Mag je persoonsgegevens eigenlijk wel gebruiken in een aangifte?

Een lezer vroeg me:

Ons bedrijf neemt inkomende telefoongesprekken op voor kwaliteits- en trainingsdoeleinden. Dit wordt ook keurig gemeld. Alleen nu is er iemand die onze receptioniste ernstig heeft bedreigd. Alleen, nu zegt onze security officer dat we geen aangifte mogen doen met de opname omdat we die niet voor dit doel verkregen hebben (art. 9 Wbp). Klopt dat?

De vraag klinkt absurd, maar onder de Wbp moet je toch altijd even verder kijken.

Wie persoonsgegevens wil verwerken, moet daar een grondslag voor hebben. Dat kan toestemming zijn, uitvoering van een overeenkomst of een eigen dringende noodzaak. Het opnemen voor trainings-of servicedoeleinden zie ik als nodig voor uitvoering overeenkomst. Ook de aanloop tot contracteren valt daaronder, net als klantenservice achteraf.

Echter, met een grondslag ben je er nog niet. Er is ook het principe van doelbinding (art. 9 Wbp):

Persoonsgegevens worden niet verder verwerkt op een wijze die onverenigbaar is met de doeleinden waarvoor ze zijn verkregen.

Je moet dus concreet nagaan waarom (binnen die grondslag) je de gegevens exact kreeg. En dan mag je de gegevens alleen gebruiken (binnen die grondslag) voor dat doel. Vraag je bijvoorbeeld een geboortedatum om na te gaan of de klant 18 is, dan mag je niet de klant op zijn verjaardag een felicitatie sturen. Dat is immers een ander doel, hoewel ze beiden binnen het ‘uitvoeren overeenkomst’ gerekend zouden kunnen worden.

Hierbij moet je kijken naar zaken als het soort gegevens, de relatie tussen de doelen, de gevolgen van het nieuwe gebruik, de wijze van verkrijging van de gegevens en de waarborgen tegen misbruik die je inbouwt bij het nieuwe gebruik. Dit is een open norm, dus het komt neer op een goede onderbouwing.

Specifiek bij aangifte is er gelukkig een escape. Artikel 43 Wbp bepaalt dat je artikel 9 (de doelbinding) mag negeren bij “de voorkoming, opsporing en vervolging van strafbare feiten”. Aangifte doen en daarbij die opgenomen gesprekken aanleveren als bewijs is dus legaal, ongeacht het doel waarvoor die gesprekken ooit zijn opgenomen.

Zou je wat anders willen, bijvoorbeeld de opname aan een tv-programma als Opgelicht?! geven, dan zul je dat wél moeten rechtvaardigen onder de doelbindng. Dat lijkt me iets lastiger. Aan de andere kant, het voelt ongepast om bij crimineel handelen je te beroepen op je privacy.

Arnoud