een werkgever me dit werkelijk verplichten?

Anno 2019 is dit niet 100% duidelijk. In de kern moet de werkgever aan de werknemers de gereedschappen beschikbaar stellen voor het werk, maar als het in de branche gebruikelijk is dat die het zelf meeneemt, dan kan de werkgever zich daarop beroepen. Dit speelt bijvoorbeeld bij kappers en chefkoks die eigen scharen en messen meenemen zodat het het beste bij hun hand past. Een restaurant kan dan zeggen, bij ons krijg je geen eigen messen, die moet je zelf meenemen.

Het gaat voor mij echter te ver om te zeggen, koop als ‘gewone’ werknemer maar een smartphone van vele honderden euro’s en zet daar onze app op. Een dergelijke investering kun je niet verlangen van werknemers. En ja, ik weet dat messensets ook duur kunnen zijn maar dat zijn werknemers die ook navenant beloond worden en unieke skills hebben. Als je als werknemer in een met chefkoks vergelijkbare situatie bent én het normaal is dat iedereen met eigen smartphones rondloopt, dan wil ik dit standpunt nog wel herzien.

De meeste mensen hebben een eigen smartphone, en dan kun je dat ‘duur’ argument natuurlijk niet meer gebruiken. Dan gaat het in de praktijk vooral over het gedoe rondom die chat-app en wat er nog meer bij komt kijken. Het installeren van WhatsApp is praktisch gezien weinig gedoe en vergt niet veel van je telefoon, dus daar heb je alleen je privacy-argument nog over. Een custom chat-app inclusief MDM en remote wipe optie is op zich alweer een hele burden voor de werknemer.

Dat privacyargument is wel iets wezenlijk extra’s ten opzichte van die messen- of scharenset. Daar gaat die vergelijking dan ook scheef op, wat mij betreft. Je kunt denk ik best verlangen dat mensen eigen spullen meenemen die hen op het lijf zijn gesneden, zeker als iedereen dat al jaren doet, maar eisen dat ze ook bij jou hun privacy te grabbel gooien is volgens mij geen goed werkgeverschap.

Arnoud

Voor het radiospel ‘De Uitverkorene’ stuurt Qmusic een privédetective af op onbekende Nederlanders. Dat meldde RTL maandag. Het concept: een Nederlander wordt door een privédetective gevolgd. Wie de gelukkige denkt te zijn en dat raadt, wint 10.000 euro. De kandidaat-zonder-wil wordt gekozen op basis van een “goede daad” die hij eerder verricht heeft, maar wel eentje die Q-Music in scène heeft gezet. Het signalement wordt enigszins generiek opgebouwd en alleen op basis van gegevens verkregen in de openbare ruimte. Desondanks de vraag: huh, sinds wanneer mag dat?

“Je mag willekeurige personen gewoon observeren in het publieke. Het gebeurt wel vaker, bijvoorbeeld in stalkingszaken.” aldus de verdediging van het programma in een notendop. Eh ja, maar dat is omdat er dan een zwaarwegend belang is, namelijk het vastleggen van stalkingsgedrag zodat je aangifte kunt doen. Een andere reden om mensen te observeren, is fraude bij bijvoorbeeld ziekmeldingen op te sporen. En zelfs bij het onderzoeken van zeg overspel in een relatie kan ik me nog wat voorstellen bij een zwaarwegend belang om dat te willen weten.

Hier gaat het echter om een zelfbedacht belang: men zet een “goede daad” in scène, zoals een portemonnee neerleggen die iemand dan opraapt en retourneert. En dan wil je vervolgens die persoon in het zonnetje zetten met een opsporingsbericht en een privédetective. Nee, daar vind ik dan toch wel wat van.

Hoe zou het dan wel moeten? Geen idee eerlijk gezegd. Ja, toestemming vragen aan de betrokkenen maar dan is de lol er wel een beetje af natuurlijk. De enige manier om dit te spelen is via de belangenafweging van de grondslag “eigen gerechtvaardigd belang”. En omdat het hier gaat om puur entertainment, kun je natuurlijk spreken van vrijheid van meningsuiting maar sterk zal dat niet zijn. Daarmee is het moeilijk het privacybelang van de kandidaten-in-spe te overrulen.

En ja, mensen worden gevolgd in het publiek domein, in het openbaar. Maar dat maakt niet uit bij privacy: die houdt niet op bij de voordeur. Ook op de openbare weg heb je recht op privacy, waaronder dus ook valt het structureel vastleggen van je persoonsgegevens met als doel deze in een televisieprogramma te gebruiken. De openbaarheid van de gegevens is een factor in die belangenafweging, maar geen doorslaggevende.

Arnoud

Zorgverzekeraars die gegevens van hun websitebezoekers met behulp van een tracking-pixel naar Facebook verstuurden, overtraden mogelijk de wet. Dat zegt de Autoriteit Persoonsgegevens tegenover Nu.nl. Met deze pixel houdt het bedrijf bij welke pagina’s je zoal leest, om je dan op Facebook gerichte reclame te kunnen tonen. Dat ligt dan gevoelig als die pagina’s medische… Lees verder

Facebook overtreedt de Belgische privacywet door het internetgedrag te volgen van mensen die geen account bij het sociale netwerk hebben. Dat meldde Nu.nl zaterdag. De vind-ik-leuk knopjes die alomtegenwoordig zijn, zetten cookies en gebruiken andere trackingtechnieken om internetgedrag op te slaan. Ook bij mensen die geen klant (product?) zijn van het sociaal netwerk, en dat… Lees verder

Een lezer vroeg me: Wanneer ouders of andere mensen een foto van jou als kind online hebben gezet, kun je die dan weg laten halen met een beroep op je privacy als je meerderjarig bent? Dat kan, maar zal er vooral van afhangen of je ouders destijds ingestemd hebben met de publicatie. Als je ouders… Lees verder

Een lezer vroeg me: Wat mag er van de wet bij consulten bij een arts? Mag een patiënt deze gesprekken opnemen, en omgekeerd mag een arts dat ook? De wet is vrij simpel over het opnemen van gesprekken waar je als privépersoon deelnemer aan bent: dat mag, en je hoeft je gesprekspartner(s) daar niets over… Lees verder

Via Reddit: Voor een vak op school (HBO) moet ik als onderdeel van het lesprogramma een video van mezelf maken en deze in het online programma van school zetten. Echter is deze video dan te zien voor elke leerling die dit vak volgt (meer dan 200) en dus ook te kopiëren. De bedoeling is dat… Lees verder

Een gescheiden vader uit Twente mag op Facebook geen foto’s van zijn 2-jarige kind meer delen, las ik bij de NOS. De kinderrechter bepaalde dat dit niet in het belang is van het kind en de broze omgangsregeling die net getroffen is. (Volgens mij was de man niet getrouwd met de moeder.) Met de ietwat… Lees verder

De wereldwijde domeinnaambeheerder ICANN gaat geen stappen ondernemen tegen beheerders van domeinnaamextensies die de zogenoemde WHOIS-gegevens afschermen. Volgens de ICANN-regels moeten gegevens van domeinnaamhouders in het WHOIS register worden gepubliceerd, waar ze zonder enige restrictie toegankelijk zijn voor de hele wereld. Onze eigen Autoriteit Persoonsgegevens kwam recent tot de conclusie dat dat niet mag wanneer… Lees verder